Nagroda jubileuszowa dla pracowników na umowach cywilnoprawnych

Tryb uzyskania przez pracownika prawa do nagrody jubileuszowej

Odpowiadając na Pana pytanie, przede wszystkim należy wskazać, że nie istnieją ogólne normy prawa pracy, które określałyby zasady i tryb uzyskiwania przez pracownika prawa do nagrody jubileuszowej.

Prawo do nagrody jubileuszowej może być przewidziane w układzie zbiorowym, regulaminie wynagradzania pracowników lub w przepisach szczególnych.

Na podstawie przepisów szczególnych prawo do nagrody jubileuszowej mają m.in. pracownicy urzędów państwowych, samorządowych, nauczyciele, górnicy. Zasady wypłacania i warunki nabycia prawa do nagrody jubileuszowej określone są w przepisach szczególnych, np. Karcie nauczyciela, ustawie o pracownikach państwowych, ustawie o pracownikach samorządowych itp.

Jak z powyższego wynika, tylko pewna grupa pracowników ma zagwarantowane prawo do nagrody jubileuszowej na podstawie przepisów prawa.

W odniesieniu do pracowników, którzy nie są zatrudniani na podstawie przepisów szczególnych, nagroda jubileuszowa ma charakter fakultatywny – przysługuje tylko wtedy, gdy uprawnienie do jej otrzymania przewidziano w obowiązujących u danego pracodawcy: układzie zbiorowym pracy bądź regulaminie wynagradzania.

W przypadku Państwa spółdzielni regulamin wynagradzania przewiduje uprawienie do nagrody jubileuszowej.

Komu przysługuje nagroda jubileuszowa?

Nagroda jubileuszowa jest uprawnieniem pracowniczym. Przysługuje ona pracownikom, a więc osobom pozostającym w stosunku pracy na podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania.

Ponieważ nagroda jubileuszowa jest uprawnieniem związanym ze stosunkiem pracy, nie dotyczy osób wykonujących zlecenie, dzieło czy usługę. Zleceniobiorca czy wykonawca dzieła nie jest pracownikiem ani nie jest osobą zatrudnioną.

Tu należy wskazać, że regulamin wynagradzania pracowników, którego fragmenty Pan przedstawił, wprowadza duże zamieszanie. Podejrzewam, że nie tworzył go prawnik i stąd znalazły się w nim zapisy, które w regulaminie wynagradzania pracowników nie powinny się znaleźć.

Zapis „Regulamin obejmuje i obowiązuje wszystkich pracowników zatrudnionych w Spółdzielni na podstawie umowy o pracę, a także umów cywilno-prawnych powodujących zatrudnienie, bez względu na rodzaj, charakter wykonywanej pracy i zajmowane stanowisko, bądź pełnioną w Spółdzielni funkcję” jest zapisem nieprawidłowym.

Czy osobę zawierającą umowę o dzieło bądź umowę zlecenie obejmują przepisy prawa pracy?

Osoba zawierająca ze spółdzielnią umowę cywilną (umowę o dzieło bądź umowę-zlecenie) nie jest pracownikiem, nie można jej uznać za zatrudnioną, wykonującą pracę. Osoby takiej w ogóle nie dotyczą przepisy prawa pracy (również te dotyczące regulaminu wynagradzania). Umowy cywilne opierają się wyłącznie na prawie cywilnym (Kodeks cywilny). Przepisy prawa cywilnego, ewentualnie umowa pomiędzy stronami, rozstrzygają o kwestii zapłaty za wykonane dzieło czy zlecenie.

„§ 21 pracownikowi przysługuje prawo do nagrody jubileuszowej po przepracowaniu” – regulamin jasno wskazuje, że nagroda jubileuszowa przysługuje pracownikowi, a więc oczywiste jest, że nie przysługuje osobie, która nie jest pracownikiem, np. zleceniobiorcy.

„§ 22 W sprawach nie uregulowanych w niniejszym regulaminie mają zastosowanie przepisy Kodeksu Pracy oraz akty wykonawcze w podmiocie wynagradzania pracowników” – regulamin nie dotyczy osób, z którymi spółdzielnia zawarła umowy cywilne.

