Straty w towarach handlowych
Na wstępie wskazuję, że zdarza się, że na skutek działania różnych czynników w towarach handlowych wystąpią straty. Mogą one być następstwem m.in. zdarzeń losowych.
Zaznaczam, że strat w towarach nie zamieszczono w katalogu kosztów wykluczonych z kosztów podatkowych, który został określony w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej: ustawa o pdof). Przy czym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (art. 22 ust. 1 ustawy o pdof). W związku z tym „w rachunku podatkowym można uwzględnić jedynie te straty w towarach handlowych, które wystąpiły na skutek zdarzeń:
1) zwyczajnych, które nie były zawinione przez przedsiębiorcę (lub jego pracowników) i nie są następstwem niedbalstwa podatnika oraz nie dotyczą naruszenia przepisów lub braku nadzoru,
2) nadzwyczajnych, czyli takich, których nie można przewidzieć i występują bez względu na działania podjęte przez przedsiębiorcę i zachowanie przez niego należytej staranności – są one od niego niezależne i nie można ich uniknąć”.
Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
Protokół strat
Trzeba mieć na uwadze, że prawidłowe udokumentowanie poniesionej straty jest jednym z podstawowych warunków zaliczenia jej wartości do kosztów uzyskania przychodów. Aby protokół strat mógł być podstawą zapisów w księdze, powinien zawierać co najmniej dane wskazane w § 11 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia MF w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Oznacza to, że w dokumencie tym podatnik ma obowiązek zamieścić:
„1) określenie wystawcy protokołu,
2) wskazanie rodzaju utraconych towarów, ich ilości oraz wartości,
3) przyczynę powstania straty,
4) datę sporządzenia protokołu oraz likwidacji zniszczonych towarów,
5) podpisy osób uprawnionych”.
Wskazuję również, że zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne od dawna stoją dość ugruntowanym i jednolitym stanowisku, że kosztem uzyskania przychodów są tylko i wyłącznie takie straty w środkach obrotowych firmy, których występowanie w toku działalności jest nieuniknione.
Nie przesądzę więc, czy strata, o jakiej Pani pisze, może zostać zaliczona do kosztów, wszak nie znam postępowania: czy była wina przedsiębiorcy (nawet niedbalstwo), czy nie.
Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›
Sposób księgowania strat po pożarze
W przypadku poniesienia straty w towarach handlowych przedsiębiorca powinien zmniejszyć kwotę kosztów ujętą uprzednio w kolumnie 10 księgi podatkowej. Zatem wartość straty, w dacie jej poniesienia, trzeba wpisać do księgi ze znakiem minus lub na czerwono w kolumnie 10. Jeżeli strata dotyczyła towarów, których nabycie wiązało się z poniesieniem kosztów ubocznych ujętych w kolumnie 11 księgi, to ich wartość również trzeba wyksięgować z tej kolumny.
W przypadku, gdy strata nie została zawiniona przez podatnika (a akt nie znam) i można zaliczyć ją do kosztów uzyskania przychodów (opisane na wstępie, kiedy można), jej kwotę ujmuje się w księdze w kolumnie 13 „Pozostałe wydatki”. Zgodnie bowiem z pkt 13 objaśnień kolumna ta przeznaczona jest do wpisywania pozostałych kosztów (poza wymienionymi w kolumnach 10–12), z wyjątkiem kosztów, których zgodnie z art. 23 ustawy o pdof nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów.
Wartość straty należy zaksięgować w dacie sporządzenia protokołu strat, natomiast numer dokumentu księgowego w KPiR stanowi numer protokołu. Zaś protokół strat należy sporządzić niezwłocznie po zdarzeniu, zatem zasadnym jest zaksięgowanie w kosztach w miesiącu, gdy pożar miał miejsce.
Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›
Zrzutka a podatki
Organy podatkowe stoją na stanowisku:
„Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2019 r. poz. 1813, z późn. zm.), podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.
Wykładnia ww. przepisu prowadzi do wniosku, że otrzymane kwoty pieniężne będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, o ile nabyły je osoby fizyczne i kwoty te stanowią darowiznę.
Otrzymane kwoty pieniężne będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, o ile nabyły je osoby fizyczne. Przepis mówi o osobach fizycznych, a nie o osobach fizycznych innych niż prowadzące działalność gospodarczą. Oznacza to, że zakresem podmiotowym ustawy o podatku od spadków i darowizn objęte są wszystkie osoby fizyczne, niezależnie od tego, czy prowadzą działalność gospodarczą, czy też nie” (pismo z dnia 28 czerwca 2021 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0113-KDIPT2-1.4011.351.2021.4.AP).
Takie stanowisko zajął też Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 17 września 2020 r., Nr 0111-KDIB2-2.4015.65.2020.5.MM.
