Odszkodowanie za słupy energetyczne na działce

Słupy energetyczne na prywatnej ziemi

Sytuacja prawna osób żądających od tzw. Rejonów Energetycznych (funkcjonujących dziś jako komercyjne firmy) nie została dotąd, niestety, jednoznacznie i w jakiś specjalny sposób uregulowana w prawie. Wiele osób natomiast podjęło z firmami energetycznymi walkę administracyjną, co może doprowadzić również do zmiany regulacji prawnych. Niewątpliwie pierwszym etapem jest ustalenie, do kogo należą te słupy. Podejrzewam, że z tym nie będzie miał Pan problemu – będzie to właściwy dla Pana terenu (tj. terenu położenia działki i usytuowania słupów) dostawca energii, tzw. Rejon Energetyczny.

Po ustaleniu strony zainteresowanej w sporze proszę wystąpić na piśmie:

1. O podanie sytuacji prawnej wniesionych budowli i urządzeń (słupów z trakcją elektryczną) na Pana własności, m.in. z uwzględnieniem pozwoleń budowlanych na zajęcie terenu i na ich wzniesienie;
2. Zgłosić swoje roszczenia odszkodowawcze oparte na kodeksie cywilnym;
3. Przedłożyć ewentualną propozycje ugodową (o której poniżej).

Odszkodowanie od firmy przesyłowej za słupy energetyczne na prywatnej ziemi

Niejednokrotnie takie plany (wiem z praktyki) nie odpowiadają faktycznemu usytuowaniu urządzeń – ma to wówczas charakter samowoli budowlanej. Proszę mieć jednak świadomość, że nie wszystkie linie elektryczne budowano niezgodnie z planem, toteż proszę się przygotować na odparcie argumentów odszkodowawczych przez Rejon Energetyczny podnoszeniem przedawnienia roszczeń i zasiedzenia służebności gruntowej po 30 latach od chwili postawienia słupów, jak podaje SN w postanowieniu z 4 października 2006 r.

W moim przekonaniu jednak sprawy zasiedzenia, jak i przedawnienia roszczeń, nie są takie oczywiste. Art. 121 pkt 4 K.c. mówi, że „bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, gdy uprawniony nie może z powodu siły wyższej dochodzić swoich roszczeń przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw danego rodzaju”.

Z orzeczenia SN z 13 grudnia 2001 r. (sygn. IV CKN 165/01) wynika, iż SN uznał, że równoznaczna z siłą wyższą jest także sprzeczna z prawem powszechna praktyka organów administracji uniemożliwiająca realizację przez uprawnionego przysługujących mu roszczeń. W świetle licznych orzeczeń SN zasadniczo do czasu zmiany ustroju (do 4 czerwca 1989 r.) nie było możliwości dochodzenia swoich praw w tym względzie. Ta data pozostaje także istotna dla terminu zasiedzenia, ponieważ do zasiedzenia potrzebne jest posiadanie samoistne, które według mnie nie jest równoznaczne z władztwem państwowym (z władzą administracyjną wykonywaną na terenie przed rokiem 1989).

Kolejnym istotnym argumentem jest fakt, że rejony najczęściej proceduralnie stawiały słupy na mocy decyzji o zajęciu terenu, przez co wchodziły w posiadanie zależne, co dyskwalifikuje ich możliwość realizacji posiadania samoistnego.

Zasiedzenie służebności przez Rejon Energetyczny i walka o odszkodowanie za zajęcie terenu pod słupy

Musi mieć Pan jednak świadomość faktu, że wystąpienie do sądu na pewno nie przyniesie efektu spodziewanego w I instancji, gdyż ww. orzeczenie SN o zasiedzeniu służebności przez Rejon Energetyczny kształtuje aktualną linię orzeczniczą. Sprawy są jednak rozpatrywane „od przypadku do przypadku”, a każda z nich jest odmienna, chociaż dotyczy tego samego.

W mojej ocenie roszczenia nie są przedawnione ani bezzasadne – zawsze tam, gdzie są niuanse i komplikacje interpretacyjne, warto sięgać do podstaw regulacji prawnych. Na tym gruncie pozostaje bezsprzeczne:

1. Powstanie straty właściciela z tytułu (z powodu) położenia obcej rzeczy na jego nieruchomości, co stanowi szkodę;
2. Korzystania z cudzego gruntu przez podmiot niebędący właścicielem, co rodzi zobowiązania z tytułu jego użytkowania, które powinny by kształtowane umownie.

Dlatego w moim przekonaniu najwłaściwszym „tonem” korespondencji z Rejonem Energetycznym będzie – po przedstawieniu roszczeń – próba polubownego uregulowania istniejącego stanu faktycznego poprzez np.: zawarcie umowy użytkowania (dzierżawy) gruntu pod słupami, odsprzedaż części gruntu (o ile w Pana ocenie będzie to korzystne).

Nikt przy takim stanie prawnym i linii orzecznictwa nie zagwarantuje Panu efektu, jednak przeprowadzając powyższe czynności, na pewno ustali Pan, czy:

1. Rejon zgodnie z przepisami zajął Pana teren i wzniósł budowlę;
2. Jest skłonny do polubownego załatwienia sprawy.

Etapem końcowym – w razie braku ugody – jest postępowanie sądowe. Dobrze przygotowany pozew oraz właściwa dokumentacja prezentująca stan faktyczny i prawny sprawy dają szansę na pozytywne jej zakończenie. Należy jednak pamiętać o jednym: stan prawny na gruncie obecnego Kodeksu cywilnego pozwala zarówno na udowodnienie istnienia szkody, jak i na roszczenie o czynsz za użytkowanie gruntu. Aktualna praktyka wymiaru sprawiedliwości (m.in. ww. orzeczenie SN z 2006 r.) jest jednak korzystniejsza dla Rejonów Energetycznych niż dla właścicieli nieruchomości.