Czy dyrektor publicznego przedszkola może prowadzić działalność gospodarczą?

Zakaz prowadzenia działalności przez dyrektora – co mówi prawo?

Niestety, opierając się na brzmieniu obowiązujących przepisów – z uwagi na zajmowane stanowisko dyrektora publicznego przedszkola – nie może Pani w sposób czynny prowadzić jednoosobowej działalności gospodarczej. Zgodnie art. 8 ust. 15 ustawy – Prawo oświatowe zakładanie i prowadzenie publicznych przedszkoli należy do zadań własnych gmin. Zatem przedszkole prowadzone przez jednostkę samorządu terytorialnego jest samorządową jednostką organizacyjną. Oznacza to, że dyrektor takiego przedszkola jest kierownikiem samorządowej jednostki organizacyjnej, o którym mowa w art. 2 pkt 6) ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (dalej: „ustawa antykorupcyjna”). Dyrektora przedszkola jako kierownika samorządowej jednostki organizacyjnej, czyli osobę pełniącą funkcje publiczne, dotyczą zakazy zawarte w art. 4 tejże, tj.:

Osoby wymienione w art. 1 i 2, w okresie zajmowania stanowisk lub pełnienia funkcji, o których mowa w tych przepisach, nie mogą:

1) być członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego lub likwidatorami tych spółek, a także być pełnomocnikami wspólnika, o których mowa w art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników (Dz. U. z 2024 r. poz. 1198 i 1925);

1a) być syndykami lub zastępcami syndyków w postępowaniu upadłościowym lub nadzorcami lub zarządcami w postępowaniu restrukturyzacyjnym;

2) być zatrudnione lub wykonywać innych zajęć w spółkach prawa handlowego, które mogłyby wywołać podejrzenie o ich stronniczość lub interesowność;

3) być członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółdzielni, z wyjątkiem rad nadzorczych spółdzielni mieszkaniowych;

4) być członkami zarządów fundacji prowadzących działalność gospodarczą;

5) posiadać w spółkach prawa handlowego więcej niż 10% akcji lub udziały przedstawiające więcej niż 10% kapitału zakładowego - w każdej z tych spółek;

6) prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności; nie dotyczy to działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego, a także pełnienia funkcji członka zarządu na podstawie umowy o świadczenie usług zarządzania, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (Dz. U. z 2020 r. poz. 1907).

Jak widzimy, przepisy art. 4 pkt 6 w zw. z art. 5 ust. 2 ustawy antykorupcyjnej wprowadzają samoistną i kategoryczną sankcję za naruszenie przez kierowników gminnej jednostki organizacyjnej ograniczeń w niej zawartych, a tym samym spod działania tej ustawy nie można wyłączyć dyrektorów gminnych przedszkoli.

Innymi słowy, dyrektor gminnego przedszkola jako kierownik gminnej jednostki organizacyjnej nie może prowadzić działalności gospodarczej, i to zarówno na własny rachunek, jak i wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.

Przywołana ustawa nie definiuje pojęcia działalności gospodarczej. Należy zatem odwołać się do przepisów Prawa przedsiębiorców, gdzie w art. 3 czytamy, że: Działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. W utrwalonym orzecznictwie sądów powszechnych i administracyjnych wskazuje się, że o prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej można mówić wówczas, gdy ma ona charakter zorganizowany i ciągły i gdy nastąpiło już jej rozpoczęcie. Sam wpis do ewidencji działalności gospodarczej w żadnym przypadku nie przesądza jeszcze o jej prowadzeniu (tak m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 13 lipca 2016 r., sygn. akt III AUa 265/16, opub. w LEX nr 2090428).

Wyjątki: kiedy prowadzenie działalności nie narusza ustawy?

Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną:

• której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty ustawowego minimalnego wynagrodzenia, lub
• która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej (art. 5 ust. 1 ustawy).

Z powyższego wynika, że zakaz nie dotyczy prowadzenia tzw. działalności nierejestrowanej. Tym samym prowadzenie takiej działalności przez dyrektora szkoły samorządowej jest dopuszczalne.

Zatem dyrektorowi nie grozi odwołanie z funkcji kierowniczej, jeżeli prowadzi działalność gospodarczą:

• niewpisaną do CEIDG,
• z której przychód nie przekracza połowy ustawowej minimalnego wynagrodzenia lub która nie była prowadzona w ostatnich 60 miesiącach.

Jak nie stracić funkcji i zachować aktywność zawodową?

Jeżeli wykonywanie dodatkowych czynności – tutaj logopedy – będzie wiązało się z prowadzeniem działalności gospodarczej lub zarządzaniem taką działalnością, wtedy Pani jako dyrektor nie może wykonywać tych dodatkowych czynności. Za ich wykonywanie grozi bowiem natychmiastowe odwołanie z funkcji kierowniczej.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, Dz.U. 2017 poz. 59
2. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne - Dz.U. 1997 nr 106 poz. 679
3. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców - Dz.U. 2018 poz. 646