Odszkodowanie za zdarzenia medyczne w Niemczech

Problematykę odpowiedzialność lekarzy za błędy w Niemczech uregulowano Ustawą z dnia 20.02.2013 r. o prawach Pacjenta (BGBl. I S. 277), przedmiotową ustawą zmienioną również przepisy niemieckiego kodeksu cywilnego [Bürgerliches Gesetzbuch in der Fassung der Bekanntmachung vom 2. Januar 2002 (BGBl. I S. 42, 2909; 2003 I S. 738), das zuletzt durch Artikel 16 des Gesetzes vom 29. Juni 2015 (BGBl. I S. 1042) geändert worden ist; dost. http://www.gesetze-im-internet.de/bgb/BJNR001950896.html] poprzez dodatnie §630a i nast.

W przypadku podejrzenia wystąpienia błędu lekarskiego w pierwszej kolejności można się zwrócić do kasy chorych, w której jest się ubezpieczonym. Kasa chorych ma ustawowy obowiązek zagwarantowania wsparcia i poradnictwa (przedsądowego) w przypadku wystąpienia błędu lekarskiego. Obowiązek ten również obejmuje sporządzenie opinii medycznej. Oczywiście trzeba dysponować dokumentacją medyczną.

Powinno się również zawiadomić lekarza o wystąpieniu błędu. Nie jest wykluczonym, iż zaproponuje on polubowne zakończenie sprawy, gdyż lekarze mają obowiązek posiadania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Jeżeli polubowne załatwienie sprawy z lekarzem nie jest możliwe, sprawę można skierować na drogę postępowania sądowego bądź zgłosić się do izby lekarskiej bądź izby lekarzy dentystów, przy której działają komisje biegłych i arbitraże. Postępowanie pozasądowe w izbie nie powoduje żadnych kosztów dla pacjenta. Warunkiem skorzystania z tej drogi jest to, by w sprawie nie został jeszcze złożony pozew. Komisje nie zajmują się również zdarzeniami, które miały miejsce na pięć lat wstecz przed złożeniem wniosku do komisji o wyjaśnienie sprawy.

Postępowanie przed komisją przy izbie jest inicjowane na podstawie wniosku przy czym wniosek może złożyć zarówno pacjent jak i lekarz, wniosek musi być pisemny ale nie ma żadnych wymogów formalnych. Komisja składa się z jednego członka, który posiada kwalifikacje do pełnienia urzędu sędziego i co do zasady dwóch członków będących lekarzami, a przynajmniej jeden z takiej dziedziny, jak lekarz którego dotyczy zarzut popełnienia błędu.

W przypadku złożenia wniosku komisja sprawdza, czy nie istnieją przeszkody do przeprowadzenia postępowania, jak przykładowo wspomniane już toczące się postępowanie sądowe. Wszyscy uczestnicy postępowania, a więc co do zasady lekarz i pacjent muszą wyrazić zgodę na przeprowadzenie postępowania przed komisją i arbitraż.

Na kolejnym etapie postępowania komisji przeprowadza się postępowanie wyjaśniające, w ramach tego postępowania bada się dokumentację chorobową oraz zwalnia się lekarza z tajemnicy zawodowej w odniesieniu do tego przypadku.

Następnie sporządzana jest opinia po wcześniejszym dokonaniu wyboru biegłego i zleceniu mu wykonania opinii. Następnie opinia jest analizowana przez komisję. Po analizie komisja wydaje decyzję oraz rekomendację odnośnie odszkodowania z ubezpieczenia od odpowiedzialnością. Komisja ocenia w zasadzie samo działanie lekarza.

Następnie sprawa w izbie trafia do arbitrażu. Arbitraż prowadzi jeden lekarz jako przewodniczący, jeden prawnik z kwalifikacjami sędziowskimi, mogą też brać udział inni lekarze. Tym razem w oparciu o opinię analizowany jest stan faktyczny i na podstawie opinii formułowana jest pisemna propozycja zakończenia sporu. W zasadzie na tym etapie oceniane i zajmowane jest stanowisko w kwestii roszczeń odszkodowawczych pacjenta i odpowiedzialności lekarza.  

Jeżeli to postępowanie nie przyniesie oczekiwanego rezultatu, to pozostaje wystąpić na drogę postępowania sądowego z roszczeniami cywilnymi. Pacjent występuje z pozwem, w którym może dochodzić odszkodowania oraz zadośćuczynienia. Pacjent co do zasady musi udowodnić, że szkoda była wynikiem działania lekarza. W przypadku wytoczenia powództwa, w aktualnym stanie prawnym, istnieje jednak  szereg ułatwień dla pacjenta, które wprowadziła wspomniana ustawa o prawach pacjenta. W tym domniemanie błędu [§ 630h ust.1 BGB]. Konieczność wykazania, że prowadzący uzyskał zgodę o której mowa w § 630 d BGB, oraz wyjaśnił pacjentowi wszelkie okoliczności przed wyrażeniem zgody, a także domniemanie, iż jeżeli prowadzący nie miał kwalifikacji do podjętej przez niego terapii, to brak kwalifikacji był przyczyną zgonu albo wystąpienia szkody na ciele albo zdrowiu.