Powołanie dyrektora szkoły na rok, czy wójt może skrócić kadencję bez uzasadnienia?

Długość kadencji dyrektora

Zgodnie z art. 63 ust. 21 Prawa oświatowego istotnie stanowisko dyrektora szkoły lub placówki powierza się na 5 lat szkolnych, jednak w uzasadnionych przypadkach można powierzyć to stanowisko na krótszy okres, jednak nie krótszy niż 1 rok szkolny.

Wyjątkiem zatem jest powierzenie stanowiska na krótszy niż 5 lat okres. Z tego powodu taka decyzja musi zostać solidnie i racjonalnie uzasadniona. Ciężar dowodu związany z faktem powierzenie stanowiska dyrektora na okres krótszy niż 5 lat spoczywa na organie prowadzącym – jako organie właściwym do powierzania stanowiska. W Komentarzu do ustawy Prawo oświatowe czytamy:, że powierzenie stanowiska na 5 lat szkolnych (tj. od 1 września danego roku szkolnego) jest zasadą, jednakże, jak wynika z drugiego zdania komentowanego ust. 21, niebezwzględną. Powierzenie na okres krótszy niż 5 lat szkolnych może bowiem nastąpić, choć tylko „w uzasadnionych przypadkach”. Jest to wprawdzie zwrot niedookreślony, w związku z czym organ prowadzący ma tu dużą swobodę decyzyjną, jednak nie może być to decyzja arbitralna. Akt powierzenia stanowiska powinien zatem zostać starannie uzasadniony, przynajmniej w takim stopniu, aby pełnić funkcję informującą wobec osoby, której stanowisko powierzono, oraz umożliwić kontrolę organowi nadzoru i sądowi. Argumenty za powierzeniem na okres krótszy niż ustawowy termin nie mogą być ogólnikowe, lecz mają być zindywidualizowane i poparte wnikliwą argumentacją, uwzględniającą specyfikę sytuacji, w której zaszła rzeczywista potrzeba odstępstwa od zasady ogólnej. Argumenty muszą odwoływać się do okoliczności aktualnych w dniu podejmowania zarządzenia o powierzeniu stanowiska dyrektora szkoły (M. Pilich [w:] A. Olszewski, M. Pilich, Prawo oświatowe. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2021, art. 63.).

Z tej przyczyny uznać należy, że już na tym etapie organ prowadzący Pani szkołę popełnił poważny błąd.

Wyjątkowe okoliczności – uzasadnione przyczyny

W wyroku z 25.11.2014 r., sygn. akt I OSK 256/14, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że indywidualizacja i konkretyzacja okoliczności przemawiających za skróconym powierzeniem stanowiska dyrektora szkoły nie oznacza, że „uzasadnionymi przyczynami” nie mogą być żadne z okoliczności rzutujących na kompetencje, przygotowanie czy predyspozycje kandydata wyłonionego przez komisję, zwłaszcza na to, czy daje on gwarancję prawidłowego prowadzenia placówki oświatowej przez okres pięciu lat. Może być tak, że wyłoniony przez komisję kandydat ma na przykład bardzo wysokie predyspozycje pedagogiczne, ale przy tym nie legitymuje się doświadczeniem w zarządzaniu na stanowisku kierowniczym, bądź jego oceny w tym zakresie budzą wątpliwości. 

Osiągnięcie wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury nie może stanowić przyczyny skrócenia kadencji dyrektora szkoły w kontekście uchwały Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów z dnia 21 stycznia 2009 r., sygn. akt II PZP 13/08. 

W jaki sposób zachować się w chwili obecnej? Powierzenie stanowiska w wyniku konkursu następuje w drodze zarządzenia wójta, które podlega kontroli zarówno organu nadzoru jakim jest wojewoda, jak i sądu. Może Pani zatem w pierwszej kolejności o swoich wątpliwościach poinformować wojewoda, wskazując na akt powołania i swoje zastrzeżenia. W tej sytuacji wojewoda wzywa wójta do przedłożenia zarządzenia a następnie ma 30 dni na ewentualne rozstrzygnięcie o nieważności akt, także z powodu braku wystarczającego uzasadnienia.

Niezależnie od powyższego (samodzielnie, obok lub po niekorzystnym wyniku badania aktu przez organ nadzoru) może Pani zaskarżyć zarządzenie do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

W załączeniu podaję Pani jeden z wyroków w takiej sprawie, z którego dokładnie wynika stan faktyczny, kolejność postępowania, możliwość rozstrzygania przez sąd oraz kierunek rozstrzygania przez sądy.