Deklaracja SD-3 po terminie i czynny żal

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn?

Generalnie zgodnie z art. 17 a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. W tym przypadku obowiązek podatkowy powstał z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Orzeczenie uprawomocnia się co do zasady około 3 tygodni po jego ogłoszeniu na rozprawie, wówczas bowiem można stwierdzić, czy nie zostało zaskarżone. Data wydania postanowienia nie jest zatem datą, od której należy liczyć termin na złożenie deklaracji – trzeba doliczyć jeszcze minimum 3 tygodnie.

Pomimo tego żadnych konsekwencji z tego tytułu Pan nie poniesie, bo podatek od spadku powstaje wskutek decyzji określającej jego wysokość i na doręczenie tej decyzji urząd ma 3 lata. Nie powstaną tu żadne odsetki – te bowiem mogą być naliczone dopiero, jeżeli nie zapłaci Pan podatku w wyniku wydanej decyzji.

Reasumując, proszę złożyć deklarację i napisać, że składa ją Pan po terminie, ponieważ pozostawał Pan w błędnym przekonaniu, że ma Pan na jej złożenie termin 6-miesięczny, jak mówi art. 4a ustawy, a nie miesięczny. Tym niemniej nie poniesie Pan akurat w tym przypadku negatywnych konsekwencji, bo podatek ten rządzi się innymi prawami niż na przykład podatek dochodowy.

Pyta Pan też o ewentualne rozłożenie podatku na raty – tak, jest taka możliwość. Kiedy już ten podatek zostanie Panu wymierzony (w decyzji), będzie Pan mógł wystąpić o rozłożenie podatku na raty. Art. 67 a Ordynacji podatkowej przewidujący taką możliwość dotyczy wszystkich podatków, w tym także podatku od spadków i darowizn.

Kolejne pytanie brzmi: „Jeżeli będę sprzedawał mieszkanie, to ile razy zapłacę podatek? Czy będzie tak, że najpierw zapłacę podatek od sprzedaży, pomimo że wcześniej opłaciłem od spadku, a potem jeszcze zapłacę podatek przy zakupie nowego lokalu?” – Zapłaci Pan podatek tyle razy, ile będzie dokonywał Pan czynności opodatkowanej jakimś podatkiem, jeżeli nie będzie możliwe zastosowanie ulgi czy zwolnienia od tego podatku. Najpierw zapłaci Pan podatek od spadku, skoro nie ma tu możliwości zastosowania zwolnienia, tj. zastosowania ulgi podatkowej. Tę można uzyskać, gdy mieszka się w odziedziczonym lokalu co do zasady 5 lat i nie jest się właścicielem lub najemcą innego lokalu.

Zwolnienia i ulgi w podatku dochodowym przy sprzedaży odziedziczonej nieruchomości

W przypadku zbycia tego mieszkania można liczyć na zwolnienie z podatku dochodowego (który płaci się, jeżeli zbywa się nieruchomość przed upływem lat 5 od końca roku kalendarzowego, w którym się ją nabyło), jeżeli spadkodawca był właścicielem tej nieruchomości od wspomnianych co najmniej 5 lat. Na mocy art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w przypadku odpłatnego zbycia nabytych w drodze spadku nieruchomości okres 5-letni liczy się bowiem od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości przez spadkodawcę. Przepis ten został dodany do ustawy w 2019 r.

Jeżeli nabędzie Pan nowy lokal od dewelopera, to wówczas w cenę zakupu mieszkania jest wliczony podatek VAT, jak przy każdej tego rodzaju transakcji i innego podatku już Pan nie zapłaci. Jeżeli Pan kupi mieszkanie na rynku wtórnym, wówczas nabywca płaci 2% podatek od czynności cywilnoprawnych. Podatek ten obciążał będzie Pana jako nabywcę.

Odpowiadając na pytanie: „Słyszałem, że jest ulga przy sprzedaży mieszkania, jeśli zakupi się inny lokal mieszkalny. Czy to prawda?” – Tak, jest ulga w podatku dochodowym, o ile czynność taka podlega opodatkowaniu tym podatkiem. U Pana może mieć miejsce zwolnienie, o którym wyżej napisałam. Jeżeli zbycie nieruchomości podlega podatkowi, to wówczas ma zastosowanie art. 21 ust 1 pkt. 131 ustawy, który stanowi, że dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Sprzedaż odziedziczonego mieszkania – VAT, PCC

Dalej zapytał Pan: „Czy to, że nikt z nas nie zamieszka w odziedziczonym mieszkaniu, będzie przeszkodą do skorzystania z ulgi? Gdybym wymeldował się z mieszkania służbowego, czy miałbym prawo do skorzystania z ulgi przy zakupie lokalu?” – Nie ma ulg przy zakupie lokalu, albo zapłaci Pan VAT wliczony w cenę mieszkania deweloperskiego, albo PCC przy zakupie mieszkania z rynku wtórnego. Należy nie mylić podatków, tj. od spadków i darowizn, dochodowego, VAT i od czynności cywilnoprawnych – z dwóch ostatnich mających miejsce przy zakupie mieszkania nie można się zwolnić. Z dwóch pierwszych można na zasadach opisanych powyżej. Gdyby wymeldował się Pan z mieszkania służbowego i zamieszkał w odziedziczonym mieszkaniu i mieszkałby Pan tam 5 lat, mógłby Pan się zwolnić od podatku od spadków i darowizn. Sprzedaż w ciągu 5 lat od wydania decyzji o udzieleniu tej ulgi skutkowałaby koniecznością zapłaty tego podatku.

Na koniec zapytał Pan jeszcze o podatek w wypadku trzeciego spadkobiercy, który zamierza po sprzedaży zachować gotówkę. Jak już powiedziałam, jeżeli spadkodawca nabył to mieszkanie przed upływem lat 5, to uważam, że dochód z jego sprzedaży nie będzie opodatkowany i dotyczy to każdego ze spadkobierców.