Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności a przedawnienie

Czy prawo zgłoszenia wniosku o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności ulega przedawnieniu?

Niestety prawo zgłoszenia wniosku o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności nie ulega przedawnieniu. Przedawnieniu ulega bowiem samo roszczenie, ale nie prawo do złożenia wniosku o nadania klauzuli wykonalności. Co więcej, w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności sąd nie jest uprawniony do oceny, czy roszczenie istnieje, a w szczególności nie może badać zasadności roszczenia wierzyciela i obowiązku świadczenia dłużnika wynikającego z tytułu egzekucyjnego (post. SN z 5 września 1967 r., I CZ 20/67, OSN 1968, poz. 31 z glosą K. Potrzebowskiego, OSP 1968, poz. 90).

Dłużnik nie może zatem wykazywać, że zobowiązanie wygasło. Wykazanie tej okoliczności może nastąpić dopiero w drodze powództwa z art. 840 § 1 pkt 2 (orz. SN z 21.7.1972 r., II CR 193/72, OSN 1973, Nr 4, poz. 68).

Przed nadaniem klauzuli wykonalności sąd bowiem jedynie bada, czy przedstawiony akt jest tytułem egzekucyjnym, a więc czy odpowiada pod względem formalnym i prawnym jednej z kategorii tytułów wymienionych w art. 777 K.p.c. oraz czy ze względu na swą treść nadaje się do przymusowego urzeczywistnienia w drodze egzekucji. Natomiast, jeżeli samo roszczenie uległo przedawnieniu, a sąd bez badania tego mógł wydać np. kolejny tytuł egzekucyjny, czynność tę można zaskarżyć. Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 795 K.p.c.:

„§ 1. Na postanowienie sądu, co do nadania klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie.

§ 2. Termin do wniesienia zażalenia biegnie dla wierzyciela od daty wydania mu tytułu wykonawczego lub postanowienia odmownego, dla dłużnika – od daty doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji”.

Zażalenie na postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności

Do zażalenia należy stosować przepisy odnoszące się do zażalenia w procesie (art. od 395 do 398 K.p.c.). Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania tytułu, sąd jednak może na wniosek żalącego się zawiesić postępowanie egzekucyjne, przy czym o zawieszeniu orzeka sąd, który nadał klauzulę wykonalności. Gdyby na skutek zażalenia zostało uchylone postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, wówczas na wniosek dłużnika organ egzekucyjny umorzy postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 825 pkt 2 K.p.c.

Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 1949 r., w wypadku gdy sąd nadał klauzulę wykonalności swemu orzeczeniu w mylnym przekonaniu, że jest ono prawomocne, a dłużnik nie wniósł zażalenia na nadanie klauzuli lub – mimo wniesienia zażalenia – skutku nie osiągnął, gdyż orzeczenie zostało już wykonane, przepisy prawa nie dają innej podstawy, jak tylko powództwo o zwrot lub przywrócenie do stanu poprzedniego.

Wystąpienia o nadanie klauzuli wykonalności po kilku latach od wydania nakazu zapłaty

Reasumując, wystąpienia o nadanie klauzuli wykonalności po kilku latach od wydania nakazu zapłaty nie można traktować jako zabieg w celu przedłużenia okresu przedawnienia, ponieważ nadanie klauzuli wykonalności nie ma żadnego wpływu na okres przedawnienia roszczenia. Zgodnie bowiem z art. 125 § 1 Kodeksu cywilnego roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawnia się z upływem lat dziesięciu. Termin dziesięcioletni należy liczyć od dnia następującego po dacie uprawomocnienia się orzeczenia (art. 111 § 2) – wyrok SN z dnia 22 lutego 1973 r. (III PRN 111/72). Należy pamiętać, że bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed organem powołanym do egzekwowania roszczeń danego rodzaju, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Wierzyciel może więc „na okrągło” przerywać bieg przedawnienia wszczynając egzekucję u komornika. I to, kiedy wystąpi o nadanie klauzul wykonalności, nie ma tu znaczenia.