Zasady księgowości związków zawodowych

Czy związek zawodowy musi prowadzić pełną rachunkowość?

Co do zasady związki zawodowe jako podmioty podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych są obowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych, zgodnie z art. 9 ustawy o CIT.

Oczywiście zwolnione z opodatkowania są „dochody związków zawodowych, społeczno-zawodowych organizacji rolników, izb rolniczych, izb gospodarczych, organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła, spółdzielczych związków rewizyjnych, organizacji pracodawców i partii politycznych, działających na podstawie odrębnych ustaw – w części przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej” (art. 17 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

W przypadku podmiotów obowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych, a nieprowadzących działalności gospodarczej, znajdzie zastosowaniu oprócz ustawy o rachunkowości również rozporządzenie Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej.

Prowadzenie ksiąg rachunkowych przez związek zawodowy

Rozporządzenie to stosuje się właśnie między innymi do związków zawodowych (§ 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia). Powołane rozporządzenie stanowi, iż jednostki, do których stosuje się ten akt prawny, prowadzą księgi rachunkowe, stosując odpowiednie przepisy ustawy o rachunkowości, z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia. I tak:

I. „Do przychodów jednostki zalicza się otrzymane środki pieniężne i inne aktywa finansowe ze źródeł określonych odrębnymi przepisami prawa i statutem, w tym otrzymane składki statutowe, nieodpłatnie otrzymane składniki majątku, a także kwoty należne ze sprzedaży składników majątku oraz przychody finansowe, dotacje i subwencje, a w przedstawicielstwach przedsiębiorców zagranicznych – także środki pieniężne otrzymane od przedsiębiorcy zagranicznego, z przeznaczeniem na sfinansowanie kosztów działalności przedstawicielstwa.

II. Do kosztów działalności jednostki zalicza się koszty związane z realizacją zadań statutowych – w tym także świadczenia określone statutem. Za koszty uważa się również koszty administracyjne jednostki, a w szczególności wynagrodzenia oraz ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników i innych osób, odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zużycie materiałów i energii, usługi obce oraz pozostałe koszty o charakterze administracyjnym.

III. Różnica pomiędzy przychodami a kosztami, ustalona w rachunku wyników, zwiększa – po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego – odpowiednio przychody lub koszty w następnym roku obrotowym; różnicę dodatnią można zaliczyć na zwiększenie funduszu statutowego.

IV. Jednostka może zrezygnować ze stosowania zasady ostrożności określonej w ustawie o rachunkowości”.

Reasumując, związek zawodowy jest zobowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych na podstawie ustawy o rachunkowości, z uwzględnieniem powołanego rozporządzenia.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - Dz.U. 1992 nr 21 poz. 86