Termin płatności minął, a klient nie zapłacił i nie odebrał towaru – co robić?

Nieodebranie przez klienta zamówionego dzieła

Umowa, jaką Pan zawarł z klientem, można zakwalifikować jako umowę o dzieło. Pan wykonał drzwi z własnych materiałów. Obecnie oczekuje Pan na zapłatę, ale także na odbiór towaru.

W takiej sytuacji istotnym elementem jest data wykonania dzieła przez Pana. Można ją ustalić zgodnie z datą wystawienia faktury. Był Pan w tej dacie gotów do oddania dzieła. Ale, jak się okazało, z przyczyn od Pana niezależnych klient dzieła nie odebrał i nie odbiera.

Stosownie do Kodeksu cywilnego:

„Art. 642. § 1. W braku odmiennej umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła.

Art. 643. Zamawiający obowiązany jest odebrać dzieło, które przyjmujący zamówienie wydaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem”.

Klient ma więc obowiązek odebrania dzieła od Pana oraz dokonania zapłaty.

Zwłoka klienta w zapłacie i odbiorze zamówionego dzieła

Jeżeli klient zwleka z odbiorem dzieła, następuje stronie zwłoka w wykonaniu przez niego swojej części umowy. Podwójna zwłoka: raz w odbiorze, a drugi raz w zapłacie.

Może Pan czekać na zapłatę i oddanie drzwi dalej. Zgodnie bowiem z Kodeksem cywilnym:

„Art. 488. § 1. Świadczenia będące przedmiotem zobowiązań z umów wzajemnych (świadczenia wzajemne) powinny być spełnione jednocześnie, chyba że z umowy, z ustawy albo z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu wynika, iż jedna ze stron obowiązana jest do wcześniejszego świadczenia.

§ 2. Jeżeli świadczenia wzajemne powinny być spełnione jednocześnie, każda ze stron może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia, dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego”.

Nie jest to jednak dobre rozwiązanie.

Jak zmusić klienta do wywiązania się z umowy?

Ma Pan prawo do zażądania wykonania przez klienta przez niego jego zobowiązania: zapłaty i odebrania drzwi, a dodatkowo zażądać naprawienia szkody, którą Pan poniósł (koszty przechowywania drzwi).

„Art. 491. § 1. Jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Może również bądź bez wyznaczenia terminu dodatkowego, bądź też po jego bezskutecznym upływie żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.

§ 2. Jeżeli świadczenia obu stron są podzielne, a jedna ze stron dopuszcza się zwłoki tylko co do części świadczenia, uprawnienie do odstąpienia od umowy przysługujące drugiej stronie ogranicza się, według jej wyboru, albo do tej części, albo do całej reszty nie spełnionego świadczenia. Strona ta może odstąpić od umowy w całości, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce”.

Odsetki za zwłokę w opłacie faktury

Z tytułu braku zapłaty ma Pan prawo zażądać odsetek ustawowych od dnia następnego po dacie wskazanej na fakturze jako data zapłaty do dnia faktycznej zapłaty przez klienta, bowiem:

„Art. 481. § 1. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

§ 2. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

§ 3. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może nadto żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych”.

Chcąc zawieść drzwi klientowi, powinien Pan zadbać o to, aby zostały przez niego odebrane. Chodzi o to, aby nie mógł wobec Pana powiedzieć, że on ich nie odbierał albo zostawił Pan te drzwi i ktoś je zniszczył lub ukradł.

Niezależnie od tego, czy Pan te drzwi zawiezie, czy nie, powinien Pan dostarczyć klientowi przede wszystkim wystawioną fakturę. Można to zrobić tak: wręczyć klientowi fakturę w obecności świadka i powiedzieć, że jest to faktura za wykonane drzwi. Razem z tym należałoby wręczyć mu (i powiedzieć o tym) wezwanie do odbioru drzwi, zapłaty odsetek oraz kosztów przechowania. Ustnie można dodać, że jak zapłaci i odbierze drzwi, to Pan może zrezygnuje z odsetek i odszkodowania. Jak Pan naprawdę zrobi, zależy już od Pana.

Przedawnienie roszczeń z umowy o dzieło

Musi Pan uważać na tzw. przedawnienie: „roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane – od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane” (art. 646).

Prowadzi Pan działalność gospodarczą i łatwo to przeoczyć. W razie braku zapłaty, przed upływem terminu musiałby Pan wystąpić do sądu z powództwem przeciwko klientowi.