Odejście wspólnika spółki cywilnej a odpowiedzialność za długi spółki

Zgodnie z art. 864 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) „za zobowiązania spółki cywilnej wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie”.

Zgodnie z art. 366 § 1-2 K.c. „kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani”.

Oznacza to, że wierzyciel (bank) może egzekwować dług w całości lub w części od każdego ze wspólników, od kilku z nich albo od wszystkich łącznie.

Jeżeli zaspokojenie wierzyciela nastąpi z majątku wspólników, to uszczupli to majątek spółki. Natomiast jeżeli wspólnik spłaci dług z majątku osobistego, to może skorzystać z roszczenia regresowego.

Należy podkreślić, że każdy wspólnik spółki cywilnej odpowiada za te zobowiązania spółki, które powstały w czasie, gdy był wspólnikiem. Nie odpowiada on za zobowiązania powstałe przed jego przystąpieniem do spółki lub po jego wystąpieniu (S. Grzybowski w: System prawa cywilnego, t. III, cz. 2, s. 816; por. także A. Herbet, Spółka…, s. 396-399).

W związku z tym nadal, mimo wystąpienia ze spółki cywilnej, ponosi Pani odpowiedzialność za zobowiązania spółki (tj. kredyt), które powstały w czasie, kiedy była Pani jej wspólnikiem. Natomiast żona wspólnika, która do spółki przystąpiła, za te zobowiązania nie odpowiada.

Sposobem, który umożliwia przeniesienie odpowiedzialności za długi powstałe przed przystąpieniem do spółki cywilnej na nowego wspólnika, jest umowne przystąpienie do długu. Jest to umowa zawarta między przystępującym wspólnikiem a pozostałymi wspólnikami.

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 21.11.1995 r., sygn. akt III CZP 160/95, „dopuszczalne jest wstąpienie do spółki cywilnej nowego wspólnika i przejęcie przez niego dotychczasowych zobowiązań oraz uprawnień za zgodą pozostałych wspólników, w tym i jednocześnie ustępujących z tej spółki”.

Zgodnie z art. 519 § 1-2 K.c. „osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (przejęcie długu). Przejęcie długu może nastąpić:

1. przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika; oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron;
2. przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna”.

„Umowa o przejęcie długu powinna być pod nieważnością zawarta na piśmie. To samo dotyczy zgody wierzyciela na przejęcie długu” (art. 522 K.c.).

Ponieważ ze stanu faktycznego wynika, że ma Pani oświadczenie (tj. czynność prawną jednostronną), że wszystkie zobowiązania spółki wobec osób trzecich przejmują nowi wspólnicy, należy przyjąć, że nie została zawarta umowa o przejęcie długu. W związku z tym nadal stosuje się art. 864 K.c., który ma charakter bezwzględnie obowiązujący.

Oznacza to, że nadal odpowiada Pani za zobowiązania spółki powstałe w czasie, kiedy była Pani jej wspólnikiem. Dlatego proszę rozważyć zawarcie umowy o przejęcie długu.