Wynagrodzenie członka zarządu wspólnoty mieszkaniowej a ZUS

Obowiązki członka zarządu w spółdzielni mieszkaniowej

Właściciele mieszkań będący jednocześnie uczestnikami zarządu wspólnoty mieszkaniowej (dalej: WM), w którym jest Pan również członkiem niebędącym właścicielem, nie mają racji.

W dużych wspólnotach mieszkaniowych, powyżej 7 lokali, właściciele lokali są zobowiązani z mocy art. 20 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) do wyboru zarządu wspólnoty mieszkaniowej (jednoosobowego lub wieloosobowego), o ile nie doszło wcześniej do powierzenia zarządu w trybie art. 18 ust. 1 ww. ustawy. Podkreślenia w tym miejscu wymaga fakt, że członkiem takiego zarządu może być osoba fizyczna wybrana spośród właścicieli lokali lub spoza ich grona.

Do podstawowych obowiązków członka zarządu należy przede wszystkim zaliczyć wykonywanie w imieniu i na rzecz wspólnoty mieszkaniowej szeregu czynności, kierowania jej sprawami, jak również jej reprezentowanie. Konsekwencją tego jest przysługujące właścicielowi lokalu pełniącemu obowiązki członka zarządu prawo do otrzymywania wynagrodzenia odpowiadającego nakładowi pracy, jaki włożył w czynności zarządu wspólnoty mieszkaniowej. Mówi o tym art. 28 ww. ustawy o własności lokali.

„Art. 28. Właściciel lokalu pełniący obowiązki członka zarządu może żądać od wspólnoty wynagrodzenia odpowiadającego uzasadnionemu nakładowi pracy.”

Ustalenie wynagrodzenia członków zarządu spółdzielni mieszkaniowej

Zgodnie z art. 22 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy ustalenie wynagrodzenia zarządu należy do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu i wymaga uchwały właścicieli lokali podjętej większością głosów. Zatem formalnoprawną podstawą wypłaty wynagrodzenia dla tych członków zarządu, którzy są właścicielami lokali, jest art. 28 w związku z art. 20 i 22 ust. 3 pkt 1 ustawy. Nie jest tu, zatem konieczny dodatkowy dokument ani umowa.

Natomiast w stosunku do osób z zewnątrz, tj. niebędących właścicielami lokal, w sposób oczywisty nie ma zastosowania art. 28. W tym wypadku podstawą prawną wypłaty wynagrodzenia jest uchwała podjęta w trybie art. 22 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy. W związku z tym, że te osoby zostały powołane do zarządu uchwałą, nie zawiera się z nimi osobnej umowy cywilnoprawnej. Innymi słowy przyznanie wynagrodzenia poszczególnym członkom zarządu winno być przedmiotem uchwały właścicieli lokali. Do spełnienia tego świadczenia, czyli wypłaty należnego wynagrodzenia, nie jest potrzebne zawarcie umowy o pracę, nie ma także potrzeby zawarcia umowy-zlecenia. Stanowczo nie należy zawierać umów pomiędzy wspólnotą a członkami zarządu, bo może stać się to podstawą do stwierdzenia, że osoba taka wykonuje swoje obowiązki zawodowo i powinna być licencjonowanym zarządcą.

Czy czynności członka zarządu wspólnoty mieszkaniowej mogą być utożsamiane z wypełnianiem obowiązków społecznych?

Czynności członków zarządu wspólnoty mieszkaniowej nie mogą być też utożsamiane z wypełnianiem obowiązków społecznych lub obywatelskich. W orzecznictwie i doktrynie utrwalił się pogląd, że o pełnieniu obowiązku obywatelskiego można mówić wtedy, gdy dana osoba uczestniczy w zawiadywaniu sprawami państwowymi, jako obywatel, zgodnie z zasadami demokratyzmu instytucji publicznych.

Z pełnieniem obowiązków społecznych mamy do czynienia wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracy instytucji (zwłaszcza samorządu terytorialnego lub zawodowego), jako reprezentant pewnej społeczności, biorąc udział w rozwiązywaniu problemów tej społeczności w jej interesie, przy czym tego rodzaju funkcje należy odróżnić od usług świadczonych w celach zarobkowych.

