Mój kot niszczy ogródek sąsiada, kto odpowiada za szkody?

Odpowiedzialność za zwierzę

Nie jest to sprawa, którą regulują przepisy. Na sąsiadach nie ciąży obowiązek zabezpieczenia ogrodu, Pani również nie musi zabezpieczać ogrodu sąsiadów. Jest to kwestia umowna, do załatwienia między Państwem. Przepisy nie regulują, po czyjej stronie leży obowiązek zabezpieczenia przed zwierzęciem, a jedynie kwestię odpowiedzialności za zwierzę. W świetle prawa jednak odpowiedzialność za zwierzę ciąży na Pani. Poniżej podstawa prawna:

Artykuł 431 Kodeksu Cywilnego:

„§ 1. Kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy.

§ 2. Chociażby osoba, która zwierzę chowa lub się nim posługuje, nie była odpowiedzialna według przepisów paragrafu poprzedzającego, poszkodowany może od niej żądać całkowitego lub częściowego naprawienia szkody, jeżeli z okoliczności, a zwłaszcza z porównania stanu majątkowego poszkodowanego i tej osoby, wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego”.

Komentarz do powyższej regulacji:

„Osobą, która zwierzę chowa lub się nim posługuje (sprawuje nad zwierzęciem faktyczne władztwo), może być osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca statusu osoby prawnej, ale posiadająca zdolność prawną (np. spółka jawna, wspólnota mieszkaniowa). Irrelewantny jest tytuł do sprawowania władztwa nad zwierzęciem; wykładnia funkcjonalna słów »chowa« lub »posługuje się« wskazuje na szerokie ujmowanie zagadnienia władztwa nad zwierzęciem, a więc zakresem komentowanego przepisu powinno być objęte nie tylko wszelkiego rodzaju posiadanie, lecz także dzierżenie. Za dominujący i niebudzący kontrowersji należy uznać wyrażony w doktrynie pogląd, że »chowającym« jest ten, kto dla własnych celów (niekoniecznie majątkowych) sprawuje pieczę nad zwierzęciem przez pewien (zazwyczaj dłuższy) czas, dostarczając mu schronienia i utrzymania”.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez kota

Jeśli więc kot wyrządzi szkodę w ogródku sąsiadów (np. w związku z załatwianiem jego potrzeb fizjologicznych mogą ucierpieć rośliny), to wtedy osobą odpowiedzialną będzie Pani, a nie sąsiedzi, z racji, że nie zabezpieczyli ogródka. Ten przepis zawiera tzw. domniemanie winy – jeśli Pani kot wyrządził szkodę, uznaje się, że jest to Pani wina, gdyż to Pani niewłaściwie opiekowała się zwierzęciem.

Była to odpowiedzialność cywilna, związana z koniecznością naprawienia szkody, odszkodowania. Prawo karne również zakłada, że za zwierzę odpowiada właściciel, i jeśli dojdzie do zniszczenia mienia z winy zwierzęcia, uznaje się właściciela za winnego. Podstawa prawna – art. 124 Kodeksu wykroczeń:

„§ 1. Kto cudzą rzecz umyślnie niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku, jeżeli szkoda nie przekracza 800 złotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

§ 2. Usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo są karalne.

§ 3. Ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego.

§ 4. W razie popełnienia wykroczenia można orzec obowiązek zapłaty równowartości wyrządzonej szkody lub obowiązek przywrócenia do stanu poprzedniego”.

Trudno więc odpowiedzieć na pytanie, kto powinien zająć się zabezpieczeniem ogródka. Odpowiedzialność za kota ponosi Pani. Nie ma Pani jednak obowiązku zabezpieczać ogródka sąsiadów, jednak jeśli nie życzą sobie oni odwiedzin kota, to Pani powinna uniemożliwić kotu przechodzenie do sąsiadów, ponieważ jeśli kot dokona szkód, to Pani będzie odpowiedzialna za ich naprawienie.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń - Dz.U. 1971 nr 12 poz. 114