.
Udzieliliśmy ponad 127,5 tys. porad prawnych i mamy 14 468 opinii Klientów
Zadaj pytanie » Zadaj pytanie »

Czy za wyłączne korzystanie ze wspólnego mieszkania należy się rekompensata?

Od pół roku jestem jedyną właścicielem mieszkania i pragnę eksmitować z niego byłego męża. Ponadto chciałabym wywalczyć kwotę rekompensaty za wyłączne użytkowanie z mieszkania przez byłego męża lub odszkodowanie za poniesione krzywdy. Dla jasności moich żądań wyjaśnię, że 3 lata temu zostałam zmuszona uciekać z dziećmi od agresywnego alkoholika i już do mieszkania nie wróciłam. Mimo to przez dłuższy czas utrzymywałam mieszkanie i doglądałam go (gdy mąż odsiadywał wyroki za znęcanie się nade mną). Mieszkanie w tym czasie zostało strasznie zniszczone, a ja wynajmowałam mieszkania, płacąc duże kwoty. Zadłużyłam się, pracowałam całymi dniami, żeby utrzymać dzieci i jakoś funkcjonować. Mąż zaczął płacić za mieszkanie dopiero gdy założyłam sprawę o zniesienie współwłasności mieszkania. Odbyła się jedna sprawa o eksmisję, ale mąż nie chce opuścić mieszkania. Sąd żąda ode mnie dowodów, z jakiego powodu chcę od niego pieniędzy albo zadośćuczynienia. Jak mam udokumentować sądowi, że należy mi się choć część poniesionych kosztów trzyletniej tułaczki?


Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.

Żądanie wynagrodzenia lub odszkodowania za korzystanie przez eksmęża z mieszkania na zasadzie wyłączności

Niestety brak jest jednolitego stanowiska co do możliwości żądania wynagrodzenia czy też odszkodowania za korzystanie przez eksmęża z mieszkania na zasadzie wyłączności.

 

Z art. 206 Kodeksu cywilnego (K.c.) wynika, że każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w zakresie takim jak pozostali współwłaściciele. Korzystanie ponad udział jest nie do pogodzenia z tym przepisem. Jak pisze w uzasadnieniu wniosku prezes Dąbrowski, w ostatnich latach narasta problem rozliczenia korzystania przez jednego ze współwłaścicieli z rzeczy wspólnej w zakresie kolidującym z uprawnieniami pozostałych. Taki sposób jest określany nieraz jako korzystanie „ponad udział” lub korzystanie „nieuprawnione”. Stał się on niedawno przedmiotem kilku rozstrzygnięć Sądu Najwyższego. Nie wskazały one jednak jednolitego sposobu rozwiązania problemu.

 

Sposób wykonywania uprawnienia współwłaścicieli rzeczy do jej współposiadania może być sprecyzowany czy zmieniony poprzez umowę.

 

W pytaniu skierowanym do Sądu Najwyższego chodzi jednak o sytuacje, gdy nie ma takiego porozumienia. Wprawdzie dominuje pogląd, że za „nadmierne” korzystanie z rzeczy wspólnej należy się rekompensata, z drugiej jednak strony eksponuje się prawo każdego ze współwłaścicieli do korzystania z całej rzeczy, a zarazem z każdej jej części.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Korzystanie przez współwłaściciela ponad miarę z rzeczy

Rozbieżności w orzecznictwie dotyczą także podstawy rozliczeń z tytułu korzystania przez współwłaściciela ponad miarę z rzeczy.

 

W uchwale z 10 maja 2006 r. (sygn. III CZP 9/06) SN jako podstawę wskazał sam art. 206 K.c., dodając, że posiadanie, które wykracza poza uprawniony zakres, rodzi dla pozostałych współwłaścicieli roszczenie o zapłatę określonej kwoty.

 

Z kolei w uchwale z 13 marca 2008 r. (sygn. III CZP 3/08) SN stwierdził, że współwłaściciel, który pozbawia innego współwłaściciela posiadania (ponad ramy wynikające z art. 206 K.c.) działa bezprawnie. Tym samym temu drugiemu przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy na podstawie art. 224 § 2 w związku z art. 225 K.c., tj. na podstawie tzw. roszczeń uzupełniających. Łączą one elementy roszczenia odszkodowawczego i o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia. Zarówno wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, jak i jego wysokość nie zależą jednak od tego, czy właściciel (współwłaściciel) poniósł uszczerbek, a posiadacz (inny współwłaściciel) uzyskał jakąś korzyść.

