


Komornicze zajęcie wierzytelności• Autor: Anna Pabis |
Jesteśmy samorządową jednostką budżetową. Otrzymaliśmy zajęcie komornicze Generalnego Wykonawcy, który wykonuje dla nas remont drogi. Do zapłaty pozostała nam faktura dla Generalnego Wykonawcy, do której otrzymaliśmy od niego dyspozycje płatnicze (tzw. przekazy) na rzecz podwykonawców, pokrywające 100% tej ostatniej faktury. Czy w związku z komorniczym zajęciem nieruchomości powinniśmy zapłacić komornikowi czy podwykonawcom? |
![]() |
Jakie skutki wywołuje zajęcie wierzytelności?Zajęcie wierzytelności jest dokonane z chwilą doręczenia niniejszego wezwania dłużnikowi zajętej wierzytelności (samorządowej jednostce budżetowej) – art. 900 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (w skrócie K.p.c.). Zajęcie komornicze wyklucza swobodne dysponowanie wynagrodzeniem przez wykonawcę. Z przepisu art. 896 § 1 K.p.c. wynika, że rozporządzenie zajętą wierzytelnością jest niedopuszczalne. Trzeba mieć też na uwadze art 902 K.p.c., zgodnie z którym „do skutków zajęcia stosuje się odpowiednio art. 885, 887 i888, ado skutków niezastosowania się do wezwań komornika oraz do obowiązków wynikających z zajęcia – art. 886”. W myśl art. 885 K.p.c. „zajęcie ma ten skutek, że w stosunku do wierzyciela egzekwującego nieważne są rozporządzenia wynagrodzeniem przekraczające część wolną od zajęcia, dokonane po jego zajęciu, a także przed zajęciem, jeżeli wymagalność wynagrodzenia następuje po zajęciu”.
Z powyższego wynika, że zajęcie wierzytelności wywołuje zbliżone skutki jak zajęcie wynagrodzenia za pracę (ściślej – zajęcie wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę).
Jeżeli zajęcie wierzytelności miało miejsce wcześniej, to jest przed rozporządzeniem wynagrodzeniem przez wykonawcę generalnego na rzecz podwykonawcy należność głównego wykonawcy należy przelać na konto wskazane w zawiadomieniu o komorniczym zajęciu wierzytelności. Niezastosowanie się do zajęcia wierzytelnościNiezastosowanie się przez zamawiającego do zajęcia wierzytelności powoduje skutki opisane w art. 886 § 3 K.p.c. w związku z art. 902 K.p.c. Zgodnie z art. 886 § 3 K.p.c. „dłużnik wierzytelności [samorządowa jednostka budżetowa], który nie zastosował się do wezwania z art. 881 i 882 K.p.c. lub w inny sposób naruszył obowiązki wynikające z zajęcia bądź złożył oświadczenie przewidziane w art. 882 niezgodne z prawdą albo dokonał wypłaty zajętej części wynagrodzenia dłużnikowi, odpowiada za wyrządzoną przez to wierzycielowi szkodę”. Rozporządzenie wierzytelnością przed komorniczym zajęciem wierzytelnościOdmienna sytuacja będzie wówczas, gdy rozporządzenie wierzytelnością miało miejsce przed komorniczym zajęciem wierzytelności.
Wprawdzie mający tutaj zastosowanie art. 885 K.p.c. stanowi, że „zajęcie ma ten skutek, że w stosunku do wierzyciela egzekwującego nieważne są rozporządzenia wynagrodzeniem przekraczające część wolną od zajęcia, dokonane po jego zajęciu, a także przed zajęciem, jeżeli wymagalność wynagrodzenia następuje po zajęciu”, jednakże trzeba przyjąć, że art. 885 K.p.c. w zakresie, w jakim dotyczy skutku nieważności rozporządzenia wierzytelnością przed zajęciem, której wymagalność następuje po zajęciu, do wierzytelności niemającej charakteru periodycznego nie znajduje w ogóle zastosowania. Za przyjętym poglądem przemawia specyfika egzekucji z wynagrodzenia za pracę nastawiona przede wszystkim na egzekucję ze świadczeń periodycznych, powtarzających się w przyszłości po jej wszczęciu. Inaczej jest w odniesieniu do jednostkowej wierzytelności, która ma wysokość stałą i nie narastającą, przez co nie ma możliwości stopniowego zaspakajania się wierzyciela wraz z upływem czasu. Powyższe stanowisko potwierdza orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2008 r., sygn. akt I CSK 357/07: „artykuł 885 in fine w związku z art. 902 K.p.c. nie ma zastosowania do wierzytelności, polegającej na obowiązku spełnienia świadczenia jednorazowego, jeżeli do rozporządzenia nią doszło przed zajęciem, a wymagalność wierzytelności następowała po zajęciu”.
Pogląd przeciwny prowadziłby do podważenia pewności obrotu. Nabywca wierzytelności, której termin wymagalności może być niekiedy nawet bardzo odległy, nie mógłby przewidzieć, czy późniejsza sytuacja majątkowa zbywcy wierzytelności nie doprowadzi do zajęcia nabytej przez niego wierzytelności przez wierzycieli zbywcy.
