Zmiana grafiku i stanowiska pracy bez zgody pracownika

Odmowa przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy

Przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy (w tym zmiany miejsca pracy). Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki.

W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki; pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.

Wypowiedzenie zmieniające warunki pracy i płacy

Przepis art. 42 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz. U. z 2014 r., poz. 191) nakazuje do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy, czyli wypowiedzenia zmieniającego, stosować przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę w sposób odpowiedni. Oznacza to konieczność stosowania przepisów o wypowiedzeniu bez żadnych zmian lub ze zmianami uzasadnionymi innym charakterem wypowiedzenia zmieniającego. Przy tym rodzaju wypowiedzenia głównym celem jest bowiem zmiana treści stosunku pracy, a rozwiązanie tego stosunku jest celem jedynie alternatywnym. Wypowiedzenie zmieniające musi być uzasadnione. Ocena zasadności obejmuje także zaproponowane pracownikowi nowe warunki.

Wypowiedzenia zmieniającego wymaga tylko istotna zmiana wynikających z umowy warunków pracy i (lub) płacy. Zmiany dotyczące wynagrodzenia pracownika są uważane zawsze za istotne. Co do warunków pracy, powstają w praktyce trudności w przeprowadzeniu granicy między zmianą istotną oraz nieistotną. Na przykład w wyroku z dnia 2 kwietnia 1998 r. (I PKN 559/97, OSNAPiUS 1999, nr 6, poz. 205) SN stwierdził, że istotna zmiana rozkładu czasu pracy, uzgodnionego przez pracodawcę z pracownikiem, wymaga wypowiedzenia warunków pracy lub porozumienia stron. Jak przyjęto w wyroku z dnia 7 września 2005 r., II PK 292/04, OSNP 2006, nr 7-8, poz. 114, skierowanie pielęgniarki do wykonywania pracy na innym niż dotychczas oddziale szpitala nie wymaga wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy.

Zmiana nazwy stanowiska pracy

W orzecznictwie SN słusznie zostało podniesione, że o tym, czy zmiana jest istotna, decyduje nie tylko ocena powszechna, ale przede wszystkim stanowisko stron stosunku pracy. Na ogół bowiem sama zmiana nazwy stanowiska pracy nie wymaga wypowiedzenia zmieniającego. Jeżeli jednak strony stosunku pracy traktują taką zmianę jako podmiotowo istotną, to wymaga ona wypowiedzenia zmieniającego.

W praktyce uważa się, że przepis art. 42 K.p. dotyczy tylko pogorszenia warunków umowy dla pracownika. W odniesieniu do ich polepszenia przyjmuje się bowiem domniemaną zgodę pracownika. Może on obalić to domniemanie swoim oświadczeniem woli odmawiającym zgody na podwyżkę. Awans na wyższe stanowisko zawsze wymaga zgody pracownika, gdyż wiąże się ze zwiększonym zakresem obowiązków i szerszą odpowiedzialnością.

Powierzenie pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę

Zgodnie z art. 42 § 4 K.p. w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, pracownikowi może zostać powierzone wykonywanie innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku kalendarzowym. Nie może to jednak powodować obniżenia wynagrodzenia pracownika, a powierzona praca powinna odpowiadać jego kwalifikacjom.

Przepis § 4 dotyczy raczej obowiązków pracowniczych niż wypowiedzenia zmieniającego. Zobowiązuje on pracownika przez 3 miesiące w roku kalendarzowym do wykonywania pracy innego rodzaju niż określony w umowie pod trzema warunkami:

1. musi być to uzasadnione potrzebami pracodawcy;
2. nie może powodować obniżenia wynagrodzenia;
3. polecona do wykonywania praca musi odpowiadać kwalifikacjom pracownika (a więc nie może przekraczać jego kwalifikacji, ale jednocześnie powinny one znaleźć odpowiednie wykorzystanie przy wykonywanej pracy).

Przepisu nie stosuje się do pracowników tymczasowych i częściowo w odniesieniu do telepracowników. Okres 3 miesięcy w roku kalendarzowym może być dzielony na części. Może on też przypadać w ostatnim kwartale jednego roku i w pierwszym kwartale następnego roku.

Zmiana godzin pracy pracownika 

Podsumowując – pracodawca zawsze może Panu zmienić grafik, do tego ma prawo i nie trzeba w tym celu przedstawiać Panu wypowiedzenia zmieniającego ani zmieniać umowy. Pan jako pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy, a ten może Panu przydzielić takie godziny pracy (oczywiście wynikające z systemu czasu pracy w tym wypadku zmianowego), jakie chce.

Co do zmiany stanowiska – odbyć się to może na dwa sposoby. Po pierwsze na okres maksymalnie do 3 miesięcy w roku pracodawca może Panu powierzyć inne stanowisko niż obecne. Po 3 miesiącach wraca Pan na poprzednie stanowisko. Drugi sposób to wypowiedzenie zmieniające (jeśli się Pan nie zgodzi na porozumienie stron). Wówczas pracodawca zmienia Panu stanowisko (co nie jest tożsame ze zmianą zmiany w pracy) i jeśli Pan nowego stanowiska nie przyjmie – stosunek pracy rozwiąże się po upływie okresu wypowiedzenia. Przy czym pracodawca musi uzasadnić, dlaczego zmienia Panu stanowisko pracy i Pan może się od tego wypowiedzenia odwołać.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 1998 r. I PKN 559/97
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 2005 r., II PK 292/04