Czy zięć płaci za pobyt w DPS teściowej?

Czy fakt posiadania rozdzielności majątkowej z mężem ma wpływu na ewentualny obowiązek ponoszenia odpłatności za pobyt rodzica w DPS-ie?

Niestety ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz.1362 z późn. zm.) tak jest skonstruowana, że fakt posiadania rozdzielności majątkowej z mężem nie ma wpływu na ewentualny obowiązek ponoszenia odpłatności za pobyt rodzica w DPS-ie. Istotne jest, że pozostaje Pani z mężem we wspólnym gospodarstwie domowym, zaś dla potrzeb ustalenia obowiązku wnoszenia opłat dochody wszystkich osób w rodzinie podlegają sumowaniu, bez względu na zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej. Jak mówi art. 103 ust. 2 – kierownik ośrodka pomocy społecznej ustala w drodze umowy z małżonkiem, zstępnymi przed wstępnymi (w tym przyp. z Panią jako zstępną) wysokość wnoszonej przez nich opłaty za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej, kierując się brzmieniem art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, który stanowi, iż: „1. Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:

1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej

– przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność”.

Wysokość opłat ponoszonych przez osoby zobowiązane za pobyt w DPS-ie

Wysokość opłat ponoszonych przez osoby zobowiązane określa ust. 2 przywołanego wyżej przepisu, określając, że: „Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:

1) mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi – zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2:

a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,

b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.”

Natomiast ust. 2a przywołanego wyżej przepisu stwierdza, iż: „Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej mogą wnosić osoby niewymienione w ust. 2.”.

Osoby zobowiązane do ponoszenia opłat za pobyt w DPS-ie

Jeżeli pensjonariusz nie jest w stanie sam ponieść całej opłaty, to cały lub częściowy koszt pobytu w domu pokrywają: małżonek, zstępni i w ostatniej kolejności wstępni, pod warunkiem spełnienia kryteriów dochodowych. Kierownik ośrodka pomocy społecznej ustala w drodze umowy z małżonkiem, zstępnymi przed wstępnymi mieszkańca domu wysokość wnoszonej przez nich opłaty za pobyt tego mieszkańca w domu pomocy społecznej, biorąc pod uwagę wysokość dochodów i możliwości, przy czym opłata ta nie powinna być zwiększana w przypadku, gdy jedna z osób jest zwalniana z odpłatności z mocy prawa lub z powodów, o których mowa w art. 64 ustawy o pomocy społecznej (niżej wymienione). Dla ustalenia sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób i rodzin pracownik socjalny przeprowadza stosowny wywiad. Osoby wnoszące opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej (a więc i zstępnych) można zwolnić na ich wniosek częściowo lub całkowicie z tej opłaty w szczególności, jeżeli:

• wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej ośrodku wsparcia lub innej placówce,
• występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych,
• małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia (czyli Pani przypadek),
• osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko.

Niewywiązywanie się osób z obowiązku opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej

Natomiast w przypadku niewywiązania się osób, o których mowa wyżej, z obowiązku opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej opłaty te zastępczo wnosi gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Gminie przysługuje prawo dochodzenia zwrotu poniesionych na ten cel wydatków. Według ustawy należności z tytułu wydatków na świadczenia z pomocy społecznej z tytułu opłat określonych przepisami ustawy o pomocy społecznej oraz z tytułu nienależnie pobranych świadczeń podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Należy zaznaczyć, że opłaty nie dzieli się po równo na wszystkich zobowiązanych, a obciąża ich się w kolejności.

Ponadto jeżeli członek rodziny, mimo posiadanych możliwości, uchyla się od tego obowiązku, istnieje możliwość, aby DPS w imieniu mieszkańca wystąpił do sądu z wnioskiem o alimenty. Należy jednak podkreślić, że działania tego typu podejmowane są rzadko i w trakcie postępowania bada się przede wszystkim sytuację rodzinną, majątkową oraz relację z osobą uprawnioną do alimentów. Następnie sąd bada sytuację osoby uprawnionej i zobowiązanej, i w konsekwencji wydaje stosowne orzeczenie.

Natomiast w Pani przypadku możliwość uniknięcia wniesienia opłaty za pobyt mamy w DPS leży w wykazaniu, że Pani rodzina utrzymuje się jedynie z jednego świadczenia (zarobki męża), i zgodnie z powołanym wyżej art. 64 u.p.s. wnosi Pani o jej zwolnienie z tego obowiązku.

Wysokość opłaty można również negocjować, by w rażący sposób nie pogorszyła się sytuacja w Pani rodzinie. Również można pomyśleć o DPS z niższym kosztem utrzymania, bo tu też są znaczące różnice (od 1500 do 2500 zł).