Wliczenie do czasu pracy mycia i przebierania się

Czy czas poświęcony na przebranie się w odzież roboczą powinien być wliczony do czasu pracy?

W żadnym akcie prawnym z zakresu prawa pracy nie jest wprost napisane, że czas poświęcony przebraniu się w odzież roboczą jest czasem pracy.

Czas pracy regulowany jest przez art. 128 Kodeksu pracy, zgodnie z którym „czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy”.

Dla zadanego pytania istotne jest, jak należy interpretować „pozostawanie w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy”.

„Pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy wówczas, gdy jest gotów do świadczenia pracy, a więc gdy znajduje się w zakładzie pracy albo w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę jako miejsce, w którym praca ma być świadczona, oraz gdy jest w stanie świadczyć pracę na rzecz pracodawcy. W gotowości do pracy jest pracownik, który może faktycznie wykonywać pracę. Pozostawanie w dyspozycji pracodawcy oznacza pozostawanie w dyspozycji bezpośredniego przełożonego lub innej osoby czy też osób, którym pracownik podlega” (M. T. Romer, Najnowsze wydanie: Prawo pracy. Komentarz, Warszawa 2009).

Faktyczna gotowość do świadczenia pracy a czas gdy pracownik przebiera się

Pozostawanie pracownika w dyspozycji pracodawcy oznacza faktyczną gotowość do świadczenia pracy. Nie pozostaje w dyspozycji pracodawcy pracownik, który nie znajduje się w wyznaczonym przez pracodawcę miejscu do wykonywania pracy, oraz pracownik, który wprawdzie znajduje się w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, ale w stanie uniemożliwiającym wykonywanie pracy. Zatem pracownik, który nie ma odpowiedniej odzieży i ogólnie rzecz biorąc nie jest przygotowany do pracy, nie może być do dyspozycji pracodawcy. Należałoby uznać, że dopiero przebrany i przygotowany pracownik jest gotowy do świadczenia pracy. Zgodnie z orzecznictwem przez pozostawanie w dyspozycji pracodawcy należy rozumieć stan, w którym pracownik może niezwłocznie, na wezwanie pracodawcy, podjąć pracę. Czas poświęcony na przebranie się nie jest zatem czasem pracy.

Nie ma tez przepisu, który umożliwiałby wcześniejsze zakończenie pracy pracownikom na stanowiskach robotniczych. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby pracodawca takie uregulowania zamieścił w przepisach wewnątrzzakładowych.

Czy do czasu pracy wlicza się czynności podczas których pracownik przygotowuje się do pracy?

Do czasu pracy nie są wliczane czynności, podczas których pracownik przygotowuje się do pracy. Takim przygotowaniem jest np.: przebieranie się w odzież roboczą, ochronną, przygotowanie ciepłego napoju przed rozpoczęciem pracy na swoim stanowisku. Te czynności nie są zaliczane do czasu pracy, chyba że pracodawca postanowi w regulaminie pracy inaczej.

W wyznaczonym czasie pracy pracownik ma obowiązek pozostawać do dyspozycji pracodawcy, a zatem musi być gotowy do świadczenia pracy.

Przepisy nie zobowiązują pracodawcy do zaliczania do czasu pracy czasu koniecznego na przebranie się pracownika czy też na umycie się po pracy. Za ten czas nie przysługuje też wynagrodzenie. Przed rozpoczęciem pracy będzie on musiał się stawić w zakładzie pracy odpowiednio wcześniej tak aby mógł przed rozpoczęciem pracy przebrać się w ubranie robocze. Natomiast umyć się i przebrać po pracy pracownik będzie mógł dopiero po zakończeniu pracy na swoim stanowisku.

Wykonywanie czynności, podczas których pracownik przygotowuje do wykonywania pracy nie siebie, lecz swoje stanowisko pracy (np. rozliczenie kasy itp.), jest już jednak czasem pracy pracownika.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141