Przejęcie kredytu hipotecznego po rozwodzie, jakie masz możliwości?

Solidarna odpowiedzialność kredytobiorców

Zaciągnęli Państwo wspólnie kredyt hipoteczny. Pomimo rozstania każde z Państwa nadal pozostaje kredytobiorcą odpowiedzialnym za spłatę całego kredytu, a bank może żądać tego od obojga łącznie bądź od każdego z osobna zgodnie z art. 366 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.).

Na czym polega przejęcie długu?

Niezależnie od postanowień umownych mogą Państwo – korzystając z instytucji przejęcia długu (art. 519-525 K.c.) – zawrzeć porozumienie, w którym jedno z nich przejmie cały kredyt. Przejęcie długu ma charakter zwalniający w tym sensie, że dotychczasowy dłużnik zostaje wyłączony z zobowiązania, a dług w dotychczasowej treści przechodzi na przejemcę (art. 519 § 1 K.c.).

Oczywiście, oprócz wymienionej zgody, potrzebne jest również pozytywne zaopiniowanie przez bank. Bank jako kredytodawca ponownie weryfikuje zdolność kredytową – tym razem jednej osoby (tutaj Pani). Potrzebne będą więc dokumenty potwierdzające uzyskiwane dochody. Jeśli odłączenie jednego ze współkredytobiorców w jakikolwiek sposób zagrozi spłacie zadłużenia, prawdopodobnie konieczne będą dodatkowe zabezpieczenia, jak poręczenie, hipoteka innej nieruchomości czy też włączenie do umowy kredytowej np. członka rodziny. W przeciwnym razie może dojść do rozwiązania umowy kredytowej w trybie nadzwyczajnym.

Zgoda banku i ponowna weryfikacja zdolności kredytowej

Przejęcie długu ma też znaczenie wobec niektórych form zabezpieczenia wierzytelności. W myśl art. 525 K.c., jeżeli wierzytelność była zabezpieczona poręczeniem lub ograniczonym prawem rzeczowym ustanowionym przez osobę trzecią (czyli inną niż dłużnik), to takie poręczenie lub ograniczone prawo rzeczowe wygaśnie z chwilą przejęcia długu. Nie wygasną one jedynie w przypadku, gdy poręczyciel lub osoba trzecia wyrazi zgodę na dalsze trwanie zabezpieczenia. Zgoda osoby trzeciej musi być wyrażona w formie wymaganej dla umowy o ustanowienie danego zabezpieczenia. Zgoda powinna być udzielona przed zawarciem umowy o przejęcie długu. Jeśli zgody nie było, to z chwilą zawarcia umowy zabezpieczenia wygasną.

Natomiast zabezpieczenia inne niż poręczenie lub ograniczone prawa rzeczowe ustanowione przez osobę trzecią nie wygasną na skutek przejęcia długu, chyba że taki skutek będzie wynikał z umowy o przejęcie długu.

Co dzieje się z zabezpieczeniami kredytu?

Należy pamiętać, że przejęcie długu nie narusza treści istniejącego stosunku zobowiązaniowego, a jedynie powoduje zmianę osoby dłużnika. Pani jako osoba przejmująca dług wstępuje we wszystkie obowiązki dotychczasowego dłużnika, które wynikają z umowy lub ustawy. Jest Pani zobowiązana do zapłaty bankowi należności oraz ponosi wobec niego odpowiedzialność za zwłokę, niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (czyli spłaty kredytu).

Jako osoba przejmująca dług ma Pani wobec banku (wierzyciela) takie same prawa obrony, jakie wcześniej przysługiwały Pani wspólnie z mężem. Oznacza to, że może Pani podnosić wszelkie zarzuty dotyczące np. niewłaściwego naliczania odsetek, klauzul abuzywnych czy przedawnienia. Należy jednak pamiętać, że nie może Pani korzystać z wierzytelności przysługujących wyłącznie mężowi wobec banku (np. gdyby bank był mu coś winien z innej umowy). Może Pani natomiast potrącić swoje własne wierzytelności wobec banku, jeżeli takie istnieją. Dodatkowo przysługują Pani także zarzuty wynikające bezpośrednio z samej umowy o przejęcie długu.

Obowiązki i prawa osoby przejmującej kredyt

Umowa o przejęcie długu powinna być zawarta w formie pisemnej – inaczej nie jest ważna. Ten sam wymóg dotyczy zgody banku na przejęcie długu. Jeżeli forma pisemna tych czynności prawnych nie zostanie zachowana, to przejęcie długu będzie nieważne z mocy prawa. Na nieważność powołać się może każdy zainteresowany, a sąd przy rozpatrywaniu sprawy powinien uwzględnić ją z urzędu.

Zgoda na przejęcie długu może być wyrażona przez Pani męża w umowie o przejęcie długu. Powinna ona zawierać:

• określenie przejmowanego długu i jego wysokości,
• wskazanie dotychczasowego dłużnika,
• wskazanie przejmującego dług,
• oraz – w zależności od wariantu – oświadczenie banku o wyrażeniu zgody na przejęcie długu przez przejemcę długu (nowego dłużnika) albo oświadczenie dotychczasowego dłużnika o wyrażeniu zgody na przejęcie długu przez przejemcę długu.

Może Pani wyznaczyć mężowi termin do wyrażenia wymienionej zgody. Jeżeli termin ten upłynie bezskutecznie, będzie to oznaczać jej brak. Kolejnym krokiem będzie wtedy podpisanie aneksu do umowy kredytowej, w którym jedynym kredytobiorcą będzie Pani (ewentualnie, w braku zdolności kredytowej, wraz z innym współkredytobiorcą).

Jeżeli Pani mąż zgody na przejęcie długu nie wyrazi, umowa o przejęcie długu będzie uważana za niezawartą.

Forma prawna i treść umowy o przejęcie długu

Przejęcie długu może być także dokonane na podstawie umowy trójstronnej zawartej pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi podmiotami, w której treści złożą oni stosowne oświadczenia.

Inne możliwości – umowa trójstronna i refinansowanie

Istnieje również możliwość refinansowania kredytu w innym banku. Podczas tej operacji będzie można podpisać nową umowę kredytową już tylko na jednego z dotychczasowych współkredytobiorców.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe - Dz.U. 1997 nr 140 poz. 939
3. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59