Konsekwencje kradzieży dokonanej w miejscu pracy

Odpowiedzialność za kradzież w miejscu pracy

W przedmiotowej sprawie można wyróżnić dwa rodzaje odpowiedzialności, jaką może Pan ponieść: odpowiedzialność pracowniczą oraz odpowiedzialność karną.

Zacząłbym od odpowiedzialności pracowniczej określonej w przepisach Kodeksu pracy (w skrócie K.p.). Zgodnie z art. 100 K.p. jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest dbanie o dobro zakładu pracy i ochrona jego mienia. Kradzież mienia pracodawcy jest działaniem na szkodę pracodawcy i stanowi ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych.

Rozwiązanie umowy o pracę w trybie natychmiastowym bez wypowiedzenia z winy pracownika

Sankcją za to jest rozwiązanie umowy o pracę w trybie natychmiastowym bez wypowiedzenia z winy pracownika (dyscyplinarnie). Potwierdza to orzecznictwo Sądu Najwyższego. Na przykład w wyroku z dnia 12.09.2000 r. (sygn. akt I PKN 28/2000) stwierdził, że „dbałość o mienie pracodawcy i jego ochrona stanowią podstawowy, fundamentalny obowiązek każdego pracownika; kradzież tego mienia czy jej usiłowanie trzeba zatem zawsze traktować jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych w rozumieniu art. 52 § 1 pkt 1 K.p.” Pracodawca nie musi czekać ze zwolnieniem na skazanie pracownika przez sąd, jeżeli kradzież jest oczywista (np. nagranie z kamery).

Przywłaszczenie mienia pracodawcy

Pamiętać należy również, że przywłaszczenie mienia pracodawcy jest zawsze ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych, niezależnie od tego, czy ze względu na swoją wartość stanowi przestępstwo czy wykroczenie (wyrok SN z dnia 10.11.1999 r., sygn. akt I PKN 361/99). Jeżeli więc nawet ze względu na wartość zagarniętego mienia (do 250 zł) nie można postawić sprawcy zarzutu popełnienia przestępstwa, to pracodawcy wolno z tego tytułu zwolnić pracownika bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 K.p.

Na koniec warto przypomnieć, iż rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy, a także bez zasięgnięcia opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, którą zawiadamia się o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Odpowiedzialność materialna pracownika za szkodę w mieniu pracodawcy

Ponadto należy rozważyć odpowiedzialność materialną pracownika za szkodę w mieniu pracodawcy. Stosownie do art. 114 K.p. „pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną według zasad określonych w przepisach K.p.” (art. 114-122).

Pracodawca, który chce pociągnąć pracownika do odpowiedzialności materialnej, musi pamiętać, że jest to możliwe pod warunkiem, że łącznie wystąpi:

1. bezprawne działanie pracownika (niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków pracowniczych),
2. szkoda w mieniu zakładu pracy, czyli każdy uszczerbek w chronionych prawnie dobrach pracodawcy (majątku), powstały bez jego zgody,
3. wina leżąca po stronie zatrudnionego,
4. normalny związek przyczynowy między działaniem pracownika a niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem obowiązków pracowniczych (zgodnie bowiem z art. 115 K.p. „pracownik ponosi odpowiedzialność jedynie za normalne następstwa działania lub zaniechania, w wyniku którego powstała szkoda”).

Biorąc pod uwagę powyższe, należy uznać, że w sytuacji przedstawionej w pytaniu pociągnięcie Pana jako pracownika do odpowiedzialności materialnej na podstawie art. 114 i następnych K.p. jest jak najbardziej możliwe. Pański pracodawca może domagać się od Pana zapłaty pełnego odszkodowania za poniesione straty. Zgodnie bowiem z art. 122 K.p. jeżeli pracownik umyślnie wyrządził pracodawcy szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości.

Ma to istotne znaczenie dla pracodawcy, gdyż odpowiedzialność pracownika będzie obejmować nie tylko rzeczywiście poniesioną przez pracodawcę stratę, ale również utracone przez niego korzyści. Ponadto jego odpowiedzialność nie będzie ograniczać się tylko do kwoty trzymiesięcznych zarobków, jak to jest przy winie nieumyślnej, lecz obejmie obowiązek naprawienia szkody w pełnej jej wysokości.

Odpowiedzialność karna za przestępstwo kradzieży

Oprócz odpowiedzialności pracowniczej zagarnięcie mienia przez pracownika może także uzasadniać jego odpowiedzialność karną. Będzie to bowiem przestępstwo kradzieży opisane w art. 278 § 1 Kodeksu karnego lub przywłaszczenia powierzonej rzeczy wskazane w art. 284 § 2 tegoż kodeksu. Są to przestępstwa ścigane z urzędu. Wystarczające jest zatem zawiadomienie przez pracodawcę organów ścigania, które dalej powinny prowadzić postępowanie przygotowawcze i wnieść akt oskarżenia do sądu. Poszkodowany pracodawca będzie mógł żądać naprawienia poniesionej szkody także w procesie karnym jako pokrzywdzony.

Żeby odpowiedzieć na pytanie, czy fakt popełnienia przez Pana kradzieży może spowodować skreślenie Pana z listy studentów, należałoby zapoznać się z przede wszystkim z regulaminem studiów.

Proponuję, aby jak najszybciej skontaktował się Pan z pracodawcą i dobrowolnie pokrył poniesione przez niego szkody, a dodatkowo wystosował do pracodawcy np. oficjalny list z przeprosinami. Takie zachowanie może mieć wpływy na Pańską ewentualną odpowiedzialność karną.