Opiniowanie arkusza organizacyjnego, dostęp do przydziałów nauczycieli czy tylko dane ogólne?

Zakres kompetencji rady pedagogicznej

Zgodnie z art. 70 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (P.o.) rada pedagogiczna jest kolegialnym organem wewnątrzszkolnym, który wykonuje określone w przepisach prawa zadania, w tym opiniuje projekt organizacji pracy szkoły, obejmujący tygodniowy rozkład zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych (art.70 ust. 2 pkt 1 P.o.)

Opiniowanie a zatwierdzanie – istotna różnica

Ustawa dzieli kompetencje rady pedagogicznej na stanowiące (art. 70 ust. 1) oraz opiniodawcze (art. 70 ust. 2).

W rozumieniu ust. 2 pkt 1 „opiniowanie organizacji pracy” nawiązuje do przepisów w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, gdzie dodatkowe zajęcia edukacyjne dyrektor szkoły może wprowadzić do szkolnego planu nauczania po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady rodziców. W przypadku wprowadzenia dodatkowych zajęć edukacyjnych udział uczniów w tych zajęciach jest obowiązkowy. Ustawa wyraźnie przewiduje, że opiniowaniem obejmuje się tygodniowy rozkład zajęć edukacyjnych – ustalany przez dyrektora szkoły na podstawie zatwierdzonego arkusza organizacji. Opiniowaniu podlega również organizacja kwalifikacyjnych kursów zawodowych, a więc tryb i zasady ich prowadzenia – przy założeniu, że szkoła takie kursy prowadzi.

Czym jest arkusz organizacyjny szkoły?

Projekt organizacyjny szkoły, o którym mowa, przybiera postać arkusza organizacyjnego, sporządzanego przez dyrektora. Arkusz ten zawiera m.in. liczbę oddziałów, tygodniową liczbę godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, przydziały czynności nauczycieli oraz informacje o zatrudnieniu pracowników niepedagogicznych.

Rada pedagogiczna nie posiada kompetencji do zatwierdzania arkusza organizacyjnego, lecz jedynie do jego opiniowania. Przydział czynności nauczycielom jest decyzją należącą do kompetencji dyrektora szkoły jako pracodawcy (art. 68 ust. 5 P.o.). Dokumenty zawierające indywidualne przydziały są kierowane bezpośrednio do zainteresowanych nauczycieli i nie stanowią przedmiotu zatwierdzania przez radę.

Praktyka stosowana w szkołach

W praktyce szkolnej ugruntowany jest model, w którym nauczyciele otrzymują indywidualne przydziały czynności, natomiast rada pedagogiczna opiniuje projekt organizacyjny szkoły jako całość, bez wglądu w indywidualne dane innych nauczycieli. Nie jest to sprzeczne z przepisami prawa, o ile projekt przedstawiony do opinii zawiera dane syntetyczne, pozwalające na ocenę jego kompletności i zgodności z wymogami prawnymi i dydaktycznymi.

Przepisy prawa nie określają, w jakiej formie dyrektor szkoły zapoznaje członków rady pedagogicznej z planowaną organizacją pracy szkoły przed jej zaopiniowaniem przez radę pedagogiczną. Należy przyjąć, że forma ta wynika z przyjętych w danej szkole rozwiązań, które umożliwiają zapoznanie się członków rady pedagogicznej z organizacją pracy szkoły i świadome wyrażenie opinii w tej sprawie podczas głosowania.

Granice opiniowania przydziałów nauczycieli

Opiniowanie arkusza organizacji pracy szkoły przez radę pedagogiczną można rozpatrywać w kontekście jej uprawnienia wynikającego z art. 70 ust. 2 pkt 4 P.o., zgodnie z którym do kompetencji rady pedagogicznej należy opiniowanie propozycji dyrektora szkoły lub placówki w sprawach przydziału nauczycielom stałych prac i zajęć w ramach wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatkowo płatnych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Jednakże w tym przypadku nie należy tej kompetencji odnosić do opiniowania projektu arkusza organizacji pracy szkoły, a propozycji wynikających ze szczegółowej organizacji pracy szkoły opracowanej na podstawie zatwierdzonego arkusza organizacji pracy szkoły.

Możliwość żądania uzupełnienia projektu

Jeśli projekt organizacyjny nie zawiera informacji pozwalających na taką ocenę, rada pedagogiczna może – i powinna – zażądać konieczności jego uzupełnienia przez dyrektora. Niedopuszczalne jest jednak utożsamianie kompetencji opiniodawczej rady z koniecznością zatwierdzania przydziałów czynności nauczycieli, gdyż stanowiłoby to naruszenie przepisów o organizacji pracy szkoły i podważenie kompetencji dyrektora.

W przypadku zaistnienia sporu co do zakresu informacji przedstawionych radzie, istnieje możliwość złożenia wniosku do organu sprawującego nadzór pedagogiczny (np. kuratora oświaty) o dokonanie kontroli zgodności procedury opiniowania z obowiązującymi przepisami prawa.

Rada pedagogiczna a dyrektor – podział ról w praktyce

O tym, w jakiej formie zostanie przedstawiona informacja o arkuszu organizacji, decyduje dyrektor szkoły. Przepisy prawa oświatowego nie normują trybu i metody opiniowania arkusza organizacji szkoły. Rozkład godzin może przekazać całej radzie lub każdemu nauczycielowi z osobna.

Rada pedagogiczna nie musi być zapoznawana szczegółowo z indywidualnymi przydziałami czynności nauczycieli przed opiniowaniem projektu organizacyjnego szkoły, o ile projekt ten zawiera wystarczające dane do merytorycznej oceny. W przypadku braku takich danych rada powinna wnioskować o uzupełnienie projektu, a w razie istotnych nieprawidłowości – zwrócić się do organu nadzoru pedagogicznego. Opiniowanie nie obejmuje indywidualnych decyzji dyrektora o przydziale zajęć nauczycielom.

Zatem rada pedagogiczna powinna mieć dostęp do przydziału zajęć dla nauczycieli, choć nie musi znać go w najdrobniejszych szczegółach.

Źródła:

Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, Dz.U. 2017 poz. 59