Przedstawione zagadnienie należy rozpatrzyć w kontekście podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług.
W pierwszej kolejności pragnę wskazać, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy PIT – wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów, do wysokości wniesionych udziałów. Jeśli więc wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją spółki cywilnej przewyższa wartość wniesionych wkładów, otrzymana nadwyżka podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W konsekwencji, jeżeli wspólnik w wyniku podziału majątku otrzyma kwotę równą wartości wniesionych wcześniej wkładów do spółki, wówczas nie powstanie po jego stronie obowiązek zapłaty podatku. Natomiast w przypadku, gdy otrzymany w wyniku likwidacji majątek przewyższa wartość wniesionych wcześniej udziałów, to różnica między wartością należnego do zwrotu wkładu a wartością wkładu wniesionego przez wspólnika do spółki (nadwyżka) podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten, ponad wartość zwolnioną z opodatkowania, należy zakwalifikować do przychodów z praw majątkowych.
Powyższe znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 2 lipca 2008 r., nr IBPB1/415-283/08/ZK, czy też w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 4 sierpnia 2010 r., nr IPPB1/415-660/10-3/MT.
Na gruncie podatku od towarów i usług (VAT) rozwiązanie spółki cywilnej powoduje przede wszystkim ustanie tego podatnika. Wiążę się z tym obowiązek sporządzenia remanentu końcowego. Należy również złożyć zgłoszenie o zakończeniu działalności (VAT-Z). Opodatkowane w remanencie są tylko te towary, w stosunku do których podatnikowi (spółce) przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Jeśli były wspólnik będzie prowadzić indywidualną działalność gospodarcza, to zgodnie z art. 14 ust. 7 ustawy VAT dostawa towarów objęta spisem z natury będzie podlegała zwolnieniu od podatku przez okres 12 miesięcy od dnia rozwiązania spółki, pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury.
Z powyższego wynika, że przy zakończeniu działalności spółki i pozostawienia w niej towarów własnej produkcji i towarów, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, likwidowana spółka obowiązana będzie do zapłaty podatku należnego od spisu wycenionego według cen nabycia. Wspólnicy będą mogli zbywać te składniki w ciągu 12 miesięcy od dnia likwidacji, nie płacąc podatku, jednak bez możliwości odzyskania VAT.
Likwidacja działalności przez spółkę cywilną, która zdarzenia gospodarcze ewidencjonuje w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, wiąże się z koniecznością sporządzenia i wpisania do tej księgi spisu z natury pozostałych na dzień likwidacji towarów handlowych, materiałów (surowców), podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów.
W związku z rozwiązaniem spółki cywilnej wspólnicy są zobowiązani sporządzić i wpisać do KPiR spis z natury. O zamiarze sporządzenia spisu z natury w innym terminie niż na dzień 1 stycznia lub 31 grudnia oraz na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej podatnicy powinni zawiadomić w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie co najmniej 7 dni przed datą sporządzenia tego spisu.
Dodatkowo na podstawie art. 24 ust. 3a ustawy PIT sporządzić wykaz składników majątku. Wykaz obejmuje następujące dane:
- liczbę porządkową,
- określenie (nazwę) składnika majątku,
- datę nabycia składnika majątku,
- kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów,
- wartość początkową, metodę amortyzacji, sumę odpisów amortyzacyjnych oraz
- wysokość wypłaconych środków pieniężnych należnych wspólnikom z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną – na dzień likwidacji tej spółki.
W wykazie tym należy ująć wszelkie składniki majątku, które pozostały na dzień likwidacji w tym środki trwałe.
Na zakończenie pragnę wskazać, że jeżeli były wspólnik spółki cywilnej w ramach likwidacji tej spółki otrzyma środki trwałe, to wprowadzając je do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, którą prowadzi na potrzeby samodzielnej działalności gospodarczej, powinien ustalić ich wartość początkową w wysokości wartości początkowej określonej uprzednio w ewidencji zlikwidowanej spółki cywilnej.
Zasada kontynuacji obowiązuje także w zakresie amortyzacji. Albowiem w omawianej sytuacji były wspólnik powinien dokonywać odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem wysokości odpisów wcześniej dokonanych przez spółkę cywilną oraz kontynuować przyjętą przez tę spółkę metodę amortyzacji.
Podsumowując:
- Na skutek likwidacji spółki cywilnej należy złożyć do US druk VAT-Z. Dodatkowo należy sporządzić wykaz składników majątkowych.
- Do prowadzonej KPiR należy wpisać sporządzony spis z natury. O zamiarze sporządzenia spisu należy powiadomić US na 7 dni przed.
- Jeżeli wartość otrzymanego w wyniku likwidacji majątku przekracza wartość wniesionego wkładu, powstanie obowiązek podatkowy na gruncie PIT.
- Jeżeli od zakupu nieruchomości został odliczony podatek naliczony, to należy go opodatkować w ramach remanentu likwidacyjnego sporządzanego dla celów VAT.
Skoro jeden ze wspólników planuje nadal prowadzić działalność gospodarczą, może warto po prostu sprzedać mu tą nieruchomość. Wprawdzie od sprzedaży również powstanie konieczność zapłaty podatku VAT (tak samo jak przy likwidacji spółki), jednakże nabywca będzie mógł odliczyć podatek naliczony od tej transakcji. Przy opodatkowaniu remanentem likwidacyjnym brak jest prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Wynajem prywatnego mieszkania firmie
