Czy można domagać się odszkodowania od matki, która porzuciła dziecko i nigdy nie płaciła alimentów?

Czy są podstawy do zadośćuczynienia?

W mojej ocenie nie ma tu podstaw do dochodzenia zadośćuczynienia, albowiem dochodząc tego – musiałaby Pani wykazać szkodę niematerialną, jaką Pani poniosła, np. rozstrój zdrowia, podjęcie leczenia psychiatrycznego lub psychologicznego na skutek powziętej informacji. Jest to w mojej ocenie bardzo trudne, jednak jeżeli bardzo Pani na tym zależy – może Pani spróbować skierować takie wezwanie. Proszę jednak mieć na uwadze, iż musi Pani wykazać swoją szkodę.

Co mówi Kodeks cywilny?

Podstawę prawną dochodzonego roszczenia reguluje art. 444 Kodeksu cywilnego (K.c.):

§ 1. W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

§ 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

§ 3. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa.

Zadośćuczynienie za krzywdę – kiedy możliwe?

Jak wynika natomiast z art. 445 § 1 K.c.: W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Komentowany przepis przewiduje dwa roszczenia.

Pierwsze to roszczenie o zwrot wszelkich kosztów wynikłych z uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia (art. 444 § 1 zd. 1 K.c.). Zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania chodzi o sumę wszelkich wydatków, które poniósł poszkodowany w związku z doznaniem uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Jest to odszkodowanie o charakterze jednorazowym. Drugim roszczeniem jest żądanie wyłożenia przez zobowiązanego z góry sumy potrzebnej na przyszłe koszty leczenia, a także sumy potrzebnej na koszty przygotowania do innego zawodu, jeżeli poszkodowany stał się inwalidą. Jest to odrębne, autonomiczne roszczenie poszkodowanego. Żadne z tych roszczeń nie zależy od stanu majątkowego poszkodowanego i powinno być oceniane jedynie z punktu widzenia celowości (art. 444 K.c., Zobowiązania, red. Machnikowski 2024, wyd. 1, Bagińska).

Dlaczego w tej sprawie będzie to trudne?

Wobec tego, na podstawie przywołanych regulacji, może Pani dochodzić naprawienia szkody. Jak jednak wskazałam, trzeba będzie wykazać, że na skutek odkrycia, że Pani tako nie jest ojcem biologicznym, poniosła Pani szkodę, a więc np. doszło u Pani do załamania, musiała się Pani poddać leczeniu itp. Uszczerbek musi więc być istotny i – jak wskazałam – może to być trudne do dochodzenia w tym konkretnym przypadku.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59