Co robić, gdy uczeń znęca się nad nauczycielem?

Ukaranie ucznia za naganne zachowanie wobec nauczyciela

W pierwszej kolejności dyrektor powinien przeanalizować statut szkoły oraz zastanowić się nad tym, czy nie powinien wymierzyć małoletniemu kary wynikającej ze statutu. Oczywiście postępowanie w przedmiocie wymierzenia takiej kary powinno zostać przeprowadzone zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami oraz regulacjami wewnętrznymi. Warto w tym zakresie przeanalizować tzw. Standardy Ochrony Małoletnich, które winny być wprowadzone w placówkach od dnia 15 lutego 2024 r. oraz podjąć działania określone w tymże dokumencie.

Powiadomienie sądu rodzinnego o poniżaniu nauczyciela przez ucznia

Dodatkowo rekomendowałabym zawiadomić sąd rodzinny o zachowaniu ucznia oraz wskazać, aby sąd dokonał wglądu w sytuację rodzinną małoletniego. Być może małoletni powinien zostać poddany nadzorowi kuratora lub też sąd rodzinny winien wydać wobec małoletniego odpowiednie zarządzenie opiekuńcze. Zgodnie z art. 109 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2023 r., poz. 2089; dalej „K.r.o.”): Jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia. Nadto w oparciu o § 2 sąd opiekuńczy może w szczególności:

1. zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny, realizowania innych form pracy z rodziną, skierować małoletniego do placówki wsparcia dziennego, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej lub skierować rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń;
2. określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun;
3. poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego;
4. skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi;
5. zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej albo zarządzić umieszczenie małoletniego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej.Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›
   

Nauczyciel jako funkcjonariusz na służbie – konsekwencje znieważenia

Jeżeli chodzi o nauczyciela, to warto, aby skierował pismo do dyrektora szkoły, opisujące wszystkie sytuacje oraz zażądał podjęcia przez dyrektora działań, o których mowa powyżej, a także o objęcie nauczyciela ochroną. Dodatkowo nauczyciel powinien w piśmie wskazać, że w jego ocenie zachowanie ucznia realizuje znamiona przestępstwa. W tym miejscu warto zwrócić uwagę na wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 6 grudnia 2012r. (II AKa 218/12) Sąd ten stwierdził, że przedmiotem ochrony w art. 226 § 1 K.k. jest autorytet osób realizujących pełnieniem swych obowiązków działalność instytucji państwowych, a także ich godność. Jest to przestępstwo bezskutkowe, tj. nie wymaga nawet doznania przez adresata poczucia poniżenia. Chroniona godność pojmowana jest w sposób zobiektywizowany, określony przez powszechnie przyjęte normy kulturalno-obyczajowe. Zupełnym nieporozumieniem jest włączanie do znamion tego przestępstwa poczucia zagrożenia, jakiego miałby doznać funkcjonariusz publiczny w związku z wypowiedziami sprawcy. Poza tym w wyroku z 20 czerwca 2012 r. (I KZP 8/12) Sąd Najwyższy orzekł, że za znieważenie funkcjonariusza na służbie kara należy się niezależnie od tego, czy do przestępstwa doszło publicznie, czy bez świadków. Podkreślić należy, że organ prowadzący szkołę i dyrektor szkoły są obowiązani z urzędu występować w obronie nauczyciela, gdy ustalone dla nauczyciela uprawnienia zostaną naruszone. W praktyce zatem, gdy ofiarą znieważenia stanie się nauczyciel, na dyrektorze będzie ciążył obowiązek złożenia zawiadomienia o uzasadnionym podejrzeniu tego przestępstwa. Oczywiście doniesienie takie może złożyć sam nauczyciel, którego znieważono.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 6 grudnia 2012r. (II AKa 218/12
3. Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2012 r. (I KZP 8/12)