Odszkodowanie za zarażenie chorobą

Świadome zarażenie innej osoby wirusem HPV

Stan faktyczny przestawia się zatem następująco: na skutek kontaktów cielesnych z pewną kobietą został Pan zarażony wirusem HPV wysokogennym. Według Pana osoba, od której zaraził się Pan chorobą, miała świadomość o możliwości Pana zarażenia, albowiem, jak Pan podaje, leczyła się na tego rodzaju wirus. Niestety jest Pan w niewielkim odsetku osób, u których wirus się objawia, a tym samym pozbawia Pana możliwości „normalnego” funkcjonowania.

W pierwszej kolejności, zanim przejdę do meritum, zauważyć należy, iż Pana prawa są w znacznej części uzależnione od Pana wiedzy w momencie współżycia fizycznego z zarażoną osobą. Wskazuje Pan bowiem, iż przypuszcza, że został zarażony świadomie, bowiem kobieta uprzednio leczyła się na ten wirus, zanim Państwo się poznaliście. Koniecznym będzie zatem ustalenie, czy Pana wiedza w przedmiocie przeprowadzonego leczenia na wirus HPV nabyta została w czasie Państwa znajomości, tj. przed współżyciem fizycznym, czy też po współżyciu. Mniemam, iż wiedzę taką nabył Pan po współżyciu, albowiem wskazuje Pan na świadome Pana zarażenie. Powyższe karze zatem przypuszczać, iż nie miał Pan żadnej wiedzy w tym przedmiocie. Współżyjąc fizycznie, nie wiedział Pan o możliwości zarażenia się wirusem HPV.

Narażenie innej osoby na zarażenie ciężką chorobą

Istotnym z punktu widzenia Pana interesu jest przepis art. 161 § 2 K.k. zgodnie z którym: kto, wiedząc, że jest dotknięty chorobą weneryczną lub zakaźną, ciężką chorobą nieuleczalną lub realnie zagrażającą życiu, naraża bezpośrednio inną osobę na zarażenie taką chorobą, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Jak podnosi się w literaturze przedmiotu „przestępstwo opisane w art. 161 § 2 obejmuje wszelkie choroby weneryczne oraz inne choroby zakaźne, ale tylko takie, które realnie zagrażają życiu bądź stanowią ciężką chorobę nieuleczalną”¹.

Zauważyć należy, iż zarażenie wirusem HPV winno być oceniane dla każdego przypadku z osobna, albowiem wyleczenie jest możliwe tylko we wczesnym stadium zakażenia. Mimo że około 50% populacji ludzkiej przechodzi zakażenie wirusem HPV, nie można z góry wykluczyć, iż Pana przypadek jest „pospolity”. Z opisu wynika wręcz, że na skutek zakażenia wirusem HPV miewa Pan objawy, które nie pozwalają prowadzić Panu „normalnego” życia.

Odpowiedzialność karna za zarażenie wirusem HPV

Koniecznym jest zatem wnioskowanie o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność, czy w Pana przypadku mamy prócz zwykłych niedogodności życia codziennego z przypadkiem zarażenia, które nie będzie mogło być uleczone, albo czy zarażenie powoduje realne zagrożenie Pańskiego życia.

Kobieta, od której zaraził się Pan wirusem HPV, może ponosić odpowiedzialność karną tylko w sytuacji, kiedy udałoby się wykazać, iż działała świadomie. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. Nie ma przy tym znaczenia, czy sprawczyni miała świadomość Pana zarażenia, czy też możliwości zarażenia. Jeżeli w czasie stosunku płciowego wiedziała, że może lub też zaraża wirusem HPV powinna ponieść odpowiedzialność karną.

Gdyby udało się wykazać w toku postępowania karnego winę kobiety, wówczas na mocy art. 46 K.k. może Pan wnosić o zasądzenie od niej odszkodowania lub zadośćuczynienia za doznane krzywdy.

„Możliwość orzeczenia obowiązku naprawienia szkody wynika również z innych przepisów Kodeksu karnego, które wymieniają go jako jeden z obowiązków w wypadku warunkowego umorzenia postępowania (art. 67 § 3), warunkowego zawieszenia wykonania kary (art. 72 § 2) oraz skazania na karę ograniczenia wolności (art. 36 § 2). Mimo iż obowiązek naprawienia szkody występuje w przepisach Kodeksu w dwóch postaciach – jako środek karny lub jako obowiązek probacyjny, nie ma możliwości (wobec wyraźnego zakazu ustawy – art. 72 § 2) kumulowania podstaw prawnych i dwukrotnego orzeczenia obowiązku naprawienia szkody wobec jednego sprawcy skazanego za przestępstwo określone w art. 46 § 1”².

Co grozi za zakażenie innej osoby ciężką chorobą?

Podstawą takiego żądania będzie art. 46 K.k., zgodnie z którym w razie skazania za przestępstwo spowodowania śmierci, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia, przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, przestępstwo przeciwko środowisku, mieniu lub obrotowi gospodarczemu lub przestępstwo przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową, sąd, na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej, orzeka obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody w całości albo w części; przepisów prawa cywilnego o przedawnieniu roszczenia oraz możliwości zasądzenia renty nie stosuje się. Przepis § 2 przewiduje natomiast możliwość zasądzenia zadośćuczynienia za ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała, rozstrój zdrowia, a także za doznaną krzywdę.

Pragnę zwrócić uwagę na fakt, iż ustawodawca nakłada na sąd obowiązek zasądzenia odszkodowania lub zadośćuczynienia w przypadku złożenia takiego wniosku wraz z prywatnym aktem oskarżenia. W sytuacji braku takiego wniosku sąd może, ale nie jest do tego zobowiązany.

W chwili obecnej, z uwagi na ograniczone możliwości dowodowe zasadnym jest złożenie zawiadomienia o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 161 § 2 K.k. Zawiadomienie takie może być złożone na Komendzie (Komisariacie) Policji pisemnie lub ustnie do protokołu lub pisemnie w prokuraturze. Nie ulega jednak wątpliwości, iż opinia biegłego w Pana sprawie będzie miała kluczowe znaczenia dla toku postępowania karnego.

Dochodzenie należności na drodze postępowania cywilnego będzie bardzo trudne, bowiem będzie Pan ograniczony możliwościami dowodowymi. Wskazać należy bowiem na art. 6 K.c., zgodnie z którym ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

---------------------------------------

1. Tyszkiewicz Leon, Hoc Stanisław, Wąsek Andrzej, Filipkowski Wojciech, Siwik Zygfryd, Kulik Marek, Bojarski Marek, Radecki Wojciech, Hofmański Piotr, Sienkiewicz Zofia, Wilk Leszek, Górniok Oktawia, Filar Marian, Kalitowski Michał, Paprzycki Lech K., Pływaczewski Emil, Stefański Ryszard A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2008, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie I) ss. 1291

2. Tyszkiewicz Leon, Hoc Stanisław, Wąsek Andrzej, Filipkowski Wojciech, Siwik Zygfryd, Kulik Marek, Bojarski Marek, Radecki Wojciech, Hofmański Piotr, Sienkiewicz Zofia, Wilk Leszek, Górniok Oktawia, Filar Marian, Kalitowski Michał, Paprzycki Lech K., Pływaczewski Emil, Stefański Ryszard A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2008 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie I) ss. 1291

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553