Częściowe zniesienie współwłasności nieruchomości, czy to możliwe?

Zniesienie współwłasności nieruchomości

Wskazuję, iż sąd dokona podziału takiego, jak mu Państwo wskażecie. Nie trzeba całkowicie znosić współwłasności, a ze współwłasności mogą wystąpić tylko wybrani współwłaściciele – ze spłatą lub bez obowiązku spłaty.

Zgodnie bowiem z art. 211 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) „Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości”.

Zgodnie natomiast z art. 212 K.c.:

„§ 1. Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.

§ 2. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

§ 3. Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych”.

Dział może nastąpić poprzez przyznanie jednemu całości z obowiązkiem lub bez obowiązku spłaty pozostałych albo także przez sprzedaż nieruchomości w drodze licytacji – co jest ostatecznością w przypadku braku jakiegokolwiek porozumienia.

Dlatego też, jeżeli mają Państwo wypracowane porozumienie, a więc kilku współwłaścicieli chce wystąpić ze współwłasności, a pozostali chcą zostać i określona została spłata udziału – sąd powinien się do tego przychylić. Wskazuję, że jeżeli jeden ze współwłaścicieli nabył spadek po rodzicu i zgłosił niniejszą okoliczność do urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego, to następuje zwolnienie z płatności podatku.

Zwolnienie z podatku od spadków i darowizn

Zgodnie z treścią art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn:

„1. Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2–5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym”.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

2. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207