Delegacja, nadgodziny i szkolenia, co wolno pracodawcy, a co możesz odmówić jako rodzic?

Obowiązki pracownika a granice poleceń służbowych

Zacznijmy od tego, że zgodnie z art. 100 Kodeksu pracy (K.p.):

§ 1. Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.

§ 2. Pracownik jest obowiązany w szczególności:

1) przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy;

2) przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku;

3) przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych;

4) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę;

5) przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach;

6) przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

Czy szkolenie to czas pracy? I czy możesz odmówić udziału?

Jednoznaczną odpowiedź na pytanie, co do możliwości odmowy udziału w szkoleniu utrudnia nie do końca jasny stosunek pomiędzy czasem pracy a czasem poświęconym na szkolenie. Istnieją co do tej kwestii zróżnicowane poglądy. Przychylić się należy do poglądu. który mówi, że czasem pracy jest czas szkolenia, o ile odpowiada godzinom rozkładu czasu pracy. Nie wydaje się uzasadnione rozciąganie obowiązku wykonania polecenia pracodawcy na udział w szkoleniach odbywających się poza godzinami pracy, mimo iż są wyrażane takie poglądy. Takie szkolenia powinny być traktowane jako niewiążąca propozycja, z zastrzeżeniem wspomnianych wyżej sytuacji, gdy odpowiednie podnoszenie kwalifikacji zawodowych jest wymagane przepisami prawa pracy. 

Ochrona rodzica – zakaz delegowania i nadgodzin bez zgody

Następnie, zgodnie z art. 178 K.p.: § 2. Pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8 roku życia nie wolno bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 139, oraz delegować poza stałe miejsce pracy.

Zgodnie z art. 77⁵ K.p.: Pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową.

Szkolenie to nie delegacja – jak klasyfikować wyjazdy?

W doktrynie przyjmuje się, że wyjazd na szkolenie nie stanowi podróży służbowej. Nie spełnia on bowiem określonych w art. 77⁵ K.p. warunków uznania wyjazdu za podróż służbową.

Wyjazd na szkolenie nie wynika z polecenia pracodawcy, lecz odbywa się z jego inicjatywy lub za jego zgodą. Udział w takim szkoleniu stanowi formę podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracownika. Celem wyjazdu na szkolenie jest zdobywanie lub uzupełnianie przez pracownika wiedzy i umiejętności zawodowych. Pracownik nie wykonuje w czasie szkolenia zadań służbowych. Zdarzają się jednak przypadki, gdy wyjazd na szkolenie stanowi dla pracownika wykonywanie zadań służbowych, np. gdy pracownik pełnił funkcję prowadzącego szkolenie lub działa w imieniu organizatora szkolenia. Są to jednak wyjątkowe sytuacje.

Ze względu na okoliczność, iż wyjazd na szkolenie nie stanowi podróży służbowej, nie mają do niego zastosowania przepisy określające zasady rozliczania podróży służbowych. Czyli wyjazd na szkolenie nie stanowi oddelegowania.

Co zrobić, gdy pracodawca ignoruje twoje oświadczenie?

Jeśli mimo złożonego oświadczenia o sprawowaniu opieki nad dzieckiem do 8. roku życia pracodawca nadal kieruje Panią do pracy w godzinach nadliczbowych, może Pani odmówić wykonania takiego polecenia, powołując się na art. 178 § 2 Kodeksu pracy, oraz zażądać aktualizacji danych w systemie kadrowym. W razie dalszego lekceważenia przepisów warto wystąpić pisemnie do działu kadr lub rozważyć zgłoszenie sprawy do Państwowej Inspekcji Pracy.

Źródła:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141