Umowa o dzieło bądź umowa-zlecenie a nagroda jubileuszowa

Nie widzę więc możliwości wypłaty nagrody jubileuszowej osobom wykonującym zlecenie czy też dzieło. Tych osób nie dotyczy ani regulamin wynagradzania pracowników, ani inne przepisy prawa pracy.

Co do wyliczenia wysokości nagrody jubileuszowej, jaka przysługuje pracownikowi, i warunków jej nabycia zgodnie z regulaminem wynagradzania – to ze względu na § 21 pkt 2 należy uznać, że pracownik nabywa prawo do nagrody jubileuszowej, jeżeli jego okres zatrudnienia wynosi 15 lat, 20 lat itd. – łącznie z zatrudnieniem u poprzednich pracodawców.

Tu należy wskazać, że w większości ustaw szczególnych, które określają zasady wypłacania nagród jubileuszowych (np. ustawa o pracownikach samorządowych), zalicza się uprawnionym pracownikom okresy zatrudnienia u poprzednich pracodawców.

Okres, na jaki zawarto umowę-zlecenie czy też inną umowę cywilną, nie jest (i nie może być) wliczany do okresu zatrudnienia.

Regulamin wskazuje, że do okresu zatrudnienia nie wlicza się okresów zatrudnienia, które ustały z winy pracownika. Taki zapis jest dopuszczalny – pracodawca ma dowolność w ustalaniu zasad wypłacania nagrody jubileuszowej, oczywiście jeżeli w stosunku do pracownika nie stosuje się ustaw szczególnych.

Jak się oblicza okresy zatrudnienia które uprawniają do wypłaty nagrody jubileuszowej?

Okresy zatrudnienia, które uprawniają do wypłaty nagrody jubileuszowej, oblicza się na podstawie świadectw pracy dostarczonych pracodawcy przez pracownika.

Zasadą jest, że pracownik nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu upływu okresu zatrudnienia upoważniającego go do tej nagrody. Z zapisów regulaminu wynagradzania wynika, że podstawę wymiaru nagrody jubileuszowej stanowi wynagrodzenie obliczane jak za urlop wypoczynkowy przysługujący w dniu nabycia prawa do nagrody (a więc w dniu upływu okresu zatrudnienia upoważniającego do tej nagrody).

Wypłata nagrody jubileuszowej powinna nastąpić niezwłocznie po nabyciu przez pracownika prawa do tej nagrody, a więc w dniu następującym po upływie okresu zatrudnienia uprawniającego do tej nagrody. Jeżeli jednak regulamin wynagradzania przewiduje inny termin wypłaty nagrody, np. z najbliższym wynagrodzeniem, to wypłata nagrody powinna nastąpić w tym dniu.

Termin wypłaty nagrody jubileuszowej

W regulaminie przestawionym przez Pana nie ma zapisu dotyczącego terminu wypłaty nagrody jubileuszowej, dlatego powinna być ona wypłacana niezwłocznie po upływie okresu zatrudnienia uprawniającego do nagrody.

Prawo do nagrody jubileuszowej przedawnia się po upływie 3 lat od dnia jej wymagalności. Wynika to z art. 291 § 1 Kodeksu pracy, zgodnie z którym roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Przedawnienie roszczenia nie oznacza tego, że nagroda „przepada”. Roszczenie przedawnione nie wygasa, ale staje się tzw. roszczeniem naturalnym. Przedawnienie nie powoduje wygaśnięcia roszczenia, a jedynie możliwość uchylenia się przez dłużnika od spełnienia należnego świadczenia. Tak więc przedawnienie roszczenia oznacza, że chociaż roszczenie nadal istnieje, to pracownik nie będzie mógł skutecznie dochodzić tego roszczenia na drodze sądowej. W razie skierowania pozwu o zapłatę nagrody jubileuszowej po upływie np. 4 lat od dnia wymagalności zapłaty pracodawca, odpowiadając na pozew, może podnieść zarzut przedawnienia. Wówczas sąd oddali powództwo.

Doradzałbym zmianę zapisów regulaminu pracy poprzez wyeliminowanie z niego zapisów dotyczących osób, które zawarły ze spółdzielnią umowy cywilne. W obecnym brzmieniu regulamin stanowi dla tych osób cenny dowód, w razie gdyby chciały wystąpić przeciwko spółdzielni z roszczeniem o ustalenie stosunku pracy.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141