Pomówienia o romans - co zrobić?

Rozpowszechnianie fałszywych informacji na temat innej osoby

Rozpowiadanie fałszywych informacji to naruszenie Pani dóbr osobistych. Ochrona dóbr osobistych przewidziana jest m.in. w art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego (K.c.). Zgodnie z treścią art. 23 K.c. – dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Naruszenie dóbr osobistych - pomówienie

Dobra osobiste są wiążącymi się z osobowością człowieka wartościami niemajątkowymi, które jednak zostały uznane w społeczeństwie. Może więc Pani skierować pozew cywilny do sądu, żądając zaniechania naruszeń a nawet odszkodowania czy zadośćuczynienia.

„Art. 24. § 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.

Jak bronić swoich dóbr osobistych?

Można żądać zaniechania ściśle określonego działania. Dla uzyskania wyroku uwzględniającego takie powództwo musi Pani wykazać, że istnieje realna obawa dalszych naruszeń konkretnego dobra osobistego (wykazanie realności obawy zagrożenia naruszenia dóbr osobistych w przyszłości, bez wykazania, że naruszenie ich już nastąpiło, będzie niezmiernie trudne). Gdy taka obawa nie występuje, żądanie zaniechania działań naruszających dobra osobiste nie byłoby uzasadnione. W takim wypadku uzasadnione mogłoby być powództwo przewidziane w zdaniu 2 powołanego przepisu (orzeczenie SN z 26 lutego 1965 r., II CR 13/65, OSNCP 10/65, poz. 174).

Sentencja wyroku zakazująca naruszania dobra osobistego nie może ograniczać się do ogólnikowego zakazu, lecz powinna zawierać ściśle zindywidualizowane czynności, które mają być zaniechane (tak SN w orzeczeniu z 9 lipca 1971 r., II CR 220/71, OSNCP 1/72, poz. 19). Oczywiście tak samo powinny być ściśle określone czynności, których strona powinna dokonać w przypadku, gdy w grę wchodzi ochrona naruszonego już dobra osobistego.

Podkreślić należy, że według poglądu wyrażonego przez Sąd Najwyższy w wyroku z 22 grudnia 1997 r., II CKN 546/97 (OSNC 7-8/98, poz. 119): „Żądanie dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych przez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie (art. 24 § 1 K.c.) powinno być skonkretyzowane przez osobę domagającą się ochrony, czyli powinna ona ściśle określić (sformułować) treść oświadczenia, którego złożenia domaga się”.

Koszty sądowe w sprawach o naruszenie dóbr osobistych

Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2005 r. Nr 167 poz. 1398) – od pisma wniesionego w sprawie o prawa majątkowe, w której wartości przedmiotu sprawy nie da się ustalić w chwili jej wszczęcia, przewodniczący określa opłatę tymczasową w granicach od 30 zł do 1000 zł.

Może Pani także wybrać drogę postępowania karnego. Zgodnie z art. 216. § 1: „Kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.”.

Przestępstwa te podlegają trybowi ścigania z oskarżenia prywatnego, co oznacza, że jedynie od woli pokrzywdzonego i od jego inicjatywy będzie zależało wszczęcie postępowania, gdyż jedynie on może wnieść akt oskarżenia.

Akt oskarżenia może jednak wnieść również prokurator, gdy uzna, że wymaga tego interes społeczny. U podstaw odnośnych regulacji prawnokarnych leży art. 47 Konstytucji RP, zgodnie z którym – każdy ma prawo do ochrony czci i dobrego imienia, oraz art. 41 Konstytucji gwarantujący każdemu nietykalność osobistą.

Przestępstwo pomówienia

Pomówienie może być dokonane publicznie lub niepublicznie, a o jego przestępczości decyduje wynikająca z niego możliwość poniżenia pomówionego w opinii publicznej lub narażenie go na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania danego zawodu lub działalności. Z takiej konsekwencji pomówienia musi sobie zdawać sprawę ten, kto dopuszcza się czynu, gdyż przestępstwo to można popełnić tylko umyślnie. Na tych samych zasadach odpowiada stosownie do § 2 cyt. artykułu 212 dziennikarz, który np. dopuszcza się zniesławienia biura podróży bezkrytycznie przytaczając fałszywe opinie turystów. W pewnych okolicznościach jednak pomimo formalnego wyczerpania znamion czynu z art. 212 K.k., nie będzie on stanowił przestępstwa. W myśl bowiem art. 213 K.k. – nie ma przestępstwa pomówienia, jeżeli zarzut uczyniony niepublicznie jest prawdziwy. Jeżeli natomiast rozgłaszanie publiczne prawdziwego zarzutu służyło obronie społecznie uzasadnionego interesu, sprawca również nie popełnia przestępstwa. Z kolei gdy w wyniku postępowania karnego o pomówienie zapadnie wyrok skazujący sprawcę, na wniosek pokrzywdzonego sąd orzeka podanie wyroku do publicznej wiadomości (art. 215 K.k.).

Przestępstwo zniewagi

Pomówienie może wystąpić w zbiegu z określonym w art. 216 K.k. przestępstwem zniewagi, w razie gdy ten sam czyn wyczerpuje znamiona pomówienia z art. 212 K.k. oraz przestępstwa znieważenia z art. 216 K.k. Znieważenie polega na ubliżeniu komuś lub na obraźliwym zachowaniu się wobec pokrzywdzonego, a także lżeniu go, nawet w jego nieobecności, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do niego dotarła (art. 216 § 1 K.k.). Ściganie tego przestępstwa, podobnie jak w przypadku pomówienia, odbywa się z oskarżenia prywatnego, chyba że prokurator uzna za celowe ze względu na interes społeczny ściganie go z urzędu. W takim przypadku pokrzywdzony może się do niego przyłączyć w charakterze oskarżyciela posiłkowego.

Ma Pani dwie możliwości. Obie przyniosą ten sam efekt.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
3. Orzeczenie Sądu Najwyższego z 26 lutego 1965 r., II CR 13/65
4. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 1971 r., II CR 220/71
5. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 grudnia 1997 r., II CKN 546/97