Nie stać mnie na alimenty - jak je obniżyć?

Wniesienia apelacji od wyroku dotyczącego wysokości alimentów

W pierwszej kolejności należy ustalić, kiedy został wydany wyrok podwyższający alimenty. Powyższe ma o tyle istotne znaczenie, o ile jeżeli miało to miejsce przed mniej aniżeli 7 dniami, brat winien złożyć wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku i doręczenie go wraz z odpisem wyroku. Następnie w terminie 14 dni od dnia otrzymania uzasadnienia wyroku wraz z jego odpisem wnieść apelację do sądu II instancji. Jeżeli termin 7 dni już upłynął, lecz nie upłynął termin 21 dni od dnia ogłoszenia wyroku, zasadne byłoby złożenie apelacji do sądu II instancji. W drugim przypadku, co prawda, trudniej będzie walczyć z sądem, bowiem nie będzie znana jego argumentacja, jednakże nie pozbawia to Pani brata prawa do walki. Zawsze zyskuje nadzieję, że uda mu się przekonać sąd, by zostawił alimenty na dotychczasowym poziomie.

Możliwości zarobkowe osoby alimentującej

Istotny z punktu widzenia Pani brata interesu jest treść art. 135 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Nadto wskazać należy, iż wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Ustawodawca w sposób jednoznaczny posługuje się sformułowaniem, iż zakres świadczeń alimentacyjnych jest m.in. uzależniony od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego nie należy kojarzyć z wysokością faktycznych zarobków, bądź też czystego dochodu z majątku. W ocenie zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego mieszczą się także te niewykorzystane, jeżeli tylko są realne, a potrzebom uprawnionych zobowiązany nie jest w stanie sprostać posiadanymi środkami. Możliwości zarobkowe – to zarówno te przybierające postać pieniężną, jak i te pobierane w naturze. Wynagrodzeniem są także świadczenia uzupełniające wynagrodzenie podstawowe (premie, dodatki, tzw. trzynasta pensja, nagroda jubileuszowa itp.).

Jak wskazuje Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 maja 1975 r., sygn. akt III CRN 48/75, „zasadne i zgodne z treścią art. 135 kro - jest oparcie się na możliwościach zarobkowych pozwanego, a nie tylko na jego aktualnych zarobkach. Zakres obowiązku alimentacyjnego może i powinien być większy od wynikającego z faktycznych zarobków i dochodów zobowiązanego, jeśli przy pełnym i właściwym wykorzystaniu jego sił i umiejętności zarobki i dochody byłyby większe, a istniejące warunki społeczno-gospodarcze i ważne przyczyny takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie (por. orzeczenie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 9 stycznia 1959 r. III CR 212/58 OSPiKA 1960/2 poz. 41)”.

Być może w sprawie występują obiektywne przesłanki wskazujące na ustalenie Pana możliwości zarobkowych. Istotne znaczenia ma jednak majątek, którym Pan dysponuje. Niestety jeśli posiada dom to on, jak też grunt, na którym stoi, przedstawia znaczną wartość materialną, a to z kolei powoduje, iż możliwości majątkowe są znaczne.

Postępowanie o obniżenie alimentów

W toku postępowania o obniżenie alimentów, względnie utrzymania alimentów na dotychczasowym poziomie, sąd w pierwszej kolejności winien ustalić, jakie są usprawiedliwione potrzeby dziecka, a następnie ustalić powinien możliwości zarobkowe rodziców i możliwości majątkowe. Istotnym z punktu widzenia Pani brata interesu jest orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 1967 r., sygn. akt III CR 422/66, zgodnie z którym „przez obowiązek alimentacyjny dostarczanie środków utrzymania przewidziany w art. 128 i 133 § 2 kro, rozumieć należy obowiązek zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej potrzebującej alimentacji; obowiązek ten może polegać również na dostarczeniu osobie znajdującej się w niedostatku mieszkania, opieki lekarskiej i domowej”. Nadto w wyroku z dnia 21 maja 1975 r., sygn. akt III CRN 72/75, „usprawiedliwione potrzeby dziecka winny być ocenione nie tylko na podstawie wieku, lecz również miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, możliwości zarobkowych osób zobowiązanych do jego utrzymania oraz całego szeregu okoliczności każdego konkretnego wypadku. W szczególności pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można odrywać od pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia te w praktyce pozostają we wzajemnej zależności i obie przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustalaniu przez sąd wysokości alimentów”.

W sprawie o obniżenie alimentów sąd winien zobowiązać Pani brata i matkę dziecka do przedłożenia zaświadczenia o wysokości zarobków.