Spór o grób po 50 latach, komu przysługuje prawo do miejsca pochówku?• Data: 27-03-2025 • Autor: Radca prawny Tomasz Krupiński |
|
Dziadek miał trójkę dzieci – dwóch synów i córkę. W 1973 roku zmarł jeden z synów – Jan, który owdowił żonę i osierocił mnie i brata. Dziadek kupił dla niego grób, w którym były jeszcze 3 dodatkowe miejsca: dla żony Jana oraz dla siebie i babci. Tak wyszło, że dziadka jednak pochowaliśmy w innym grobie. Grobem naszego ojca opiekowaliśmy się w trójkę, mama, ja i brat. Mama wniosła wszystkie opłaty cmentarne jak również zrobiła pomnik. Po upływie 51 lat brat Jana żąda spłaty z grobu. Czy roszczenie wujka jest słuszne? Konflikt powstał co do wartości grobu, jak mamy ją ustalić? Jakie prawa do grobu, gdzie pochowany jest nasz ojciec, przysługują nam? Czy mama ma prawo do pochówku w tym grobie? |
.jpg)
|
Prawo do grobuPod pojęciem „prawo do grobu” rozumie się różne uprawnienia umożliwiające osobom bliskim sprawowanie kultu pamięci zmarłych. Uprawnienia te mogą mieć charakter niemajątkowy i ściśle osobisty, związany ze sferą uczuć, ale mogą też wymagać starań praktycznych, w tym związanych z wydatkami. Stąd treść prawa do grobu określają zarówno elementy osobiste, jak i majątkowe, które w zależności od konkretnej sytuacji podlegają ochronie według zasad przewidzianych w przepisach o ochronie dóbr osobistych albo na podstawie przepisów dotyczących praw majątkowych. Krótko mówiąc, jest to uprawnienie osoby bliskiej zmarłego do decydowania o przeznaczeniu wolnego miejsca w grobie. Dysponent grobu, rezerwacja kwateryW opisanej sprawie ważne jest, kto uiścił opłatę. Skoro tą osobą jest żona Jana, to będzie ona dysponentem grobu. Oznacza to, że po upływie 20 lat – w przypadku gdy uiściła opłatę, będzie miała w pierwszej kolejności prawo do pochowania w tym miejscu.
Za udostępnienie miejsca pod grób (czyli tzw. miejsca grzebalnego) zarządzający cmentarzami pobierają opłaty. Cena zależy od miasta czy gminy, lokalizacji na cmentarzu (przy głównych alejach, w wydzielonych kwaterach), jak też rodzaju (tradycyjny czy urnowy) i wielkości grobu czy okresu, na jaki miejsce jest udostępniane. Miejsce pod grób może zostać udostępnione na stałe. Niemniej bardzo często opłaty dotyczą konkretnego okresu – zazwyczaj 20 lat (dlatego o tym okresie wspominałem wcześniej). Po nich należy ponownie wnieść opłatę, w przeciwnym wypadku grób zostanie zlikwidowany i udostępniony innym. WnioskiReasumując, prawo do grobu posiada de facto osoba, która podpisała z zarządcą cmentarza umowę o „rezerwację” kwatery. Ona w pierwszej kolejności decyduje o tym, kto może być pochowany w danym grobie. Problem pojawia się po śmierci tej osoby. Otóż uprawnienie to nie ma charakteru majątkowego tylko osobisty (o czym świadczy głównie orzecznictwo Sądu Najwyższego – np. sygn. akt SN I CR 25/79), nie podlega więc ogólnym zasadom dziedziczenia. Prawo do pochowania osoby przysługuje wtedy w zastępstwie dysponenta jego najbliższym krewnym, zgodnie z ustawą o cmentarzach.
Każde z nich może generalnie dysponować grobem i decydować, kto ma być w nim pochowany (i samemu być tam pochowanym) – w przypadku konfliktu mogą skierować sprawę do sądu cywilnego.
