Mobbing jako powód wypowiedzenia umowy o pracę

Wypowiedzenie umowy w trybie natychmiastowym

Jeżeli powodem wypowiedzenia umowy o pracę jest mobbing, to jak najbardziej może Pani wypowiedzieć umowę w trybie natychmiastowym. Proszę jednak pamiętać, iż w przypadku sporu sprawa trafi do sądu, bowiem pracodawca również musi uznać powyższy tryb rozwiązania. Wskazuję, iż w przypadku braku porozumienia z pracodawcą może Pani bowiem wypowiedzieć umowę o pracę z winy pracodawcy – jeżeli dochodziło wobec Pani do mobbingu.

Mając na uwadze treść art. 55 Kodeksu pracy:

„§ 1. Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe.

§ 1¹. Pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

§ 2. Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Przepis art. 52 § 2 stosuje się odpowiednio.

§ 3. Rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn określonych w § 1 i 1¹ pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem”.

Mobbing jako powód rozwiązania umowy

Katalog obowiązków pracodawcy jest niepełny – został bowiem częściowo zamieszony w treści art. 94. Należy także nadmienić, iż mobbing, wskazany w art. 94³, również stanowi niniejszy powód. Zgodnie bowiem z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2015 r. „umyślne naruszanie przez przełożonego godności oraz innych dóbr osobistych pracownika, nawet gdy nie wyczerpuje znamion mobbingu, może stanowić usprawiedliwioną przyczynę rozwiązania umowy o pracę z winy pracodawcy (art. 55 § 1[1] w związku z art. 11[1] KP)” (sygn. akt II PK 157/14).

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego „Dla oceny, że doszło do naruszenia godności pracownika nie ma znaczenia to, czy on sam potraktował określone zachowanie osoby reprezentującej pracodawcę (np. wypowiedzi) jako godzące w jego wartość. Reakcja pracownika na takie zachowanie może mieć jednak znaczenie w procesie oceny, czy naruszenie godności obiektywnie wystąpiło. Do podstawowych obowiązków pracodawcy w rozumieniu art. 55 § 1[1] KP należy również obowiązek przestrzegania w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

Ocena, czy nastąpiło ciężkie naruszenie przez pracodawcę obowiązku przestrzegania w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego wobec pracownika (art. 55 § 1[1] KP) wymaga uwzględnienia subiektywnych kryteriów oceny zachowania osób reprezentujących pracodawcę” (sygn. akt II PK 114/09). Pomimo tego realne uzyskanie niniejszego odszkodowania nie jest takie proste i przeważnie sprawa trafia do sądu.

Jak wskazał bowiem Sądu Najwyższy w wyroku z dnia 4 marca 1999 r., „nie w każdym przypadku rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia pracownik uzyska prawo do odszkodowania. Prawo do wypłaty środków z art. 55 kp zależy bowiem od stwierdzenia, że rozwiązanie umowy było uzasadnione. Wynika to z faktu, że jedną z przesłanek odszkodowania jest dopuszczenie się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków” (sygn. akt I PKN 614/98). Należy przy tym podnieść, iż Sąd Najwyższy wskazał, że aby przypisać pracodawcy ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków, trzeba wykazać jego winę (sygn. akt I PKN 516/99).

Droga sądowa

Z uwagi na powyższe, jeżeli zachowanie przełożonego wypełnia powyższe znamiona – a więc jeżeli dochodziło do mobbingu, może Pani jak najbardziej wypowiedzieć umowę o pracę w trybie natychmiastowym – a także dochodzić naprawienia powstałej szkody. Jeżeli Pani wraca do pracy po okresie chorobowym, może Pani złożyć wypowiedzenie właśnie teraz. W przypadku jednak braku akceptacji takiego wypowiedzenia przez pracodawcę zasadna jest droga sądowa.