Rozwiązanie umowy o pracę w trybie natychmiastowym

Rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika

Zgodnie z art. 55 § 1¹ Kodeksu pracy (w skrócie K.p.) „pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia”.

Pani pisze, że jest kierowana do wykonywania innych czynności niż wynikające ze stosunku pracy. Nie wiem, w jaki sposób są polecane Pani do wykonywania, czy pisała Pani do pracodawcy jakiś sprzeciw. To byłoby przydatne dowodowo. Niemniej jednak kierowanie do pracy dodatkowej bez umowy o pracę (a nie do pracy innej w zamian za podstawową, bo to jest dopuszczalne na trzy miesiące) należy uznać za naruszenie praw pracowniczych. Po drugie pisze Pani, że jak nie wyrobi Pani godzin, to są odbierane z urlopu. Brakuje tu informacji dotyczącej przyczyny i potwierdzenia „brakujących godzin”. Pracownik ma pracować 40 godzin w tygodniu w pięciodniowym systemie czasu pracy. W jaki zatem sposób nie wyrobi Pani godzin? Jeśli pracownik w obowiązującym czasie pracy nie wykonuje pracy, bo na przykład wychodzi z zakładu, to wówczas takie godziny (zazwyczaj) powinien odrobić bądź pracodawca może mu obniżyć z tego tytułu wynagrodzenie. Natomiast w żaden sposób pracodawca z takiej przyczyny nie może jednostronnie pozbawić (obniżyć) pracownika urlopu. Tu znowu pojawia się pytanie, czy te wskazane okoliczności są do udowodnienia.

Sam fakt rażącego naruszenia praw pracowniczych jest oczywiście podstawą do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia i może Pani zaryzykować. Jednak pracodawca może skierować sprawę do sądu.

Dolegliwości zdrowotne a rozwiązanie umowy

Pyta Pani: „Czy mogę wykorzystać zalecenia fizjoterapeuty dotyczące konieczności modyfikacji stanowiska pracy ze względów zdrowotnych (schorzenia układu ruchu)?”. Zgodnie z art. 55 § 1 K.p. „pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe”. Fizjoterapeuta nie jest lekarzem uprawnionym do wystawiania orzeczenia o konieczności zmiany stanowiska. Może wydać zalecenie, ale to nie to samo. Zasady wydawania orzeczeń lekarskich określa rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30.05.1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 ze zm.; dalej jako rozporządzenie w sprawie badań).

Uprawnionym do wystawienia omawianego orzeczenia jest wyłącznie lekarz spełniający warunki ściśle określone w treści rozporządzenia (zob. § 7 i 8 rozporządzenia w sprawie badań). Orzeczenie jest wydawane na podstawie wyników przeprowadzonego badania oraz oceny zagrożeń dla zdrowia i życia pracownika występujących na stanowisku pracy. Ocena zagrożeń dokonywana jest na podstawie przekazanej przez pracodawcę informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych, w tym również informacji o aktualnych wynikach badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących na stanowiskach pracy. Poza tym sam lekarz przeprowadzający badania powinien uzupełnić omawianą informację spostrzeżeniami dokonanymi podczas wizytacji stanowisk pracy (§ 3 ust. 1 i 2 rozporządzenie w sprawie badań). Na podstawie tak przedstawiającego się materiału lekarz wystawia orzeczenie w postaci zaświadczenia, którego wzór określa rozporządzenie. Zaświadczenie otrzymuje zarówno pracownik, jak i pracodawca (§ 3 ust. 5 rozporządzenia w sprawie badań).

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia

Aby skorzystać z możliwości rozwiązania umowy bez wypowiedzenia, należy dokonać tego na piśmie. Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Przy czym rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy nie może nastąpić po upływie miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. Nie wiem, kiedy miała miejsce ostatnia sytuacja uzasadniająca wypowiedzenie. Natomiast złożenie wypowiedzenia i niepojawienie się w pracy może stanowić podstawę do rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę z winy pracownika. To właściwie jedyna konsekwencja (przy czym mam na myśli zwykłe rozwiązanie, a nie rozwiązanie z winy pracodawcy). Nowy pracodawca zapewne wie o Pani sytuacji, więc negatywny wpis w świadectwie pracy go nie zaskoczy.

Jeśli wadliwie skorzysta Pani z rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, to wówczas pracodawca może wystąpić do sądu pracy z roszczeniem o odszkodowanie od pracownika, które przysługuje w wysokości wynagrodzenia pracownika za okres wypowiedzenia.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141