Uszkodzenie auta w kolizji spowodowanej przez Holendra – jak uzyskać odszkodowanie od winowajcy albo holenderskiego Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego?

Kolizja na terenie Holandii i brak ubezpieczenia sprawcy

Jeśli sprawca nie miał ubezpieczenia, a samochód nie został zarejestrowany, to właściwą instytucją, do której powinien się Pan zgłosić, jest holenderski Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny – Waarborgfonds Motorverkeer, dalej „MV”.

Adres korespondencyjny:

Waarborgfonds Motorverkeer

PO Box 3003

2280 MG Rijswijk

Adres główny:

Waarborgfonds Motorverkeer

Handelskade 49

2288 BA  Rijswijk

http://www.wbf.nl/

Kontakt:

Telefon: 070-3408200

Fax: 070-3408201

Mail: info@wbf.nl

Generalnie podstawą odpowiedzialności cywilnej za szkody spowodowane ruchem pojazdu mechanicznego jest art. 6: 162 holenderskiego Kodeksu cywilnego. Obejmuje on następujące wypadki:

1. zderzenie pojazdów mechanicznych;
2. zderzenie rowerów;
3. zderzenie roweru z przechodniem.

Jeśli mamy do czynienia ze zderzeniem się pojazdów mechanicznych, odpowiedzialność oparta jest na zasadzie winy sprawcy zderzenia. Przesłankami odpowiedzialnością są więc:

1. zderzenie pojazdów mechanicznych;
2. szkoda na mieniu poniesiona przez posiadacza pojazdu uszkodzonego (uszkodzenie pojazdu oraz inne koszty uboczne z tym związane);
3. wina sprawcy;
4. adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zderzeniem pojazdów a szkodą – co oznacza, iż można żądać odszkodowania w wysokości szkód będących normalnym następstwem uszkodzenia pojazdu (np. koszty naprawy, koszty najmu pojazdu zastępczego, koszt holowania, koszt opinii rzeczoznawcy, koszt postoju na policyjnym parkingu).

W niniejszym wypadku przesłanki odpowiedzialnością są spełnione, nie ma raczej wątpliwości co do winy sprawcy, co z pewnością wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego.

Natomiast nieco inne reguły obowiązują w przypadku, gdy mamy do czynienia ze zderzeniem pojazdu mechanicznego z przechodniem lub też pojazdu z rowerem. W takim wypadku podstawą odpowiedzialności jest art. 185 holenderskiej ustawy z 1994 r. – Prawo o ruchu drogowym (Wegenverkeerswet). Nie jest konieczne wykazanie winy sprawcy, a może on się uwolnić od odpowiedzialności w razie wykazania umyślnej winy lub rażącego niedbalstwa przechodnia lub rowerzysty. Jak wynika z opisanego stanu faktycznego, w grę wejdzie jednak odpowiedzialność z art. 6:162 Kodeksu cywilnego.

Holenderska ustawa o ubezpieczeniach komunikacyjnych

Kolejnym aktem prawnym jest holenderska ustawa o ubezpieczeniach komunikacyjnych – Wet van 30 mei 1963, betreffende verplichte verzekering teren wettelijke aansprakelijkheid inzake motorrijtuigen – w skrócie: Aansprachkelijkheidsverzekering Motorrijtuigen (WAM) z 1965 r.

Ustanawia ona zasadę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych i zawiera następujące zasady:

1. poszkodowany może żądać odszkodowania bezpośrednio od ubezpieczyciela sprawcy – nie jest więc konieczne pozywanie samego sprawcy (od którego często i tak nie można uzyskać odszkodowania);
2. w pewnych wypadkach poszkodowany może zgłosić roszczenia do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (Waarborgfonds Motorverkeer) – o czym niżej, bo to jest ważna rzecz w Pana sprawie;
3. w pewnych wypadkach poszkodowany może zgłosić roszczenie do Holenderskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Nederlands Buremu der Motorrijtuig verzekeraars – NBMV) – odpowiednik Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych; chodzi tutaj o państwa z systemu zielonej karty lub na zasadzie wzajemności;
4. termin przedawnienia roszczeń przeciwko ubezpieczycielom wynosi 3 lata;
5. sumy gwarancyjne.

