Sprzedaż mieszkania mieszkańca DPS a zmiana opłaty za pobyt

Zmiana decyzji o wysokości opłaty za pobyt mieszkańca w DPS

Wskazane przez Panią w zapytaniu obawy są uzasadnione. Podstawę prawną decyzji dotyczącej ustalenia odpłatności za pobyt w DPS stanowi art. 106 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej, zgodnie z którym decyzję administracyjną zmienia się lub uchyla na niekorzyść strony bez jej zgody w przypadku m.in. zmiany przepisów prawa, zmiany sytuacji dochodowej lub osobistej strony. Z treści tego przepisu wynika, że zmiana sytuacji dochodowej strony stanowi obligatoryjną przesłankę weryfikacji decyzji. Ustawodawca w redakcji art. 106 ust. 5 posługuje się pojęciami: „zmienia” i „uchyla”, co oznacza, że zarówno zmiana decyzji pierwotnej przyznającej świadczenie, jak i jej uchylenie mają charakter konstytutywny, bo tworzy, zmienia lub uchyla stosunki prawne, przy czym ta zmiana konkretnej sytuacji prawnej następuje z mocy samej decyzji. Należy uznać, że akt konstytutywny, kreujący określone prawa i obowiązki, pozostaje zawsze w związku z zaistnieniem przesłanek faktycznych, stanowiących podstawę powstania określonych skutków prawnych. W takiej sytuacji decyzja konstytutywna może działać zarówno z mocą na przyszłość, jak i z mocą wsteczną (por. wyroki NSA: z dnia 30 listopada 2012 r., sygn. akt I OSK 982/12, z dnia 2 marca 2016 r., sygn. akt I OSK 221/16, z dnia 9 czerwca 2017 r., sygn. akt I OSK 2763/16, publ. Lex nr 2328707, z dnia 5 lipca 2016 r., sygn. akt I OSK 922/16, publ. Lex nr 2100756). Zmiana decyzji na podstawie art. 106 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej dotycząca wysokości opłaty za pobyt w DPS może więc mieć skutek wsteczny, tj. wywołać skutek z datą wcześniejszą, aniżeli data wydania decyzji zmieniającej.

W związku z ujawnioną zmianą sytuacji dochodowej mamy dopuszczalna jest zmiana decyzji o wysokości opłaty za pobyt w DPS.

Obliczenie dochodu osoby przebywającej w DPS

Zgodnie natomiast z brzmieniem art. 8 ust. 3, 4 i 11 ustawy o pomocy społecznej – za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:

1. miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
2. składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;
3. kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Do dochodu ustalonego zgodnie z ust. 3 nie wlicza się jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego, zasiłku celowego, pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty, wartości świadczenia w naturze, świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych. Wreszcie: w przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotnie kwoty:

1. kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, w przypadku osoby samotnie gospodarującej,
2. kryterium dochodowego rodziny, w przypadku osoby w rodzinie
   – kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy, poczynając od miesiąca, w którym dochód został wypłacony.

Wpływ dochodu ze sprzedaży mieszkania osoby przebywającej w DPS na opłatę za pobyt

Z analizy powyższych uregulowań wynika, że ustawodawca jednoznacznie zdefiniował w ustawie pojęcie dochodu, a także taksatywnie wymienił składniki, których do dochodu się nie wlicza. Nie odniósł się przy tym do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że przepisy tej ustawy nie mają zastosowania przy obliczaniu dochodu w sprawach o przyznawanie pomocy społecznej. Podkreślić także należy, iż przepisy ustawy o pomocy społecznej nie przewidują możliwości nieuwzględnienia dochodu z uwagi na szczególny sposób jego wykorzystania, w tym na wizyty lekarskie, czy zakup lekarstw, co skutkuje tym, iż nie można, ustalając dochód w przedmiotowej sprawie, odliczyć tych kwot od sumy uzyskanej ze sprzedaży mieszkania.

Oczywiście może Pani sprzedać mieszkanie, a środki mogą iść na konto mamy albo Pani. Natomiast fakt sprzedaży mieszkania stanowić będzie podstawę do zmiany decyzji o wysokości odpłatności za pobyt w DPS.

Podsumowując: nie istnieją sankcje karne za niezgłoszenie faktu sprzedania mieszkania. Dochód ustala się na konkretny rok (dzielony jest na 12 miesięcy), więc sprzedaż ma wpływ jedynie przez 12 miesięcy Kwota ze sprzedaży nie musi się znajdować się na rachunku DPS.