Kiedy przedsiębiorca może skorzystać z instytucji rękojmi?
Zasadą jest, iż każdy zakupiony produkt objęty jest rękojmią. W przypadku zakupu pomiędzy przedsiębiorcami rękojmia może zostać wyłączona na podstawie art. 558 Kodeksu cywilnego, przy czym postanowienie co do wyłączenia rękojmi powinno zostać wyraźnie zapisane w umowie. W Pana przypadku zakładam, że nie miało to miejsca, ponieważ pisze Pan, że chciał Pan skorzystać z rękojmi w omawianym przypadku. Rękojmia polega na odpowiedzialności sprzedawcy za wadę fizyczną lub prawną rzeczy sprzedanej. W Pana przypadku mamy do czynienia z wadą fizyczną zakupionej rzeczy. Nie ulega bowiem wątpliwości, że telefon nie ma właściwości, które mieć powinien.
Cały problem w przypadku chęci skorzystania z instytucji rękojmi przez przedsiębiorcę polega jednak na udowodnieniu, że wada tkwiła w zakupionej rzeczy w momencie sprzedaży. Tylko za taką wadę odpowiada bowiem sprzedający. Nie oznacza to, że rzecz sprzedana musiała już od momentu zakupu wykazywać się niesprawnością, ale że wada powodująca tę niesprawność tkwiła w rzeczy w momencie sprzedaży. W przypadku konsumentów działa na ich rzecz domniemanie prawne istnienia wady w momencie wydania rzeczy, przez okres jednego roku. Zgodnie z art. 5562 „jeżeli kupującym jest konsument, a wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego”.
Niestety cytowany przepis nie ma zastosowania w stosunku do przedsiębiorców. Co za tym idzie, to na Panu spoczywa obowiązek wykazania, że uszkodzenie nie nastąpiło na skutek Pana działania (jak zalanie telefonu czy jego upuszczenie z wysokości). W tym celu może przekazać Pan telefon do specjalisty, który potwierdzi, że wada wystąpiła w telefonie samoistnie, a nie na skutek Pana działania.
Taki stan rzeczy jest dość łatwy do wykazania w przypadku zakupu nowych rzeczy, natomiast w przypadku rzeczy używanych mogą pojawić się pewne wątpliwości. Co prawda instytucja rękojmi ma zastosowanie także w stosunku do rzeczy używanych, co nigdy nie było podważane w orzecznictwie. Jak stwierdził m.in. Sąd Apelacyjny w Katowicach, w wyroku z dnia 3 lipca 2008 r. (sygn., akt V ACa 239/08): „Nie ulega wątpliwości, iż przepisy o rękojmi za wady fizyczne rzeczy odnoszą się także do sprzedaży rzeczy używanych, a wobec tego także w takim przypadku sprzedana rzecz winna być właściwej jakości i nadawać do użycia ze względu na zwyczajne przeznaczenie rzeczy. Jeśli rzecz takich cech nie osiąga, to przypisać jej można wadliwość fizyczną w rozumieniu art. 556 § 1 k.c.”
Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
Odpowiedzialność z tytułu rękojmi w przypadku zakupu rzeczy używanych
Tym niemniej, jak wynika także z jednolitego orzecznictwa sądowego, odpowiedzialność z tytułu rękojmi, w przypadku rzeczy używanych, nie obejmuje usterek wynikłych niezależnie od prawidłowego użytkowania rzeczy. Jak stwierdził bowiem Sąd Najwyższy, w wyroku z dnia 21 marca 1977 r. (sygn. akt III CZP 11/77): „Przy kupnie rzeczy używanych kujący jest zazwyczaj przygotowany na to, że normalne zużycie rzeczy zawsze zmniejsza jej wartość, a przeważnie i użyteczność w stopniu zależnym od rodzaju rzeczy i celu, któremu ona służy. Dotyczy to zwłaszcza rzeczy, których używanie polega na eksploatacji mechanicznej, w takich wypadkach bowiem techniczne zużycie materiałów lub poszczególnych zespołów powoduje wcześniejsze awarie, nie zawsze możliwe do przewidzenia, a będące normalnym następstwem prawidłowego używania. Takie wady objęte są świadomością kupującego, znajdują ekwiwalent w niższej (od rzeczy nie używanej) cenie kupna i mieszczą się w granicach podjętego przez kupującego ryzyka. Najbardziej bowiem prawidłowa eksploatacja rzeczy zawsze powoduje zmniejszenie jej wartości lub użyteczności, zwiększając w realny sposób niebezpieczeństwo awarii będącej normalnym następstwem takiej eksploatacji”.
Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›
Zakup nowego telefonu i ujawnienie się wady dopiero po pewnym czasie
Reasumując, niezależnie od tego, że wada ujawniła się dopiero po pewnym czasie, w przypadku zakupu nowego telefonu przysługuje Panu uprawnienie do dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi przeciwko sprzedawcy. W tym celu musi udowodnić Pan, że usterka wynikła samoczynnie, w wyniku wady konstrukcyjnej telefony tkwiącej w nim w momencie zakupu. Jeśli natomiast zakupił Pan telefon jako używany, także przysługuje Panu możliwość dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi, należy mieć jednak na uwadze wyżej przedstawione stanowisko oraz możliwość, że Pana roszczenie mogłoby nie być uznane za skuteczne, w razie wniesienia sprawy do sądu.
Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›
Zakup nowego telefonu a uprawnienie z tytułu gwarancji
Dodatkowo pozwolę sobie wskazać, że w przypadku zakupu nowego telefonu oprócz rękojmi przysługuje Panu zapewne uprawnienie z tytułu gwarancji wystawionej przez producenta. Gwarancja, w przeciwieństwie do rękojmi, jest dobrowolnym świadczeniem, na które zwykle decyduje się producent sprzętu i może być realizowana niezależnie od uprawnień wynikających z rękojmi. Wydaje się, że jeśli Pana telefon jest objęty obecnie gwarancją, skorzystanie z niej może być łatwiejszym rozwiązaniem niż udowadnianie istnienia wady w celu skorzystania z rękojmi. Uprawnienia z tytułu gwarancji realizowane są na podstawie karty gwarancyjnej dołączanej do telefonu, która powinna zawierać najważniejsze postanowienia gwarancji. W celu skorzystania z gwarancji roszczenie skierować należy bezpośrednio do gwaranta (wskazanego na karcie gwarancyjnej), a nie do sprzedawcy. Tym niemniej sprzedawcy sprzętu często pośredniczą w realizacji roszczeń gwarancyjnych.
Przykłady
Michał kupił na firmę nowego smartfona, który po trzech miesiącach przestał rozpoznawać ładowarkę. Zgłosił reklamację, ale serwis odmówił, twierdząc, że uszkodzenie powstało z winy użytkownika. Michał zdecydował się na ekspertyzę niezależnego serwisu, która wykazała wadę fabryczną gniazda ładowania, co pozwoliło mu skutecznie dochodzić roszczeń.
Anna prowadzi jednoosobową działalność i zakupiła służbowy telefon. Po pół roku użytkowania ekran zaczął migotać. Gdy zwróciła się do sklepu, powiedziano jej, że jako przedsiębiorca nie jest chroniona rękojmią. Sprawdziła jednak umowę i zauważyła brak wyłączenia rękojmi – ostatecznie sklep przyjął reklamację po ponownym rozpatrzeniu sprawy.
Tomasz kupił na firmę nowy telefon, który po kilku miesiącach zaczął się przegrzewać. Gwarancja producenta jeszcze obowiązywała, więc zgłosił problem bezpośrednio do serwisu producenta, omijając sprzedawcę. Dzięki temu szybko otrzymał nowy egzemplarz, bez potrzeby udowadniania wady przy zakupie.
Podsumowanie
Zakup telefonu na firmę nie oznacza automatycznego pozbawienia się prawa do reklamacji. Przedsiębiorca wciąż może skorzystać z rękojmi, chyba że została ona wyraźnie wyłączona w umowie. W przypadku nowego sprzętu możliwe jest również skorzystanie z gwarancji producenta, co często bywa łatwiejszym rozwiązaniem. Kluczowe jest jednak udowodnienie, że wada istniała już w momencie zakupu, co wymaga nieraz ekspertyzy niezależnego serwisu. Znajomość swoich praw i dokładna analiza dokumentów zakupowych znacząco zwiększają szanse na skuteczne dochodzenie roszczeń.
Oferta porad prawnych
Jeśli masz problem z wadliwym telefonem zakupionym na firmę lub inną sprawą prawną, skorzystaj z naszej pomocy. Oferujemy szybkie i profesjonalne porady prawne online – bez wychodzenia z domu, wygodnie i na jasnych zasadach. Przeanalizujemy Twoją sytuację, doradzimy najlepsze rozwiązanie i pomożemy w przygotowaniu niezbędnych pism. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać fachowe wsparcie w swojej sprawie.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 3 lipca 2008 r. sygn., akt V ACa 239/08
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 1977 r. sygn. akt III CZP 11/77
Przekazanie gospodarstwa rolnego w zamian za emeryturę
