Przesłanki zaskarżenia czynności komornika przy licytacji nieruchomości

Zajęcie nieruchomości przez komornika i wyznaczenie terminu licytacji

Zgodnie z art. 952 Kodeksu postępowania cywilnego zajęta nieruchomość ulega sprzedaży przez licytację publiczną. Termin licytacji nie może być wyznaczony wcześniej niż po upływie dwóch tygodni po uprawomocnieniu się opisu i oszacowania ani też przed uprawomocnieniem się wyroku, na podstawie którego wszczęto egzekucję.

Ponadto dalsze przepisy (art. 953 i 954 K.p.c.) nakładają na komornika obowiązek publicznego ogłoszenia o licytacji oraz doręczenia tego obwieszczenia uczestnikom postępowania oraz organowi gminy, urzędowi skarbowemu miejsca położenia nieruchomości oraz organom ubezpieczeń społecznych z wezwaniem, aby najpóźniej w terminie licytacji zgłosiły zestawienie podatków i innych danin publicznych, należnych do dnia licytacji.

Z jakim wyprzedzeniem komornik powinien doręczyć obwieszczenie o terminie licytacji uczestnikom oraz organom i urzędom?

W tym miejscu wskazać należy, iż zgodnie ze stanowiskiem nauki prawa niezachowanie terminów z art. 952 K.p.c. nie pociąga za sobą bezskuteczności dokonanych czynności z mocy samej ustawy, natomiast może ono być zaskarżone poprzez wniesienie skargi na czynności komornika w celu pozbawienia tej czynności skutków procesowych.

Ustawodawca nie określił również wprost terminów, w jakich powinno nastąpić doręczenie obwieszenia uczestnikom oraz wymienionym organom i urzędom, wobec czego kwestia ta również była przedmiotem opracowania w doktrynie. I tak powszechnie uznaje się, iż komornik zobowiązany jest doręczyć obwieszczenie co najmniej na dwa tygodnie przed terminem licytacji. Natomiast Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 29 lipca 1998 r. (sygn. akt II CKN 864/97) uznał, iż doręczenie obwieszczenia o licytacji powinno nastąpić z takim wyprzedzeniem, aby uczestnicy postępowania oraz organy administracyjne wymienione w art. 954 K.p.c. mogły skorzystać z otrzymanej wiadomości oraz dokonać czynności przewidzianych w przepisie.

Czy naruszenie przez komornika obowiązków i niedochowanie ustawowo określonych terminów stanowi podstawę do zaskarżenia tych czynności?

Mając powyższe na uwadze, wskazać należy, iż co do zasady jedynie naruszenie przez komornika wskazanych powyżej obowiązków i niedochowanie ustawowo określonych terminów stanowi podstawę do zaskarżenia tych czynności w drodze skargi na czynności komornika oraz domagania się wyznaczenia terminu licytacji w późniejszym czasie, tak aby należycie zawiadomione osoby, urzędy i organy mogły się przygotować do tejże licytacji i wziąć w niej udział.

W zapytaniu wskazał Pan, iż nie zdążył w terminie wnieść zażalenia do sądu na czynności komornika związane z wyznaczeniem terminu licytacji, jednakże zaznaczyć należy, iż w takiej sytuacji osobom uprawnionym przysługuje nie zażalenie, a skarga na czynności komornika. Jeżeli zatem w opisanej przez Pana sprawie nie zachodzą powyższe przesłanki do wniesienia skargi na czynności komornika, skarga taka jest bezzasadna.

Skarga na czynności komornika z uchybieniem 7-dniowego terminu

Natomiast gdyby zgodnie z przedstawionymi powyżej przepisami wniesienie takiej skargi było zasadne, a jedyną przeszkodą byłoby uchybienie przez Pana 7-dniowemu terminowi do wniesienia tejże skargi, wciąż istnieje szansa na pozytywne rozpatrzenie przez sąd Pana żądań.

Otóż zgodnie z art. 767³ K.p.c., jeżeli skargę wniesiono po terminie albo nie uzupełniono w terminie jej braków, sąd odrzuca skargę, chyba że uzna, iż zachodzi podstawa do podjęcia czynności na podstawie art. 759 § 2 K.p.c. Na postanowienie sądu o odrzuceniu skargi służy zażalenie.

Z kolei art. 759 § 2 K.p.c. stanowi o tym, iż sąd może z urzędu wydawać komornikowi zarządzenia zmierzające do zapewnienia należytego wykonania egzekucji oraz usuwać spostrzeżone uchybienia.

Wobec powyższego, nawet spóźniona skarga na czynności komornika, jeżeli w ocenie sądu jest oczywiście uzasadniona, ma szanse na uwzględnienie, a zaskarżona czynność komornika zostanie przez sąd uchylona i komornik zobowiązany będzie do ponownego, tym razem prawidłowego, wyznaczenia terminu licytacji zajętej nieruchomości.