Czy pracownik może zatrzymać powierzone przez pracodawcę mienie, jeśli pracodawca zalega z wynagrodzeniem?

Zatrzymanie przez pracownika mienia pracodawcy na poczet zaległego wynagrodzenia

Zatrzymanie przez pracownika mienia pracodawcy na poczet zaległego wynagrodzenia stanowi naruszenie prawa i może spowodować poważne konsekwencje dla pracownika (łącznie z odpowiedzialnością karną).

Trzeba podkreślić, że zgodnie z art. 100 Kodeksu pracy (K.p.) jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest niewątpliwie dbanie o mienie pracodawcy i dobro zakładu pracy. Już z tego przepisu można wywnioskować obowiązek pracownika do zwrotu pracodawcy mienia stanowiącego jego własność.

Z kolei zgodnie z art. 124 K.p., jeżeli pracodawca powierzył pracownikowi mienie, pracownik odpowiada w pełnej wysokości za mienie powierzone mu z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się.

Odpowiedzialność z tego artykułu dotyczy każdego mienia pracodawcy, powierzonego tylko jednemu pracownikowi z obowiązkiem zwrotu lub do wyliczenia się.

Powierzenie mienia polega na wydaniu mienia przez pracodawcę w sytuacji umożliwiającej pracownikowi jego zwrot lub wyliczenie się. Prawidłowe powierzenie musi zapewniać udział pracownika przy ustalaniu ilości i jakości przekazanego mu mienia.

Przyjęcie przez pracownika odpowiedzialności za mienie powierzone

Zgoda pracownika na przyjęcie odpowiedzialności za mienie powierzone może wynikać z faktu przyjęcia przez pracownika określonego mienia do używania i sprawowania nad nim pieczy.

Przechodząc do odpowiedzi na Pana pytanie, należy stwierdzić, że przepisy mówią wyraźnie o obowiązku pracownika zwrotu lub wyliczenia się z powierzonego mienia. Nie jest tu konieczne dodatkowe wezwanie pracownika przez pracodawcę itp. Milczenie pracodawcy nie zwalnia pracownika z tego obowiązku.

Wykonanie obowiązku zwrotu mienia lub wyliczenia się polega – zdaniem orzecznictwa – na ilościowym oddaniu określonych przedmiotów lub określonej gotówki. Jeśli pracownik nie wywiąże się z tego obowiązku, może ponosić względem pracodawcy odpowiedzialność odszkodowawczą.

Pociągnięcie pracownika przywłaszczającego mienie pracodawcy do odpowiedzialności karnej

Ponadto zatrzymanie mienia może spowodować pociągnięcie pracownika do odpowiedzialności karnej.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na orzecznictwo Sądu Najwyższego. W wyrok z 10.11.1999 r. (I PKN 361/99) Sąd Najwyższy uznał, iż przywłaszczenie mienia pracodawcy jest zawsze ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych, niezależnie od tego czy ze względu na jego wartość stanowi przestępstwo czy wykroczenie.

Z kolei w wyroku z 26.05.2000 r. (I PKN 675/99) Sąd Najwyższy stwierdził, iż samowolne pobieranie nienależnych zaliczek na poczet przyszłego wynagrodzenia za pracę przez pracownika odpowiedzialnego za finanse pracodawcy stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 K.p.).

Reasumując powyższe, należy stwierdzić, iż Pan jako pracownik ma obowiązek zwrócić pracodawcy mienie powierzone i się z niego rozliczyć, natomiast pracodawca ma obowiązek zapłaty Panu należnego wynagrodzenia. Tych dwóch odrębnych kwestii nie można ze sobą mieszać ani łączyć, gdyż brak ku temu odpowiednich przepisów.

Nie zwracając mienia na żądanie pracodawcy, naraża się Pan na zarzut jego przywłaszczenia.

Natomiast zaległego wynagrodzenia będzie Pan już musiał dochodzić na drodze odrębnego postępowania sądowego.