 

Sąd Najwyższy w wyroku z 27 kwietnia 2001 r. (III CKN 21/99) stwierdził, że z przepisów Kodeksu cywilnego regulujących współwłasność nie wynika, aby współwłaściciel miał uprawnienie do korzystania tylko z takiej części wspólnej rzeczy, która odpowiada wielkości jego udziału. W konsekwencji korzystanie z określonej części rzeczy „ponad udział” nie daje podstaw do twierdzenia o bezpodstawnym korzystaniu.

 

Do odmiennych wniosków doszedł SN w uchwale z 10 maja 2006 r. (III CZP 9/06). Odpowiadał na pytanie prawne: czy współwłaściciel nieruchomości posiadający, z wyłączeniem pozostałych współwłaścicieli, nieprzynoszącą pożytków część nieruchomości wspólnej, jest zobowiązany do rozliczenia ze współwłaścicielami uzyskanych z tego tytułu korzyści? Sąd przyjął, że współwłaściciel, który z wyłączeniem współwłaścicieli korzysta z nieruchomości wspólnej, jest zobowiązany do rozliczenia uzyskanych z tego tytułu korzyści. W sprawie, w której zapadła uchwała, powodowie domagali się zapłaty tytułem korzystania przez pozwanych (samodzielnie) z lokali użytkowych „ponad przysługujące im udziały” we współwłasności.

 

Z kolei w uchwale z 13 marca 2008 r. (III CZP 3/08) SN przyjął, że współwłaściciel może się domagać od współwłaścicieli, którzy korzystają z rzeczy wspólnej z naruszeniem art. 206 K.c. w sposób wykluczający jego współposiadanie, wynagrodzenia za korzystanie z niej z zachowaniem przesłanek określonych w art. 224 § 2 lub art. 225 K.c. [sygnatura akt: III CZP 88/12 skład 7 sędziów].

Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu

Za okres po podziale majątku, odkąd jest Pani jedyną właścicielką, owszem, na zasadzie art. 224 K.c. może Pani żądać odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu. Gorzej za okres sprzed podziału majątku. Tu obawiam się, że sąd oddali powództwo.

 

W sprawie o podział majątku po ustaniu wspólności między małżonkami rozliczeniu podlegać może też zwrot długów związanych z majątkiem wspólnym, spłaconych wyłącznie przez jedno z małżonków z własnych środków po ustaniu wspólności małżeńskiej, a przed podziałem majątku wspólnego. Rozliczeniu podlegają również wierzytelności z tytułu nakładów poczynionych przez małżonków na rzecz należącą do osób trzecich. Jak słusznie wskazuje Sąd Najwyższy (uchwała SN z 7 lipca 1971 r., III CZP 35/71, OSNCP 1972, nr 1, poz. 4) rozliczeniu podlegać mogą też wzajemne roszczenia z tytułu posiadania rzeczy, pobranych pożytków i innych przychodów za okres od ustania wspólności małżeńskiej do czasu podziału majątku.

 

Po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o podziale majątku wspólnego, uczestnik nie może dochodzić roszczeń, o których była mowa w wyżej.

 

Może więc oprzeć Pani żądanie na art. 224 i następnych K.c. w zakresie odszkodowania za okres po podziale majątku – gdy mieszkanie jest tylko Pani. Może Pani oprzeć żądanie na art. 206 K.c. w zw. z art. 224 K.c. za okres sprzed podziału majątku – ale obawiam się, że sąd oddali to powództwo.

 

Mogłaby Pani dochodzić od męża odszkodowania za znęcanie się, opierając się o koszty najmu lokalu, gdyby dochodziła Pani roszczeń dopuszczenia do współkorzystania. Jednak w sprawie o eksmisję, obawiam się, że odszkodowania za to że wynajmowała Pani inne mieszkanie -– nie dostanie.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając  formularz poniżej  ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion

Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesjąplanowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.


.
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem.

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Szukamy ambitnego prawnika »

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

Paragraf jako alternatywne logo serwisu