Czy zobowiązanie spisane na kartce papieru wywołuje skutki prawne?
W prawie istnieje generalna zasada pacta sunt servanda (łac. umów należy dotrzymywać). Zasada ta wyraża się w tym, że osoba, która zawarła ważną umowę, musi ją wykonać.
Dość skąpo opisuje Pan stan faktyczny sprawy, nie podając bliższych informacji, przez co utrudniona jest odpowiedź na zadane pytanie. Z pytania wynika, że przyjął Pan na siebie określone zobowiązanie. Skoro więc powstał – bez względu na źródło – stosunek zobowiązaniowy, to wierzyciel ma prawo oczekiwać, że dłużnik spełni obciążające go świadczenie, a więc że zachowa się zgodnie z treścią zobowiązania. Brak spełnienia świadczenia oznacza niewykonanie zobowiązania.
Kierując się więc ogólnymi przepisami dotyczącym zobowiązań, należy stwierdzić, iż podstawowym obowiązkiem dłużnika jest spełnić określone świadczenie. Zgodnie bowiem z art. 353 Kodeksu cywilnego (K.c.) zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu.
Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
Niewykonanie zobowiązania i roszczenie o naprawienie szkody
Celem zobowiązania jest zaspokojenie określonego interesu (potrzeby) wierzyciela. Bez pełnego zaspokojenia tego interesu nie ma należytego wykonania zobowiązania. Świadczeniem więc jest takie zachowanie dłużnika, które prowadzi do uzyskania przez wierzyciela oczekiwanego rezultatu.
Z pytania wynika, że zobowiązał się Pan do wybudowania balkonu – mamy tu więc do czynienia z zobowiązaniem rezultatu, które obarcza dłużnika powinnością uzyskania oznaczonego od początku, sprecyzowanego rezultatu. W razie niewykonania przez dłużnika zobowiązania wierzycielowi przysługuje roszczenie o naprawienie szkody. Zgodnie bowiem z art. 471 K.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›
Odpowiedzialność odszkodowawcza wobec wierzyciela za niewykonanie zobowiązania
Reasumując powyższe, należy stwierdzić, że nie wykonując zobowiązania, które przyjął Pan na siebie, naraża się Pan przede wszystkim na odpowiedzialność odszkodowawczą wobec wierzyciela za niewykonanie zobowiązania.
Żeby jednak ponosił Pan tę odpowiedzialność, muszą być tutaj spełnione następujące warunki:
- powstanie szkody w znaczeniu uszczerbku majątkowego (szkoda majątkowa, zarówno rzeczywista strata, jak i strata poniesiona przez wierzyciela, jak również utracone korzyści);
- powstanie szkody wynika z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (zdarzenie będące źródłem szkody);
- między zdarzeniem, z którego szkoda wynikła, a szkodą istnieje związek przyczynowy (szkoda będąca normalnym następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania);
- niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania musi być następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiada.
Przykłady
Umowa o wynajem mieszkania
Anna wynajmuje mieszkanie Marii na podstawie podpisanej umowy, która została spisana na kartce papieru. W umowie zawarto zapis, że Anna zobowiązuje się do przeprowadzenia drobnych napraw w mieszkaniu w ciągu miesiąca. Po upływie terminu Maria zauważa, że naprawy nie zostały wykonane. W tej sytuacji, mimo że umowa była tylko na kartce, Anna jest zobowiązana do wykonania tych napraw, zgodnie z zasadą pacta sunt servanda. Jeśli nie wywiąże się ze zobowiązania, Maria ma prawo domagać się naprawienia szkody.
Zgoda na budowę ogrodzenia
Paweł na podstawie pisemnej zgody sąsiada zbudował ogrodzenie na swojej działce. W zgodzie znajdował się zapis, że sąsiad wyraża zgodę na budowę, ale tylko w przypadku braku sprzeciwu w ciągu 30 dni. Po tym czasie sąsiad zgłasza, że jednak nie wyraża zgody na takie rozwiązanie, mimo podpisania zgody. Paweł, który już rozpoczął budowę, może domagać się od sąsiada wywiązania z wcześniejszych deklaracji, a w przypadku jej niewykonania — dochodzić naprawienia ewentualnej szkody wynikłej z niewykonania umowy.
Umowa o dostawę towaru
Firma X podpisała umowę na dostawę materiałów budowlanych z firmą Y, która została zapisana na kartce papieru. W umowie zawarto warunki dostawy, takie jak termin realizacji i kwota płatności. Firma Y nie dostarcza materiałów w wyznaczonym czasie. Zgodnie z przepisami prawa, firma X ma prawo domagać się naprawienia szkody i dostarczenia towaru, ponieważ umowa, mimo że została spisana tylko na kartce, ma moc prawną i wiąże strony.
Podsumowanie
Nawet umowy spisane na kartce papieru mają moc prawną, jeśli spełniają podstawowe wymagania wynikające z przepisów prawa cywilnego. Zasada pacta sunt servanda zobowiązuje strony do przestrzegania warunków umowy, niezależnie od jej formy. W przypadku niewykonania zobowiązania, wierzyciel ma prawo dochodzić roszczeń o naprawienie szkody, a dłużnik ponosi odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy.
Oferta porad prawnych
Oferujemy profesjonalne porady prawne online, które pomogą Ci rozwiązać wszelkie problemy prawne, niezależnie od tego, czy dotyczą one spraw cywilnych, umów, czy kwestii odszkodowawczych. Nasz zespół doświadczonych prawników zapewni Ci rzetelną pomoc, dostosowaną do indywidualnych potrzeb. Dzięki wygodnej formie konsultacji online, możesz uzyskać porady prawne w szybki i łatwy sposób, bez wychodzenia z domu. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać wsparcie prawne, które pomoże Ci podjąć najlepsze decyzje.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Przekazanie gospodarstwa rolnego w zamian za emeryturę
