Czy osoba prywatna sprzedająca na allegro może odstąpić od umowy sprzedaży?
Jeśli zarówno Pani, jak i kupujący są osobami fizycznymi, to w sporze między Państwem nie mają zastosowania przepisy ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.
Prawo zwrotu towaru w ciągu 10 dni przysługuje konsumentowi wyłącznie jeśli ten zakupi go od przedsiębiorcy, zawierając umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy.
Z opisanych przez Panią okoliczności wynika, że to Pani była sprzedającym, ale osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej (a więc także konsumentem). Ponadto w ofercie sprzedaży zapewniała Pani, że przedmiot jest w idealnym stanie, bez żadnych wad fizycznych, co jednak po oględzinach przez profesjonalistę w tym zakresie okazało się nieprawdą.
Twierdzenie kupującego, że to Pani zniszczyła fortepian, jest raczej niedorzeczne, gdyż nie ma Pani w tym zakresie żadnego interesu.
Twierdzi Pani, że może w każdej chwili odstąpić od umowy. Wprawdzie nie znam jej warunków, jednak jeśli w umowie (ofercie) nie zostało wyraźnie zaznaczone, że może Pani wypowiedzieć umowę sprzedaży w określonym terminie, to takie prawo Pani – jako sprzedającej – nie przysługuje.
Zgodnie z art. 395 Kodeksu cywilnego (w skrócie: K.c.):
„§ 1. Można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo odstąpienia od umowy. Prawo to wykonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie.
§ 2. W razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za nie zawartą. To, co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Za świadczone usługi oraz za korzystanie z rzeczy należy się drugiej stronie odpowiednie wynagrodzenie”.
Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
Odstąpienie od umowy sprzedaży i zwrot rzeczy zakupionej
Odstąpienie od umowy ze swej istoty ma moc wsteczną (ex tunc), co stawia strony w sytuacji sprzed zawarcia umowy. Jeżeli obie strony umowy zastrzegły sobie prawo odstąpienia od niej, każda z nich może wygasić stosunek umowny z takim samym skutkiem.
Skoro zatem strona skorzystała z prawa odstąpienia, to zniweczyła skutki umowy z mocą wsteczną. Tym samym, stosownie do treści art. 395 § 2 K.c., obowiązana jest zwrócić to, co na poczet umowy świadczyła druga strona. Zgodnie zatem z przepisami K.c. w razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za niezawartą. To, co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Za świadczone usługi oraz za korzystanie z rzeczy należy się drugiej stronie odpowiednie wynagrodzenie.
W wyroku Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej z 22 maja 2003 r. (sygn. akt II CKN 121/01) stwierdzono, że odstąpienie od umowy sprzedaży możliwe jest tylko wtedy, gdy umowa ta nie została jeszcze wykonana. Rozwiązanie zaś umowy – już wykonanej – wolą stron wchodzi zaś w rachubę wtedy, gdy pozwala na to przepis ustawy.
Umowne odstąpienie zostało określone w art. 492 K.c. Zgodnie z tym przepisem jeżeli uprawnienie do odstąpienia od umowy wzajemnej zostało zastrzeżone na wypadek niewykonania zobowiązania w terminie ściśle określonym, strona uprawniona może w razie zwłoki drugiej strony odstąpić od umowy bez wyznaczenia terminu dodatkowego. To samo dotyczy wypadku, gdy wykonanie zobowiązania przez jedną ze stron po terminie nie miałoby dla drugiej strony znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce. Z przepisu tego jasno wynika, że prawo odstąpienia winno zostać określone w umowie.
Jeżeli umownie nie zastrzeżono takiego uprawnienia dla strony, którą był sprzedający, to zgodnie z art. 560 K.c. prawo odstąpienia od umowy przysługiwało jedynie kupującemu i to on mógł złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy, a Pani – jako sprzedająca – mogłaby odstąpić od umowy jedynie w przypadku, gdy umowa nie została wykonana.
Jeżeli zdecyduje się Pani na odstąpienie od umowy (jak najszybciej, zanim kupujący wynajmie pojazd do przewiezienia fortepianu), należy poinformować kupującego o podstawach swojego oświadczenia.
Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›
Czy kupujący może dochodzić naprawienia szkody jaką poniósł w związku z odstąpieniem przez sprzedającego od umowy?
Jednak z uwagi na odstąpienie od umowy przez sprzedającego kupujący może dochodzić od Pani naprawienia szkody, jaką poniósł w związku z Pani odstąpieniem od umowy. Będzie on jednak musiał udokumentować wysokość szkody oraz związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy szkodą a Pani odstąpieniem. Trudno jednoznacznie negować prawo kupującego do żądania odszkodowania, gdyż nie mam informacji, dlaczego tak nalega na kupno wadliwego fortepianu.