Zakres odszkodowania w przypadku szkody na mieniu

Zgodnie z ustawą zakres odszkodowania w przypadku szkody na mieniu obejmuje:

1. koszt naprawy pojazdu – o ile nie przekracza wartości pojazdu na dzień szkody (tzw. szkoda całkowita). Jeśli wartość naprawy przewyższa wartość pojazdu w dniu szkody, to odszkodowanie wypłaca się w wysokości wartości pojazdu przed szkodą pomniejszonej o wartość wraku;
2. koszt najmu pojazdu zastępczego – 75% kosztów najmu na podstawie przedstawionego rachunku (nie obejmuje ubezpieczenia oraz kosztów benzyny);
3. utratę wartości handlowej pojazdu – jeśli pojazd jest poważnie uszkodzony, a został naprawiony. Obejmuje to jednak samochody nowe (3 lata), więc nie dotyczy Pana przypadku. Ubytek wartości oceniany jest zwykle przez kalkulację wartości pojazdu stosowaną przez holenderskich ubezpieczycieli;
4. utratę zarobków – jeśli poszkodowany w wyniku uszkodzenia pojazdu utracił zarobek, np. nie mógł dojechać na ważne spotkanie. Dotyczy to pojazdów wykorzystywanych do działalności zarobkowej, a strata jest obliczana przez biegłego. Oczywiście, poszkodowany powinien dążyć do zmniejszenia szkody, najmując pojazd zastępczy;
5. koszty ekspertyzy rzeczoznawcy – np. wycena pojazdu, oczywiście według przeciętnych stawek rynkowych, o ile ich poniesienie było uzasadnione;
6. wydatki pozaprawne – o ile są uzasadnione i ich poniesienie było nieuniknione.

Art. 23 ustawy WAM przewiduje instytucję Ubezpieczeniowego Fundusz Gwarancyjnego, która wypłaca odszkodowania w wypadkach wymienionych w art. 25, zgodnie z art. 26. Obejmuje zarówno szkody na osobie (utrata zdrowia, uszkodzenie ciała) jak i szkody na mieniu (uszkodzenie pojazdu, utracone korzyści, wydatki związane z holowanie, parkowaniem itd.).

Zgodnie z art. 25 ust. 1 można żądać odszkodowania od WM w następujących wypadkach:

1. jeśli nie można ustalić, kto jest odpowiedzialny za szkodę, chyba że brak możliwości ustalenia jest wynikiem niedbalstwa poszkodowanego;
2. jeśli pojazd sprawcy nie ma ważnego ubezpieczenia OC;
3. jeżeli szkoda jest wynikiem działania lub zaniechania popełnionego przez sprawcę, który przez kradzież lub przemoc wszedł w posiadanie pojazdu, lub używał pojazdu, wiedząc o tym (lub mogąc się dowiedzieć) o takim stanie rzeczy, a ubezpieczyciel, Państwo holenderskie lub osoba, która nie podlega ubezpieczeniu, nie odpowiadają za szkody;
4. w razie upadłości zakładu ubezpieczeń.

Odpowiedzialność Funduszu

Granice odpowiedzialności Funduszu:

1. nie więcej niż do sumy gwarancyjnej (art. 26 ust. 1) – tego nie musi Pan się obawiać, są one bardzo wysokie;
2. nie obejmuje odpowiedzialności, o której mowa w art. 4 ust. 1 i 2 – tj. szkoda poniesiona przez kierowcę pojazdu, który spowodował wypadek – nie dotyczy Pana (art. 26 ust. 2);
3. art. 26 ust. 3 w zw. z art. 4 ust. 3 – szkody wynikłe z uczestnictwa w rajdach samochodowych, wyścigach, zgodnie z art. 148 Prawa o ruchu drogowym z 1994 r., jeśli taka odpowiedzialność jest wyłączona – nie dotyczy Pana, oraz szkody na mieniu wynikłe z takich rajdów lub wyścigów.
4. w sytuacji, kiedy nie można ustalić osoby odpowiedzialnej za szkodę (art. 25 ust. 1 pkt a) – pewne ograniczenia w związku z odpowiedzialnością za utracone korzyści;
5. ponadto przewiduje się udział własny poszkodowanego w szkodzie, wynoszący 250 euro w przypadku szkody na mieniu.

