Utrata zwolnienia z VAT-u i nie zgłoszenie tego faktu w urzędzie

Uchylanie się od opodatkowania

Kara prawdopodobnie będzie tu mniejszym problemem niż podatek. Zgodnie z Kodeksem karnym skarbowym (art. 54 § 1) „podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie”. Jednak (§ 2) jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości (tj. mała wartość jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.), sprawca podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. Jeszcze łagodniejsze konsekwencji określa § 3: „jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu (w 2012 roku 7500 zł), sprawca podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe”.

Przypomnę, że wykroczenie skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. W 2012 roku granica między wykroczeniem a przestępstwem skarbowym była na poziomie 7500 zł.

Możemy mieć tu do czynienia z tzw. zbiegiem, bowiem zgodnie z art. 62 § 1 każdy, kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku za wykonanie świadczenia, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych (§ 5: „w wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe”).

Wszczęcie kontroli skarbowej

Gdyby sama zorientowała się Pani, że doszło do utraty zwolnienia, wymienionych konsekwencji można by uniknąć, składając skutecznie czynny żal, obecnie może to być już niemożliwe, albowiem czynny żal jest bezskuteczny, jeżeli został złożony:

1. w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego;
2. po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

Reasumując, w zależności od wielkości zobowiązania, prawdopodobnie czeka Panią grzywna; jeśli będziemy mieć do czynienia z wykroczeniem, maksymalna grzywna wynosi w 2013 r. 32000 zł. Inaczej jest w przypadku, gdy kwalifikacja będzie dotyczyć przestępstwa, a nie wykroczenia, wymierzając karę grzywny za przestępstwo, określa się liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej (tu jest zagrożenie do 720 stawek) – ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności (zatem maksymalna grzywna za przestępstwo to 15359 zł).

Przekroczenie limitu zwolnienia z VAT

Odnośnie kwestii podatkowych – gdy wartość sprzedaży u podatników zwolnionych od podatku na podstawie ust. 1 art. 113 ustawy o VAT przekroczy limit, zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia tej kwoty i obowiązek podatkowy w VAT powstaje właśnie z momentem przekroczenia tej kwoty.

Zgłoszenie jest obowiązkowe i należy go dokonać, wynika to z art. 96 ust 5 ustawy o VAT. Gdy podmioty zwolnione podmiotowo np. utracą zwolnienie od podatku, obowiązane są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, a w przypadku podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni – do aktualizacji tego zgłoszenia, w terminach:

1. przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży towaru lub usługi, innych niż zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1, 2 i 4–13 oraz art. 82 ust. 3, w przypadku rozpoczęcia dokonywania tej sprzedaży;
2. przed dniem, w którym podatnik traci prawo do zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9, w przypadku utraty tego prawa;
3. przed początkiem miesiąca, w którym podatnik rezygnuje ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 oraz w art. 113 ust. 1, w przypadku rezygnacji z tego zwolnienia;
4. przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5, w przypadku rezygnacji ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 9.

Konkludując, jako że zgodnie z art. 13 ust 2 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej datą wszczęcia postępowania kontrolnego jest dzień doręczenia kontrolowanemu postanowienia o wszczęciu postępowania kontrolnego, co jeszcze w Pani przypadku nie miało miejsca, by zminimalizować negatywne skutki opisanego stanu faktycznego należałoby moim zdaniem złożyć (koniecznie nim kontrola się zacznie) czynny żal (jak już wskazałem, może okazać się nieskuteczny) i równocześnie z powyższym złożyć zgłoszenie rejestracyjne oraz złożyć zaległe deklaracje VAT i zapłacić zaległy podatek VAT wraz z odsetkami, a ponadto wystawić zaległe faktury VAT. Oczywiście nie tylko za grudzień 2012, ale i za wszystkie kolejne miesiące.