Rozwiązanie umowy o pracę na podstawie art. 53 § 1b Kodeksu pracy

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia

Niestety, Pani pracodawca skorzystał z możliwości, jaką daje mu właśnie art. 53 § 1b Kodeksu pracy (w skrócie K.p.), zgodnie z którym „pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa” – w przypadku pracownika zatrudnionego u tego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy – „dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące”.

Powyższą możliwość potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego. Między innymi w wyroku z dnia 9 września 1997 r., sygn. akt II UKN 219/97 (OSNAPIUS 1998, nr 13, poz. 402), Sąd Najwyższy stwierdził, iż przyznanie pracownikowi świadczenia rehabilitacyjnego bezpośrednio po wyczerpaniu zasiłku chorobowego dowodzi, że pracownik ten nie odzyskał zdolności do pracy, co uzasadnia rozwiązanie z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 53 § 1 ust. 1 K.p.

Rozwiązanie umowy w następstwie decyzji pracodawcy, podjętej na podstawie przytoczonego przepisu, poza niezwłoczną utratą zatrudnienia, nie pociąga za sobą dla pracownika innych negatywnych skutków. Co więcej, warto pamiętać, iż rozwiązanie umowy w tym trybie daje pracownikowi szczególny przywilej, o którym mowa w art. 53 § 5 K.p., w związku z art. 20 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, a mianowicie: prawo zgłoszenia powrotu do pracy niezwłocznie po ustaniu przyczyn, z których powodu których doszło do rozwiązania umowy, a więc w Pani przypadku – po zakończeniu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego. Pracodawca ma wówczas obowiązek ponownego zatrudnienia takiego pracownika, jeżeli dysponuje odpowiednim dla niego miejscem pracy (art. 20 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa: „przepis art. 53 § 5 kodeksu pracy stosuje się odpowiednio do pracownika pobierającego świadczenie rehabilitacyjne, jeżeli zgłosi on swój powrót do pracodawcy niezwłocznie po wyczerpaniu tego świadczenia, choćby nastąpiło to po upływie 6 miesięcy od rozwiązania stosunku pracy”).

Dwa warunki skorzystania z art. 53 § 5 K.p.

Warunki skorzystania z art. 53 § 5 są więc dwa:

Po pierwsze, pracownik musi swój powrót do pracy zgłosić niezwłocznie po ustaniu przyczyn, które spowodowały rozwiązanie umowy. Niezwłocznie po zakończeniu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, czyli najlepiej w dniu następnym, powinna Pani zgłosić swoją gotowość do pracy. Zwrot „niezwłocznie” orzecznictwo tłumaczy jako „bez zbędnej zwłoki”. W przypadku rozwiązania umowy o pracę z powodu choroby trwającej dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gotowość do pracy musi zostać zgłoszona niezwłocznie po zakończeniu świadczenia rehabilitacyjnego.

Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres potrzebny do wyleczenia lub rehabilitacji, ale nie dłużej niż przez 12 miesięcy.

Po drugie, pracodawca musi dysponować odpowiednim dla kwalifikacji pracownika miejscem pracy. Pracodawca, któremu pracownik niezwłocznie po wyczerpaniu świadczenia rehabilitacyjnego zgłosi swój powrót do pracy, ma obowiązek zatrudnienia tego pracownika, wówczas gdy dysponuje odpowiednim dla jego kwalifikacji miejscem pracy. Ponowne zatrudnienie nie jest równoznaczne z przywróceniem do pracy. Pracodawca nie ma obowiązku zatrudnić pracownika na dotychczasowym czy zbliżonym do dotychczasowych warunków stanowisku. Powinna to być praca odpowiadająca możliwościom i kwalifikacjom zawodowym pracownika.

Wcześniejsza emerytura

W kwestii świadczenia emerytalnego: wcześniejsza emerytura – w przypadku kobiet – przysługuje ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają one łącznie następujące warunki:

1. nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyły wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;
2. do dnia 31 grudnia 2008 r. ukończyły 55 lat oraz mają:
   • co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy albo
   • jeżeli mają co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy i zostały uznane za całkowicie niezdolne do pracy.

Zgodnie z przepisami art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych „ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może przyznać świadczenia w drodze wyjątku”. Dotyczy to więc tylko osób, które ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub ze względu na wiek nie mogą podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie posiadają niezbędnych środków utrzymania.

W celu uzyskania prawa do takiego świadczenia musi Pani złożyć w organie rentowym, właściwym ze względu na swoje miejsce zamieszkania, odpowiednio umotywowany wniosek wraz z oświadczeniem o stanie rodzinnym, majątkowym i o sytuacji materialnej (druk ZUS Rp-15). Jeżeli powodem wystąpienia z wnioskiem o świadczenie jest stan zdrowia, należy we wniosku podać również informacje dotyczące stanu zdrowia (warto załączyć zaświadczenie lekarza, historię swojej choroby).

Po rozpoznaniu sprawy Prezes ZUS wydaje stosowną decyzję, od której nie przysługują jednak środki zaskarżenia do sądów powszechnych. Ewentualnie, w razie negatywnego rozstrzygnięcia, może Pani złożyć wniosek do Prezesa Zakładu o ponowne rozpatrzenie sprawy.