Przepisanie kredytu na inną osobę

Zaciągnięcie kredytu za namową innej osoby

Z opisu sprawy wynika, że prawdopodobnie za namową koleżanki zaciągnął Pan kredyt w banku, ale faktycznie środki pieniężne z tego kredytu wykorzystała właśnie Pańska znajoma.

Początkowa spłacała kredyt, ale od pewnego czasu zaprzestała, w związku z czym bank wszczął postępowanie egzekucyjne wobec Pana.

Kto jest zobligowany do spłaty kredytu?

Proszę pamiętać, że w świetle umowy kredytowej to Pan jest kredytobiorcą zobligowanym do spłacenia kredytu, a więc Pan występuje tutaj w roli dłużnika wobec banku, mimo że z kredytu faktycznie skorzystała koleżanka.

Pragnę zwrócić uwagę, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z dwoma stosunkami zobowiązaniowymi. Pierwszy dotyczy Pańskiego zobowiązania wobec banku, związanego ze spłacaniem kredytu, natomiast drugi stosunek zobowiązaniowy istnieje między Panem a koleżanką.

Czy pisemne zobowiązanie do spłaty długu między znajomymi jest zawarciem umowy pożyczki?

Z pytania wynika, że posiada Pan pisemne zobowiązanie koleżanki do spłaty długu. Można więc stwierdzić, że między Panem a koleżanką doszło w istocie do zawarcia umowy pożyczki.

Umowa pożyczki co do zasady powinna zostać zawarta na piśmie.

Zgodnie bowiem z art. 720 § 2 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) „umowa pożyczki, której wartość przenosi [przekracza] pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem”.

Czy brak formy pisemnej powoduje nieważność zawartej umowy pożyczki?

Brak formy pisemnej nie powoduje nieważności zawartej umowy pożyczki, gdyż ustawodawca nie zastrzegł w tym przypadku, iż mamy do czynienia z formą zastrzeżoną pod rygorem nieważności. Brak jej zachowania może jednak prowadzić do bardzo niekorzystnych skutków procesowych dla dającego pożyczkę w sytuacji zaistnienia sporu z biorącym pożyczkę, i konieczności jego rozstrzygnięcia przez sąd. W sytuacji takiej bowiem, co do zasady, nie jest w sporze dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności (art. 74 § 1 K.c.).

Zastrzeżenie formy pisemnej pożyczki przekraczającej wartość 500 zł

Zastrzeżenie formy pisemnej dla umowy pożyczki przekraczającej wartość 500 zł powoduje, że w razie niezachowania formy pisemnej nie jest dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron na fakt zawarcia umowy pożyczki. Taki dowód jest dopuszczalny, jeżeli strona przeciwna się zgodzi na przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron lub świadków.

Dochodzenie zwrotu pożyczki niepotwierdzonej pismem

Wydawałoby się, że dochodzenie zwrotu pożyczki niepotwierdzonej pismem jest niemożliwe. Orzecznictwo sądowe jednak w dość łagodny sposób podchodzi do interpretowania sytuacji, w których – mimo braku dowodu na piśmie – dopuszczalne jest przeprowadzenie dowodu na okoliczność zawarcia umowy. Sądy, ze względu na ważne okoliczności, bardzo często dopuszczają dowody z przesłuchania stron, świadków czy dokumentów, nawet bez zgody strony przeciwnej.

Wykazanie przed sądem faktu udzielenia pożyczki

Kwestie dowodowe są o tyle istotne, że to na Panu jako stronie powodowej będzie ciążył obowiązek wykazania przed sądem faktu udzielenia pożyczki. Zgodnie bowiem z art. 3 Kodeksu postępowania cywilnego obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających dla sprawy istotne znaczenie (art. 227 K.p.c.) spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (art. 6 K.c.).