Jednakże może Pani się bronić tym, że znała Pani wcześniej stanu instrumentu, a poznała go Pani dopiero po oględzinach, co niezwłocznie zgłosiła Pani kupującemu (najlepiej na piśmie, aby kupujący nie żądał od Pani dodatkowo kosztów wynajmu ciężarówki). Często dzieje też tak, że kupujący wynajdują na swoje potrzeby szkody, które nie mają żadnego związku z przedmiotem niewykonanej umowy.
Niemniej jednak moim zdaniem (sąd na podstawie zebranych dowodów dokona swobodnej ich oceny) istnieją pewne przesłanki do żądania odszkodowania.
Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›
Rękojmia za wady fizyczne sprzedanej rzeczy
Jeżeli zdecyduje się Pani jednak na sprzedaż rzeczy wadliwej, to zapewne kupujący będzie korzystał z rękojmi za wady rzeczy sprzedanej (art. 556 i n. K.c.): „sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego albo, jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (rękojmia za wady fizyczne)”.
Jeżeli rzecz sprzedana ma wady, kupujący może odstąpić od umowy albo żądać obniżenia ceny. Jednakże kupujący nie może od umowy odstąpić, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie.
Jednak w tym miejscu należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 557 K.c.:
„§ 1. Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy.
§ 2. Gdy przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku albo rzeczy mające powstać w przyszłości, sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili wydania rzeczy”.
Jeżeli więc zgodzi się Pani na sprzedaż i będzie miała Pani oświadczenie kupującego, że wie o wadzie instrumentu i zgadza się na zakup, to można argumentować, powołując się na cytowany przepis, że kupujący został poinformowany o wadzie przedmiotu sprzedaży, a mimo wszystko i tak żądał jego wydania.
Reasumując: może Pani – jako sprzedająca – odstąpić od umowy sprzedaży, jeżeli prawo odstąpienia przewidywała umowa; jest to o tyle łatwiejsze, że przedmiot sprzedaży nie został wydany kupującemu. Jeżeli prawa odstąpienia nie było, może Pani być pociągnięta do odpowiedzialności za szkodę w związku z odstąpieniem (niewykonaniem zobowiązania). W razie wydania rzeczy może Pani ponosić odpowiedzialność względem kupującego za wady rzeczy, chyba że kupujący oświadczy, że zna wady i godzi się na zakup.
Przykłady
Przypadek niespełnionych oczekiwań
Jan Kowalski sprzedał na platformie OLX stary zegarek, zapewniając, że jest on w pełni sprawny. Po transakcji okazało się, że zegarek zatrzymuje się i wymaga kosztownej naprawy. Kupujący żądał zwrotu pieniędzy, ale Jan wyjaśnił, że nie był świadom usterki i odmówił zwrotu, powołując się na brak możliwości przewidzenia problemu. Obie strony ostatecznie doszły do porozumienia na drodze polubownej, a Jan zaoferował częściowy zwrot kwoty jako rekompensatę za usterki.
Niezgodność towaru z opisem
Ewa Nowak wystawiła na sprzedaż na eBay suknię ślubną jako "nową, z metkami". Kupująca po otrzymaniu przesyłki stwierdziła, że suknia ma niewielkie ślady użytkowania i nie zgadza się z opisem. Ewa, aby uniknąć konfliktu i negatywnej opinii, zgodziła się na zwrot sukni, a także zwróciła kupującej pełną kwotę zakupu, ponosząc również koszty przesyłki zwrotnej.
Odstąpienie z powodu niewiedzy o wadach
Tomek Bruś sprzedał przez serwis Vinted zegarek, który, jak się okazało, miał ukrytą wadę, nieznana zarówno Tomkowi, jak i kupującemu. Po kilku dniach zegarek przestał działać, a kupujący zażądał zwrotu pieniędzy. Tomek początkowo odmówił, twierdząc, że nie znał wady, jednak ostatecznie postanowił zwrócić pieniądze, by zachować dobre imię na platformie.
Podsumowanie
Podsumowując, odstąpienie od umowy sprzedaży przez sprzedającego to skomplikowana kwestia prawna, która wymaga jasnego określenia warunków w umowie i zrozumienia obowiązujących przepisów prawa cywilnego. W praktyce, zarówno sprzedający, jak i kupujący powinni dokładnie zweryfikować stan przedmiotu przed finalizacją transakcji, aby uniknąć nieporozumień i potencjalnych sporów. W sytuacjach spornych korzystne może okazać się szukanie polubownych rozwiązań, które chronią reputację oraz pozwalają na uniknięcie długotrwałych procesów sądowych.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz pomocy prawnej w kwestii odstąpienia od umowy sprzedaży? Skorzystaj z naszych porad prawnych online i profesjonalnie przygotowanych pism, które pomogą Ci zabezpieczyć Twoje interesy i rozwiązać spory bez konieczności odwiedzania kancelarii. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2003 r., sygn. akt II CKN 121/01
Przekazanie gospodarstwa rolnego w zamian za emeryturę
