Upadłość pracodawcy i zaniżony zasiłek rodzicielski, co zrobić, gdy ZUS nie liczy niewypłaconego wynagrodzenia?

Dlaczego ZUS nie uwzględnił zaległego wynagrodzenia?

Odpowiedzi na zadane pytania należy szukać w przepisach ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (u.ś.p.u.s.). W oparciu o art. 31 ust. 1: Miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, uzupełniającego urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku. W przypadku urlopu opiekuńczego przyznawany jest właśnie zasiłek macierzyński. Istotny jest ust. 2, który stanowi, że: Miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego wynosi 70% podstawy wymiaru zasiłku.

Jak ZUS ustala podstawę zasiłku macierzyńskiego?

Okres wypłaty zasiłku determinowany jest okresami ustalonymi w przepisach Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego. Rodzaj urlopu, za którego okres trwania przysługuje zasiłek macierzyński, stanowi jedyne kryterium zróżnicowania procentowego progu zasiłku. Zgodnie z ust. 1 komentowanego przepisu zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, a więc tzw. okresy podstawowe zasiłku macierzyńskiego, oraz urlopu ojcowskiego przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku. Stosownie zaś do ust. 2 komentowanego przepisu zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje w wysokości:

a) 100% podstawy wymiaru zasiłku za okres do:

– 6 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku urodzenia podczas porodu lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka,

– 8 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku urodzenia podczas jednego porodu lub jednoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka oraz

– 3 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku przyjęcia na wychowanie dziecka, któremu do ukończenia 7. (10.) roku życia pozostało mniej niż 9 tygodni oraz

b) 60% podstawy wymiaru zasiłku za pozostały okres urlopu rodzicielskiego , tj. za okres do 26 tygodni.

W sytuacji, w której ubezpieczony złoży pisemny wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze lub w przypadku ubezpieczonych będących pracownikami – wniosek o udzielenie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, a w przypadku rodzicielstwa prawno-społecznego, po urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, nie później niż w terminie do 21 dni odpowiednio po porodzie lub po przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka albo po przyjęciu dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza zasiłek macierzyński przez cały okres zasiłkowy (obejmujący okres podstawowy mierzony długością urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres dodatkowy mierzony długością urlopu rodzicielskiego) będzie wypłacany w jednakowej wysokości, tj. w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku.

Jeżeli wysokość zasiłku macierzyńskiego wyliczona zgodnie z ogólnymi zasadami wyliczania wysokości tego świadczenia, pomniejszona o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, będzie niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego określonego w ustawie o świadczeniach rodzinnych (aktualnie 1000 zł*), wówczas kwotę zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego. W sytuacji gdy zasiłek macierzyński będzie przysługiwał za część miesiąca, podwyższenie ustala się proporcjonalnie do okresu, za który jest wypłacany zasiłek macierzyński. Ponieważ do zasiłku macierzyńskiego nie stosuje się odpowiednio przepisu art. 11 ust. 5 u.ś.p.u.s., zgodnie z którym ilekroć przy ustalaniu prawa do zasiłku chorobowego lub jego wysokości okres jest oznaczony w miesiącach, za miesiąc uważa się 30 dni, przy dokonywaniu podwyższenia kwoty zasiłku przysługującego za niepełny miesiąc uwzględnić należy rzeczywistą liczbę dni tego miesiąca.

Podwyższenie kwoty zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego finansowane jest z budżetu państwa w ramach dotacji do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Ustawodawca wyszedł ze słusznego założenia, że świadczenie finansowane ze składek, w tym składek finansowanych wyłącznie ze środków ubezpieczonego, nie powinno być niższe od wysokości świadczenia opartego na regułach zbieżnych z obowiązującymi przy zasiłku macierzyńskim, zarówno w sferze podmiotowej, jak i przedmiotowej, mającego jednak powszechny charakter, finansowanego ze środków budżetu państwa, niezależnie od kryterium dochodowego i aktywności zawodowej uprawnionego, i z tej racji stanowiącego element wyrównania socjalnego (wyrównania dochodu), służącego wzmocnieniu szans rodzin nieobjętych ubezpieczeniem społecznym lub zaopatrzeniem społecznym szczególnych grup zawodowych w wypełnianiu funkcji rodzicielskich we wczesnym okresie życia dziecka w rodzinie. Dlatego też ZUS nie ma innej możliwości jak tylko przyjąć dane wprowadzone przez pracodawcę i na tej podstawie przyznać Panu świadczenie.

Co możesz zrobić, by odzyskać pełne świadczenie?

Jeżeli została ogłoszona upadłość firmy i został ustanowiony syndyk, to musi Pan zgłosić swoją wierzytelność do syndyka w zakresie zaległego wynagrodzenia. Co do zasady, w przypadku pracowników wierzytelności te powinny być umieszczone na liście wierzytelności z urzędu. Natomiast dobrą praktyką jest zgłoszenie takiej wierzytelności przez pracownika. Następnie trzeba będzie weryfikować, czy jest majątek umożliwiający spłatę tej wierzytelności. Dobra wiadomość to taka, że wierzytelności pracownicze są zaspokajane w pierwszej kolejności. Dlatego jeżeli firma ma jakiś majątek, to na pewno można liczyć na chociaż częściowe odzyskanie wynagrodzenia. Dopiero kiedy otrzyma Pan dokument potwierdzający przyznanie wynagrodzenia zaległego, uzyska Pan możliwość na tej podstawie wystąpić do ZUS o uzupełnienie świadczeń. Bez tego niestety sam ZUS nic nie może zrobić, a stanowisko przesłane w korespondencji przekazanej przez organ rentowy jest prawidłowe.

ZUS działa zgodnie z prawem, ale to nie koniec możliwości

Niestety w tej sprawie ZUS ma rację i przepisy prawa nie pozwalają mu na zastosowanie jakiejkolwiek innej możliwości. Musi Pan zgłosić roszczenie w toku postępowania upadłościowego i dopiero później wnosić o wyrównanie. 

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636
2. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
3. Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych - Dz.U. 2003 nr 228 poz. 2255