Reasumując, istnieje realna szansa, że odzyska Pan pieniądze mimo niezachowania formy pisemnej umowy pożyczki. W tym celu należy złożyć pozew o zapłatę do sądu. W uzasadnieniu należy przytoczyć okoliczności zawarcia umowy. Należy także wskazać wszystkie dowody, które mogą poświadczyć zawarcie przez Pana umowy pożyczki. Mogą to być np. zeznania świadków czy pisemne oświadczenie koleżanki, w którym zobowiązała się do spłaty długu.

Pragnę podkreślić że to pisemne oświadczenie koleżanki może być bardzo istotnym dowodem – można je bowiem potraktować jako początek dowodu na piśmie. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 29.09.2004 r., sygn. akt II CK 527/03, „początkiem dowodu na piśmie, czyli dokumentem wykazującym, iż czynność została dokonana, może być każdy dokument, którego treść bezpośrednio lub pośrednio wskazuje na fakt dokonania czynności. Może to być dokument prywatny albo urzędowy, wystarczy list, dowód wpłaty, wycinek prasowy, wydruk komputerowy, telefaksowy, telegram itp.”

 Co jest środkiem uprawdopodobnienia czynności prawnej

Jak uznał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 08.05.2001 r., sygn. akt IV CKN 290/00, „obecnie «początkiem dowodu na piśmie», czyli według sformułowania kodeksu cywilnego środkiem uprawdopodobnienia czynności prawnej, jest każde pismo, niezależnie od pochodzenia, z którego będzie wynikało prawdopodobieństwo dokonania czynności” (podobnie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18.05.1979 r., sygn. akt III CRN 287/78).

W takiej sytuacji wyłączony byłby przytoczony wyżej zakaz z art. 74 § 1. K.c.

Zgodnie bowiem z art. 74 § 2 K.c. „mimo niezachowania formy pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych, dowód ze świadków lub dowód z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, jeżeli żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo jeżeli fakt dokonania czynności prawnej będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma”.

Wezwanie do zwrotu pożyczonych pieniędzy

Złożenie pozwu do sądu proponuję poprzedzić jeszcze ostatecznym pisemnym wezwaniem do zwrotu pieniędzy skierowanym do dłużnika. W wezwaniu proszę podać termin np. 7-dniowy do zwrotu pożyczki z zastrzeżeniem, iż w przypadku braku zwrotu pieniędzy skieruje Pan sprawę na drogę postępowania sądowego.

Przepisanie kredytu na osobę trzecią

Dodam jeszcze, że instytucja przejęcia długu (czyli tzw. przepisanie kredytu na inną osobę), o którą Pan pyta, polega na tym, że osoba trzecia (w tym wypadku koleżanka) wstępuje na podstawie umowy, zawartej na piśmie pod rygorem nieważności, w miejsce dłużnika (w tym wypadku Pana), który zostaje z długu zwolniony. W ten sposób można niejako przepisać kredyt na osobę trzecią.

W jaki sposób może nastąpić przejęcie długu?

Przejęcie długu może nastąpić przez:

1. umowę między wierzycielem (w tym wypadku jest to bank) a osobą trzecią (w tym wypadku jest to koleżanka) za zgodą dłużnika (w tym wypadku Pana) – oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron w jakiejkolwiek formie, przy czym odmowa zgody przez dłużnika powoduje, że umowa nie zostaje zawarta;
2. umowę między dłużnikiem (w tym wypadku Panem) a osobą trzecią (w tym wypadku koleżanką) za zgodą wierzyciela (w tym wypadku banku) – oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron, ale pod rygorem nieważności na piśmie, i jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna, a jeżeli wierzyciel zgody odmówił, strona, która według umowy miała przejąć dług, jest odpowiedzialna względem dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia (dochodzi do przepisania kredytu na inną osobę).

Jak wynika z powyższego, żeby przejęcie długu (tu: przepisanie kredytu) przez koleżankę było skuteczne wobec banku, to bank musi wyrazić zgodę. Należałoby więc udać się do banku i porozmawiać w tej sprawie.