Podsumowując: zajęcie wierzytelności innej niż wierzytelność o wynagrodzenie za pracę nie powoduje bezskuteczności rozporządzeń tą wierzytelnością dokonanych przed zajęciem, choćby wymagalność wierzytelności następowała po zajęciu. Należność z faktury winna wówczas zostać przekazana na konto zgodnie z umową rozporządzającą wierzytelnością (na przykład umową przelewu).
W niniejszym przypadku, zgodnie z przesłaną informacją, mamy do czynienia z przekazem, czyli jednostronną czynnością przekazania wierzytelności wykonawcy na rzecz podwykonawcy. Czynność ta nie prowadzi do rozporządzenia wierzytelnością. Oznacza to, że wykonawca dysponuje w dalszym ciągu swoją wierzytelnością.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego z 14.12.2005 r., sygn. akt ACa 494/05, Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych 2007/2/2/40: „przekaz nie jest czynnością prawną zobowiązującą ani rozporządzającą, a tylko upoważniającą”.
Z tych też przyczyn przekazanie wierzytelności podwykonawcy nie ma wpływu na skuteczność zajęcia komorniczego. Bez względu na to, kiedy oświadczenie o przekazie zostało dokonane, przed zajęciem czy po zajęciu, należność z faktury należy przelać na konto wskazane przez komornika.
Zgodnie z przyjętą zasadą solidarnej odpowiedzialności wykonawcy i inwestora za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę, podwykonawca może bezpośrednio zwrócić się do inwestora o zapłatę swojej części wynagrodzenia.
W sytuacji gdy podwykonawca nie uzyskał zapłaty od wykonawcy, zwróci się z żądaniem zapłaty do Państwa. Roszczenie podwykonawcy będzie uzasadnione pomimo uprzedniego przelewu wynagrodzenia na konto wskazane przez komornika.
Reasumując: należy zastosować się do komorniczego zajęcia wierzytelności i wpłacić kwoty z faktury na konto wskazane przez komornika sądowego. PrzykładyW jednej z gminnych jednostek budżetowych pojawiła się sytuacja, w której na konto urzędu wpłynęło zajęcie komornicze dotyczące lokalnego wykonawcy robót drogowych. Gmina miała jeszcze do zapłaty ostatnią fakturę za wykonane prace. W międzyczasie wykonawca przesłał przekazy płatnicze na rzecz podwykonawców. Po analizie prawnej zdecydowano, że środki muszą zostać przekazane zgodnie z zajęciem komorniczym — na wskazany rachunek komornika — mimo że przekazy opiewały na całą kwotę faktury.
W innym przypadku, w powiecie, który zlecił przebudowę mostu, komornik zajął wierzytelność generalnego wykonawcy tuż po tym, jak wykonawca podpisał umowę cesji wierzytelności na rzecz swojego wierzyciela — jeszcze przed zajęciem. Ponieważ była to formalna cesja, a nie przekaz, powiat, po uzgodnieniu z prawnikiem, przelał środki na rachunek wskazany w umowie cesji, co było zgodne z przepisami i orzecznictwem.
Jeszcze inna sytuacja miała miejsce w urzędzie miasta, który realizował duży projekt rewitalizacji parku. Komornik zajął wierzytelność generalnego wykonawcy po tym, jak ten rozesłał przekazy do podwykonawców. Urząd, powołując się na wyrok sądu apelacyjnego, uznał, że przekaz nie powoduje rozporządzenia wierzytelnością i cała kwota musiała zostać przelana na konto komornika. Podwykonawcy zostali poinformowani o możliwości dochodzenia swoich należności w trybie solidarnym od inwestora. PodsumowanieW przypadku zajęcia komorniczego wierzytelności generalnego wykonawcy, samorządowa jednostka budżetowa powinna w pierwszej kolejności kierować się treścią zawiadomienia od komornika i obowiązującymi przepisami. Samo przekazanie wierzytelności na rzecz podwykonawców w formie przekazu nie wyłącza obowiązku przekazania środków na rachunek wskazany przez komornika. Ostateczna decyzja o tym, komu i w jakiej kolejności płacić, zależy od charakteru czynności prawnych dokonanych przez wykonawcę oraz od tego, czy doszło do skutecznego rozporządzenia wierzytelnością przed jej zajęciem. Każdą taką sytuację należy analizować indywidualnie, z uwzględnieniem aktualnego orzecznictwa i przepisów K.p.c. Oferta porad prawnychJeśli masz podobny problem lub wątpliwości, jak postąpić w przypadku zajęcia komorniczego wierzytelności, zapraszamy do skorzystania z naszych porad prawnych online. Szybko i wygodnie uzyskasz pomoc prawną dostosowaną do Twojej sytuacji, bez wychodzenia z domu. Wystarczy opisać sprawę, a nasi prawnicy przygotują dla Ciebie jasne i praktyczne wyjaśnienie oraz wskazówki, jak bezpiecznie postępować. Źródła:1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online ![]() O autorze: Anna Pabis |
|
Zapytaj prawnika
Najnowsze pytania w dziale