Jak odzyskać pieniądze od nieuczciwego wykonawcy?

Wykonawca nie wywiązuje się z zobowiązania mimo wpłaty zaliczki

Umowa, którą zawarł Pan z wykonawcą, jest według mnie umową, do której należy stosować przepisy dotyczące umowy o dzieło. Liczył się bowiem efekt końcowy – wstawione, zamontowane drzwi.

Kodeks cywilny traktuje umowę o dzieło jako umowę nazwaną, szczegółowo regulowaną w przepisach. Zgodnie z art. 635 K.c. jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła. Przepisy Kodeksu cywilnego stanowią, że wówczas strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy (art. 494 K.c.). Może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Te same zasady należy stosować, jeśli termin wykonania umówionego dzieła już minął.

Jeśli zatem dłużnik (wykonawca) nie rozpoczął realizacji i dzieła i w ten sposób nie ma szans na wywiązanie się z zobowiązania, druga strona może od umowy odstąpić żądając danej przy zamówieniu na poczet wynagrodzenia zaliczki.

Odstąpienie od umowy i żądanie zwrotu zaliczki za niewykonanie zobowiązania

Jeśli termin wykonania dzieła już minął, to również przysługuje Panu prawo do odstąpienia od umowy i żądania zwrotu zaliczki. W takim przypadku podstawę do odstąpienia stanowi art. 491 K.c. Zgodnie z nim – jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Także w tym przypadku przysługuje prawo wynikające z art. 494 K.c. do żądania zwrotu zaliczki. Tyle tylko, że przy oparciu się o ten przepis musiałby Pan wyznaczyć wykonawcy ścisły termin wykonania umowy.

Aby skutecznie odstąpić od umowy, musi Pan poinformować o tym wykonawcę na piśmie. To bardzo ważne dla celów dowodowych w ewentualnym przyszłym procesie o zwrot zaliczki. Zamawiający, aby móc skorzystać ze swoich uprawnień powinien dochować warunków wymaganych przez prawo.

Pismo z odstąpieniem powinno zawierać oświadczenie o odstąpieniu oraz podanie przyczyny. Może Pan powołać się w nim na cytowany przeze mnie wyżej przepis. W piśmie tym proszę także wezwać wykonawcę do zwrotu wpłaconej zaliczki, wskazując termin zwrotu i formę (np. nr konta). Dla „odświeżenia pamięci” wykonawcy może Pan dołączyć do pisma pokwitowanie przez niego odbioru zaliczki ( kserokopię, ponieważ oryginał będzie potrzebny w przypadku ewentualnego sporu sądowego. Takie pismo należy wysłać do wykonawcy listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Można także (obok formy tradycyjnej) przesłać treść oświadczenia i wezwania drogą mailową, skoro w ten sposób porozumiewaliście się Państwo. Po bezskutecznym upływie terminu do zwrotu zaliczki może Pan wystąpić z powództwem przeciwko wykonawcy o zwrot zaliczki do sądu.

Roszczenie majątkowe przeciwko przedsiębiorcy

W tej sprawie, zgodnie z art. 27 Kodeksu postępowania cywilnego, właściwym będzie sąd miejsca zamieszkania pozwanego, czyli wykonawcy. Alternatywnie, na mocy art. 33 K.p.c., powództwo o roszczenie majątkowe przeciwko przedsiębiorcy można wytoczyć przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład główny lub oddział, jeżeli roszczenie pozostaje w związku z działalnością tego zakładu lub oddziału, o ile miejsca te są inne niż miejsce zamieszkania wykonawcy. Właściwy z uwagi na wartość przedmiotu sporu ( wysokość zaliczki do zwrotu) jest sąd rejonowy.

Pozew przeciwko przedsiębiorcy o zwrot zaliczki wpłaconej na poczet zamówionego a niewykonanego dzieła

W pozwie należy opisać powoda, czyli zamawiającego (imię, nazwisko, adres) oraz pozwanego ( wykonawcę wraz z adresem). Należy też podać wartość przedmiotu sporu. Na wstępie należy przedstawić swoje żądanie: wnoszę o nakazanie XY zapłaty kwoty … tytułem zaliczki wpłaconej na poczet zamówionego a niewykonanego w terminie dzieła. Proszę także zażądać zwrotu kosztów dochodzenia roszczenia.

W dalszej części pozwu należy opisać całą sytuację: zawarcie umowy drogą mailową, zapłatę zaliczki, kontakt z wykonawcą, prośby o realizację, wizytę w zakładzie, w którym nikt nie pracował, brak kontaktu z wykonawcą w czasie, gdy zbliżał się termin wykonania dzieła. Do tego należy przedstawić dowody, którymi w głównej mierze będą tu wydruki komputerowe, pokwitowanie odbioru zaliczki, oczywiście koniecznie umowę. Następnie należy przedstawić okoliczności odstąpienia od umowy. Może Pan, ale nie musi wskazać podstawę prawną odstąpienia, o której pisałam wyżej. Jako dowód należy dołączyć korespondencję mailową i potwierdzenie nadania pisma z odstąpieniem od umowy i wezwaniem do zapłaty.

Tak przygotowany pozew należy złożyć w sądzie wraz z jego odpisem (czyli podpisaną osobiście kopią) i odpisami załączników dla pozwanego. Pozew podlega opłacie w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu, jednak przepisy ustawy o kosztach sadowych w sprawach cywilnych stanowią, że: „Opłatę stosunkową pobiera się w sprawach o prawa majątkowe; wynosi ona 5% wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 000 złotych”.