Grobu nie da się kupić ani spłacić. Nie podlega także żadnej wycenie. Brat zmarłego nie ma żadnych roszczeń majątkowych do grobu. PrzykładySpór o miejsce pochówku na cmentarzu W pewnej rodzinie po śmierci ojca doszło do sporu między córką a synem o to, kto ma prawo do pochowania matki w grobie ojca. Córka twierdziła, że jest głównym dysponentem grobu, ponieważ to ona regularnie opłacała miejsce grzebalne. Syn natomiast argumentował, że jako jedyny żyjący syn, to jemu przysługuje prawo do decydowania o dalszym losie grobu. W tej sprawie sąd uznał, że kluczową rolę odgrywa fakt, kto podpisał umowę o rezerwację miejsca, co w tym przypadku należało do matki, więc to ona miała pierwszeństwo w decyzjach dotyczących pochówku.
Spór o opłaty cmentarne Maria, córka zmarłego, od lat opłacała wszystkie należności związane z grobem swojego ojca. Po 20 latach, jej brat, który mieszkał za granicą, zaczął domagać się zwrotu kosztów poniesionych przez Marię, twierdząc, że także powinien mieć prawo do decydowania o pochówkach w tym grobie. Maria stwierdziła, że to ona ma pierwszeństwo w zarządzaniu grobem, ponieważ to ona była dysponentem miejsca. Sąd orzekł, że pomimo opłat brata, prawo do dysponowania grobem nie jest dziedziczne i należy do osoby, która zawarła umowę z zarządem cmentarza.
Konflikt o wartość grobu W wyniku śmierci matki, dzieci spór toczyły o wartość grobu, na którym miała być pochowana. Starszy syn domagał się, aby grób został wyceniony i żeby zapłacił za niego odpowiednią część, podczas gdy młodsza córka twierdziła, że nie można wycenić grobu, ponieważ nie jest to rzecz majątkowa. Sąd uznał rację córki, zaznaczając, że grób ma wartość emocjonalną, ale nie podlega wycenie ani żadnym roszczeniom finansowym. PodsumowaniePrawo do grobu jest kwestią osobistą, a nie majątkową, co oznacza, że nie podlega dziedziczeniu ani wycenie. Dysponentem grobu jest osoba, która zawarła umowę z zarządem cmentarza, a w przypadku konfliktu, decyzje dotyczące pochówku mogą być podejmowane przez najbliższych krewnych zmarłego lub rozstrzygnięte przez sąd. Oferta porad prawnychOferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w przygotowaniu pism dotyczących kwestii związanych z prawem do grobu i sporami rodzinnymi. Nasi specjaliści pomogą Ci znaleźć najlepsze rozwiązanie. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem. Źródła:1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online 
O autorze: Radca prawny Tomasz Krupiński Radca prawny, absolwent wydziału prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (studia ukończył z wynikiem bardzo dobrym) oraz podyplomowych studiów z zakresu zarządzania projektami europejskimi. Radca prawny z siedmioletnim doświadczeniem zawodowym w obsłudze prawnej jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych. Specjalista z zakresu prawa rodzinnego oraz szeroko rozumianego prawa nieruchomości. Uczestnik programów ministerialnych dotyczących problematyki prawnorodzinnej. Od kilku lat doradza prawnie zarządom wspólnot mieszkaniowych oraz zarządcom nieruchomości. Posiada również uprawnienia zarządcy nieruchomości. |
.jpg "Rozwiązanie problemu z nieaktywną działalnością gospodarczą")
.jpg "Prawa rodzicielskie a odbieranie dziecka z przedszkola po rozwodzie")
|
prawnicy z dużym doświadczeniem.
Zapytaj prawnika
Najnowsze pytania w dziale
Spór o grób po 50 latach, komu przysługuje prawo do miejsca pochówku?
Jak cofnąć zgodę na pochówek byłego męża w grobie rodzinnym?
Czy spadkobierca musi pokryć koszty pochówku i nagrobka?
Zbycie prawa do grobu, zasady przekazania oraz definicja najbliższej rodziny
Procedura ekshumacji i kremacji zwłok
Jak sprzeciwić się zmianie pomnika rodzinnego na nowy?
Pochówek z konkubentem i prawo do grobu
Zgoda na rozebranie starego nagrobka i postawienie nowego
Utrata prawa do grobu z powodu braku opłat
Sprzedaż grobowca