Za pełnienie obowiązków społecznych i obywatelskich należy więc uznać działalność posłów i senatorów, radnych i innych przedstawicieli samorządu terytorialnego, składów komisji wyborczych powołanych do prowadzenia wyborów do Sejmu i Senatu RP, składów Inspekcji Państwowej Komisji Wyborczej i Inspekcji Wojewódzkich Komisarzy Wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, sędziów Trybunału Stanu.

Wobec tego nie można tu zastosować zwolnienia od podatku określonego w art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT, w myśl, którego wolne są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich.

Wynagrodzenie za pełnienie obowiązków członka zarządu wspólnoty mieszkaniowej

Wynagrodzenie za pełnienie obowiązków członka zarządu wspólnoty mieszkaniowej nie jest również przychodem zdefiniowanym w art. 13 pkt 7 ustawy o PIT. Przepis ten dotyczy przychodów otrzymywanych przez osoby należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących oraz osób prawnych. Wspólnota mieszkaniowa nie ma osobowości prawnej, a wskazany przepis dotyczy wyłącznie członków zarządu osób prawnych.

W przypadku więc, gdy członkowie zarządu wspólnoty mieszkaniowej nie zawarli umów cywilnoprawnych, do których mają zastosowanie przepisy art. 13 pkt 8 lit. a ustawy PIT, lecz zostali powołani na podstawie art. 20 ustawy o własności lokali, to wynagrodzenie członków zarządu należy zaliczyć do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ww. ustawy o PIT. W art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT ustalono, że źródłem przychodów osoby fizycznej są tzw. inne źródła, których znaczenie wyjaśniono w art. 20 ust. 1 ustawy. Zasadniczo zalicza się do nich te przychody podatnika, których nie da się przyporządkować do katalogu przychodów nazwanych. Skoro zaś wypłacane członkom zarządu wspólnoty wynagrodzenia nie są świadczeniami określonymi w art. 13, jak również w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to w konsekwencji nie można przy wypłacie tych świadczeń zastosować kosztów uzyskania przychodów.

Czy wypłacając wynagrodzenie członkowi zarządu wspólnota mieszkaniowa ma obowiązek pobierania zaliczek na podatek dochodowy?

Od wypłacanych członkom zarządu wynagrodzeń z ww. tytułu WM nie pobiera zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, bo nie ma do tego prawa, nie odlicza także kosztów uzyskania przychodów. Kwoty wynagrodzeń wypłaconych członkowi zarządu w ciągu roku podatkowego WM wykazuje w informacji PIT-8C, którą w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazuje podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika. Natomiast podatnik, osoba fizyczna pełniąca funkcję członka zarządu wspólnoty mieszkaniowej, jest zobowiązana wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym swój przychód z tytułu wynagrodzenia za pełnienie członka zarządu wspólnoty mieszkaniowej.

Oznacza to, że wypłacając wynagrodzenie członkowi zarządu, WM nie ma obowiązku pobierania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od wynagrodzeń wypłacanych członkom jej zarządu. Wynagrodzenie zaliczone do pozostałych źródeł przychodu (art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT) nie podlega ubezpieczeniu społecznemu, zatem WM nie może potrącać składek na ZUS. Zasada ta dotyczy każdej formy wynagrodzenia zarządu i każdego jego członka zarówno właściciela lokalu jak i osób niebędących właścicielami mieszkania.

Reasumując, źródłem opodatkowania wynagrodzeń za sprawowanie funkcji członka zarządu WM, powołanego na podstawie uchwały (zatem nie ma podstaw do zawierania jakiejkolwiek umowy cywilnoprawnej) jest art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT. Konsekwencją przyjęcia, jako podstawy opodatkowania przychodów z „innych źródeł” jest zarówno niemożność pobierania zaliczek na podatek dochodowy, jak i odprowadzania składek ZUS (tu podstawa może być tylko umowa cywilnoprawna). Zasada ta dotyczy osób z zarządu będących właścicielami lokali jak i osób z zewnątrz.

Różnica między tymi osobami zaznacza się wyłącznie w tym, iż dla osoby z zewnątrz wynagrodzenie za sprawowanie funkcji członka zarządu może mieć charakter tylko świadczenia pieniężnego, a dla osoby będącej właścicielem lokalu wynagrodzenie może przybrać charakter np. zwolnienia z czynszu albo świadczenia rzeczowego w postaci np. przyznania dodatkowej komórki piwnicznej.