Umowa użyczenia mieszkania
Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy – stanowi tak art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Umowa, którą opisuje Pan w stanie faktycznym, nie będzie więc umową użyczenia, gdy będzie odpłatna, tj. gdy będzie świadczenie ekwiwalentne – oczywiście tu odpłatność ta nie musi być określona w pieniądzu, jeśli w zamian za korzystanie z mieszkania mam je np. pomalować i wymienić okna, to nie jest to użyczenie, nie ma tu bowiem bezpłatnego charakteru. Inaczej jest, gdy te same rzeczy biorący w użyczenie robi poniekąd na własną rękę, wtedy stosuje się tu odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia więc biorący będzie mógł w pewnych sytuacjach żądać zwrotu wydatków i nakładów. Standardowo biorący do używania ponosi tylko zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej i nie jest to uznawane za odpłatność.
Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
Nieodpłatne użyczenie mieszkania a podatek
Dla użyczającego jest to sytuacja obojętna podatkowo z uwagi na brak przychodów, dla bezpieczeństwa w umowie w umowie należy jasno i wyraźnie wskazać, że do ponoszenia kosztów utrzymania lokalu zobowiązany jest korzystający z mieszkania, tj. biorący w używanie. U biorącego powstaje przychód z tytułu otrzymania nieodpłatnych świadczeń co wynika z art. 11 ust. 1 i ust. 2a pkt 3 z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i jest nim wartość czynszu, jaki przysługiwałby właścicielowi w razie zawarcia umowy najmu tego mieszkania. Przychód należy więc przyporządkować zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy do tzw. innych źródeł, a zatem dochód opodatkowany zostanie według skali podatkowej.
Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›
Przykłady
Pani Anna użyczyła swoje mieszkanie zaprzyjaźnionej opiekunce, która w zamian codziennie odwiedzała ją, robiła zakupy i dbała o stan techniczny lokalu. Mimo że nie otrzymywała za to pieniędzy, fiskus uznał, że korzystanie z mieszkania bez czynszu to dla niej przychód wymagający rozliczenia podatkowego.
Pan Marek udostępnił swój dom sąsiadowi, który zobowiązał się do jego remontu i regularnego doglądania posesji. Ponieważ prace miały wartość finansową, urząd skarbowy potraktował tę sytuację jako świadczenie wzajemne, wyłączając ją spod klasycznego użyczenia.
Starsze małżeństwo zdecydowało się dać klucze do mieszkania młodemu opiekunowi w zamian za drobne naprawy i pomoc w codziennym życiu. W umowie jasno zapisali, że wszystkie opłaty ponosi opiekun, co pozwoliło im uniknąć wątpliwości co do charakteru nieodpłatnego użyczenia.
Podsumowanie
Użyczenie mieszkania w zamian za opiekę lub drobne prace może wydawać się prostym rozwiązaniem, jednak niesie za sobą istotne skutki podatkowe. Choć dla właściciela sytuacja jest najczęściej neutralna podatkowo, osoba korzystająca z lokalu może mieć obowiązek wykazania przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Dlatego kluczowe jest odpowiednie sformułowanie umowy i świadome podejście do ustalonych obowiązków, aby uniknąć nieporozumień z urzędem skarbowym.
Oferta porad prawnych
Jeśli masz wątpliwości, jak prawidłowo sporządzić umowę użyczenia lub chcesz upewnić się, jakie będą skutki podatkowe takiego rozwiązania, skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online. Szybko i wygodnie uzyskasz fachową pomoc prawnika, bez wychodzenia z domu, a Twoja sprawa zostanie potraktowana indywidualnie i z pełnym zaangażowaniem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350
Nota obciążeniowa