Tak jak pisałem, szkodę może Pan zgłosić bezpośrednio do MV. W przypadku kiedy odmówią Panu wypłaty odszkodowania (czy raczej będzie za niskie, bo to bardziej prawdopodobne), może Pan wówczas wytoczyć pozew przed sąd miejsca zdarzenia (kolizji) jak i przed sąd właściwy dla Pana miejsca pobytu (jeśli jest Pan właścicielem auta) lub sąd właściwy dla siedziby MV. Będzie to więc holenderski sąd (art. 7 ust. 1 w zw. z art. 26 ust. 7). Przed ten sam sąd może Pan również pozwać sprawcę (art. 7 ust. 2 w zw. z art. 26 ust. 7), co raczej mija się z celem, gdyż po pierwsze, wchodziłaby w grę jedynie suma 250 euro udziału własnego, po drugie i tak nie ma z czego ściągnąć.

Termin przedawnienia roszczeń wynosi 3 lata od dnia kolizji (art. 10 ust. 1 w zw. z art. 26 ust. 8). Zgłoszenie szkody przerywa bieg przedawnienia, który biegnie od nowa w momencie zakończenia negocjacji poszkodowanego z ubezpieczycielem (w praktyce otrzymania decyzji o wypłacie odszkodowania lub odmowie – art. 10 ust. 5 w zw. z art. 26 ust. 8).

Jak ubiegać się o odszkodowanie w Holandii za szkody powstałe na skutek kolizji pojazdów?

Tyle o stanie prawnym, w pozostałym zakresie obowiązują ogólnie przyjęte standardy zachowania, tj.:

1. musi Pan gromadzić wszelkie rachunki (np. koszty parkingu, koszty najmu pojazdu zastępczego);
2. jeśli chodzi o notatkę policyjną, to w Holandii Policja udostępni akta sprawy MV w momencie, gdy zostanie zgłoszona szkoda;
3. zgłaszając szkodę należy dokładnie opisać stan faktyczny oraz szczegółowo opisać poniesione szkody oraz wydatki, załączając niezbędne rachunku. MV z pewnością poprosi Pana o przedstawienie brakujących dokumentów. Najlepiej skontaktować się z nimi przez formularz i zapytać, co dokładnie jest potrzebne (każdy ubezpieczyciel ma swoje własne procedury);
4. MV powinien sam dokonać kalkulacji szkody i kosztów naprawy. Jeśli nie będzie się Pan z nią zgadzał, to może Pan ją kwestionować albo przez samodzielne wskazanie nieprawidłowości (np. nie policzą pewnych elementów wyposażenia albo dokonają kalkulacji według dnia robienia ekspertyzy a nie dnia szkody). Może wtedy Pan też skorzystać z usług niezależnego rzeczoznawcy, który sam dokona ekspertyzy, z tym że koszty mogą być wyższe (w Polsce taka opinia to koszt ok. 200-300 zł + VAT);
5. powinien Pan też załączyć rachunki za policyjny parking.

Generalnie każdy ubezpieczyciel płaci praktycznie zawsze za mało. Trzeba jednak pamiętać, iż MV będzie dokonywał kalkulacji na podstawie cen obowiązujących w Holandii, a nie w Polsce (co jest dla Pana bardzo korzystne). Zdarza się, że Polacy (i już coraz częściej nie tylko Polacy), mając szkodę za granicą, wzywają mechaników polskich, którzy przywożą części, przyjeżdżają samochodem z wyposażeniem i naprawiają samochód na miejscu. Wychodzi to (nawet biorąc pod uwagę koszt przejazdu) znacznie taniej niż naprawa na miejscu w Holandii. W Polsce praktyka jest taka, iż poszkodowany nie musi naprawiać samochodu, by dostać odszkodowanie (choć ubezpieczyciele permanentnie żądają rachunków za naprawę, ignorując ugruntowane orzecznictwo sądów), natomiast nie jestem w stanie przewidzieć stanowiska MV.

Ponadto wiele kancelarii odszkodowawczych oferuje pomoc w zakresie dochodzenia odszkodowań (również w Holandii) – często nie trzeba nic płacić na wejściu, ponieważ pobierają one prowizję od wyegzekwowanej kwoty i trzeba bardzo uważać, bo nieraz zdarza się, że poszkodowany, który zna choć trochę przepisy prawa, jest w stanie wygrać więcej sam (nie płacąc prowizji). Z moich doświadczeń z instytucjami holenderskimi i niemieckimi wynika, iż z reguły pracownicy są dość pomocni i raczej chętnie załatwiają sprawy petentów.