Pożyczka od spółki z o.o. dla udziałowca

Umowa pożyczki a podatek PCC

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają m.in. umowy pożyczki pieniędzy. Przy umowie pożyczki obowiązek podatkowy ciąży na biorącym pożyczkę – stawka podatku wynosi 2%, podstawą opodatkowania jest kwota pożyczki.

Jednakże zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi „czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

a) opodatkowana podatkiem od towarów i usług,

b) zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

– umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

– (uchylone)

– umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych”.

Usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych a zwolnienie z VAT

Podlegają podatkowi od towarów i usług, lecz są od niego zwolnione na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług, usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W opisanej sytuacji – moim zdaniem – spółka, działając w charakterze podatnika, dokona czynności zwolnionej od podatku od towarów i usług, co powoduje, że omawiana czynność (pożyczka dla udziałowca) nie będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Niekiedy organy kwestionują takie podejście, tj. gdy podatnik nie udziela zazwyczaj pożyczek i w tym kontekście jest to problematyczne. Niemniej jednak wydaje się, że obecnie utrwaliło się stanowisko, że udzielanie pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą – w związku z jej prowadzeniem – jest działaniem w charakterze podatnika; tu działaniem zwolnionym od VAT.

W doktrynie wskazuje się również:

„Na tle istniejącego orzecznictwa i piśmiennictwa zasadność opodatkowania usług w zakresie udzielania pożyczek VAT (zwolnienia usług z tego podatku) nie budzi wątpliwości, gdy pożyczkodawca usługi finansowe polegające na udzielaniu pożyczek zgłosił w odpowiedniej ewidencji (rejestrze) jako zakres swojej działalności. Wątpliwości pojawiają się natomiast, gdy udzielenie pożyczki jest czynnością jednorazową (incydentalną).

Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług

Jak wyjaśniają polskie organy podatkowe, »udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia czy statusu nabywcy. Bowiem udzielanie pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy te czynności nie były wpisane do umowy spółki oraz nie były wykazane w Krajowym Rejestrze Sądowym« (postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 16 października 2009 r., ITPP2/443-628/09/EŁ)” (Krzysztof Kamiński, Vademecum Doradcy Podatkowego, 188024).

Podsumowując, moim zdaniem, opisana pożyczka od spółki z o.o. dla udziałowca nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Organy wskazują, że „spółka w ramach transakcji udzielenia pożyczki działa jako podatnik podatku od towarów i usług, zatem odsetki z tego tytułu powinna wykazać jako obrót zwolniony od podatku VAT” (pismo z dnia 28 marca 2011 r.; Izba Skarbowa w Poznaniu, sygnatura ILPP4/443-19/11-6/EWW).

Analogicznie wskazuje również D. Galwas (Vademecum Doradcy Podatkowego, 108388), który stwierdza, że gdy „przedmiotowa pożyczka podlega opodatkowaniu VAT, wymagać to będzie wystawienia faktury ze stawką »zw.« oraz wykazania sprzedaży zwolnionej w deklaracji VAT-7”.