Nadto w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej przedsiębiorca jest osoba fizyczna, as zatem darowizna będzie na rzecz osoby fizycznej. Wobec powyższego uznać należy, że pieniądze pochodzące ze zbiórki internetowej nie będą objęte podatkiem dochodowym osób fizycznych, tylko podatkiem od spadków i darowizn.
Zaś w przypadku podatku od spadków i darowizn istotnym jest, czy darowizna od jednego podmiotu lub też różnych podmiotów nie przekroczy kwot opisanych w przepisach.
Natomiast zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn „opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
1) 36 120,00 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2) 27 090,00 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3) 5 733,00 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej”.
Nadto, jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.
Zaś do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
- do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
- do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
- do grupy III – innych nabywców.
Natomiast w przypadku spółki prawa handlowego zbiórka internetowa podlega opodatkowaniu podatkiem CIT.
Wskazuję jednak, że ww. interpretacje nie są mają powszechnie związującej mocy, bowiem przed fiskusem państwa wiąże tylko interpretacja podatkowa wydana w Państwa indywidualnej sprawie. Koszt od pytania do Dyrektora KIS to 40 zł. Jedynie takowa ma moc wiążącą przed organami skarbowymi: nie wyroki w innych sprawach, nie interpretacje w innych sprawach, nie opinie księgowe czy prawne: https://www.gov.pl/web/gov/uzyskaj-podatkowa-interpretacje-indywidualna
Przykłady
Rodzinny sklep z częściami samochodowymi w centrum miasta padł ofiarą podpalenia, co doprowadziło do całkowitego zniszczenia magazynu. Straty oszacowano na około 500 tys. zł, a sprawa została zgłoszona do prokuratury. Rodzina, posiadająca pełną dokumentację z policji i straży pożarnej, zaksięgowała straty jako "pozostałe wydatki" w miesiącu, w którym doszło do pożaru, używając protokołu strat jako dokumentu księgowego, co umożliwiło obniżenie podstawy opodatkowania. Organizując zrzutkę internetową, zebrali środki, które nie były opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych, lecz zostały zgłoszone jako darowizny podlegające podatkowi od spadków i darowizn.
Hurtownia części zamiennych w dużym mieście doświadczyła pożaru, który zniszczył cały magazyn, powodując straty w wysokości 700 tys. zł. Chociaż firma była ubezpieczona, polisa nie pokrywała strat wynikających z podpalenia, które jest wciąż badane przez organy ścigania. Zarząd hurtowni zdecydował się na wyksięgowanie strat z kolumny zakupów towarów handlowych w księgach rachunkowych ze znakiem minus i dodatkowo wpisał wartość strat do kolumny "pozostałe wydatki" w miesiącu, w którym doszło do pożaru. Pomimo braku zrzutki publicznej, firma otrzymała pomoc finansową od zaprzyjaźnionych przedsiębiorstw i lokalnej społeczności, traktując te środki jako darowizny zgłoszone do urzędu skarbowego w ramach podatku od spadków i darowizn.
Sklep internetowy z częściami samochodowymi prowadzący magazyn na obrzeżach miasta stracił większość asortymentu w wyniku pożaru, którego straty oszacowano na 300 tys. zł. Pożar uznano za celowe podpalenie, a właściciele szybko zgromadzili niezbędną dokumentację od straży pożarnej i policji. Straty zostały uwzględnione w księgach rachunkowych w kolumnie "pozostałe wydatki" w miesiącu, w którym miało miejsce zdarzenie, co pozwoliło na zmniejszenie zobowiązań podatkowych. Zorganizowana zrzutka internetowa pozwoliła na zgromadzenie funduszy na odbudowę magazynu, a zebrane środki zostały rozliczone jako darowizny zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn, co zapewniło właściwe podejście do rozliczeń podatkowych i uniknięcie problemów z urzędem skarbowym.
Podsumowanie
Księgowanie strat po pożarze wymaga odpowiedniego udokumentowania i zaksięgowania strat jako "pozostałych wydatków" w księgach rachunkowych, aby móc je uznać za koszty uzyskania przychodów. Zorganizowane zrzutki publiczne mogą pomóc w pokryciu strat, ale otrzymane środki powinny być rozliczane jako darowizny, co wymaga uwzględnienia ich w podatku od spadków i darowizn. Prawidłowe podejście do rozliczeń pozwala przedsiębiorcom na zmniejszenie obciążeń podatkowych i szybsze odbudowanie strat po takim nieprzewidzianym zdarzeniu.
Oferta porad prawnych
Jeśli potrzebujesz pomocy w zakresie księgowania strat i rozliczeń podatkowych po pożarze, nasza firma oferuje kompleksowe porady prawne online oraz przygotowanie niezbędnych pism, aby skutecznie zarządzać finansami i obowiązkami podatkowymi Twojego przedsiębiorstwa. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać profesjonalne wsparcie dostosowane do Twoich indywidualnych potrzeb. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350
Nota obciążeniowa
