Wyrównanie emerytury policyjnej na podstawie wyroku sądu bez odsetek

Opóźnienie ZUS w wypłacie świadczeń

W pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę na art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 1009) jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Obowiązek wypłaty odsetek za opóźnienie

W pierwszej kolejności wskazać należy, że przepis ten stanowi materialnoprawną podstawę wypłaty odsetek przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w zakresie świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Wykładnia językowa i systemowa art. 85 ust. 1 ustawy wskazuje, że zawarta w omawianym przepisie regulacja jest kompletna i stanowi samodzielną podstawę nabycia przez ubezpieczonego prawa do odsetek. Jedyną przesłanką przyznania odsetek jest uchybienie przez organ rentowy terminowi do ustalenia prawa do świadczenia pieniężnego lub wypłaty świadczenia z ubezpieczeń społecznych. Przy czym zawarty w cytowanym przepisie zwrot „nie ustalił prawa do świadczenia” oznacza zarówno niewydanie w ustawowo określonym czasie decyzji przyznającej prawo, jak i wydanie błędnej decyzji odmawiającej prawa do świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania.

Zgodnie z treścią art. 85 ust. 1 zdanie drugie ustawy – obowiązek wypłaty odsetek nie dotyczy przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. Zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury zwrot „okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności” jest bardziej zbliżony znaczeniowo do używanego w przepisach prawa określenia „przyczyn niezależnych od organu rentowego”, co oznacza, że organ rentowy nie ma obowiązku wypłaty odsetek zarówno w sytuacji, gdy nie ponosi winy w opóźnieniu, jak i w sytuacji, w której opóźnienie w ustaleniu prawa i wypłaceniu świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego jest skutkiem innych przyczyn niezależnych od organu rentowego.

Błędna wykładnia lub niewłaściwe zastosowanie prawa, błędne ustalenie stanu faktycznego – odpowiedzialność ZUS

Jeżeli wszystkie okoliczności faktyczne warunkujące nabycie prawa do świadczenia lub warunkujące jego wypłatę zostały wykazane w postępowaniu przed organem rentowym, a organ rentowy wydał bezprawną decyzję o odmowie przyznania świadczenia, to opóźnienie nie jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności. Wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej prawa do świadczenia lub jego wypłaty, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, oznacza wystąpienie okoliczności, za które Zakład ponosi odpowiedzialność, nawet jeśli nie można mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa. Organ rentowy ponosi odpowiedzialność za błędną wykładnię przepisów prawa lub niewłaściwe zastosowanie prawa oraz za błędne ustalenie stanu faktycznego. Błąd w wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu prawa zachodzi wówczas, gdy przy prawidłowym i kompletnym materiale dowodowym organ rentowy bezzasadnie odmawia przyznania prawa do świadczenia lub go nie wypłaca wskutek błędnej interpretacji obowiązujących przepisów. Błędne ustalenie stanu faktycznego występuje w sytuacji, w której organ rentowy w ramach swoich kompetencji i nałożonych obowiązków nie dokonuje wszystkich możliwych ustaleń faktycznych i nie wyjaśnia wszystkich istotnych okoliczności warunkujących wydanie prawidłowej decyzji.

Nieprawidłowe działania organu – przykłady z orzecznictwa

Warto również odwołać się do orzecznictwa, które wskazuje przykłady nieprawidłowego działania organu, za które ponosi odpowiedzialność:

1. bezpodstawne pozostawienie bez rozpoznania wniosku strony o przyznanie prawa do renty;
2. błąd organu rentowego stanowi niewłaściwa ocena stanu zdrowia ubiegającego się o rentę z tytułu niezdolności do pracy dokonana przez lekarza orzecznika;
3. nieprzyznanie prawa do świadczenia na podstawie dokumentów znanych Zakładowi;
4. niewłaściwa wykładnia przepisów prawa nie stanowi okoliczności, za które ZUS nie ponosi odpowiedzialności;
5. błędy wywołane wadliwymi przepisami prawa oraz decyzje ostateczne uznane za bezprawne nie mogą stanowić usprawiedliwienia dla pozbawienia należnych świadczeń.

Zasadne jest w Pani przypadku wezwanie ZUS do wypłaty odsetek. Jeżeli brak wydania decyzji w terminie nie był okolicznością niezależną od ZUS, zgodnie z powyższymi informacjami, to zasadne będzie domaganie się zasądzenia odsetek na drodze postępowania sądowego.