Areszt elektroniczny

Wykonywanie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego

Ustosunkowując się do zadanego przez Panią pytania dotyczącego kary aresztu w systemie dozoru elektronicznego, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowić będą przepisy Kodeku karnego (K.k.) oraz ustawy z dnia 7 września 2007 r. o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego.

Nadzór nad legalnością i prawidłowością wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sprawuje sędzia penitencjarny.

Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego (dalej – ustawa):

„1. W czasie odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego skazany ma obowiązek określonego zachowania się, w szczególności:

1) pozostawania we wskazanym przez sąd penitencjarny miejscu w wyznaczonym czasie, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej;

2) udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego i wykonywania nałożonych na niego obowiązków, a zwłaszcza kontaktowania się z sądowym kuratorem zawodowym oraz umożliwienia mu wejścia do mieszkania, w którym zainstalowano stacjonarne urządzenie monitorujące;

3) noszenia nadajnika;

4) dbania o powierzone mu elektroniczne urządzenie rejestrujące i nadajnik, a zwłaszcza ich ochrony przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem lub uczynieniem niezdatnymi do użytku;

5) poddania się czynnościom kontrolnym upoważnionego podmiotu dozorującego mającym na celu sprawdzenie prawidłowości funkcjonowania elektronicznego urządzenia rejestrującego oraz nadajnika;

6) w przypadku zainstalowania stacjonarnego urządzenia monitorującego – odbierania połączeń telefonicznych przychodzących do tego urządzenia;

7) (uchylony)”.

Istotny z punktu widzenia interesu Pani męża jest art. 21 ustawy, zgodnie z którym: „w przypadkach szczególnie ważnych dla skazanego, uzasadnionych warunkami zdrowotnymi, rodzinnymi lub osobistymi, sądowy kurator zawodowy może zezwolić skazanemu na oddalenie się poza miejsce, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1, na okres nieprzekraczający jednorazowo 7 dni, w miarę potrzeby, w asyście osoby najbliższej lub osoby godnej zaufania”.

„Jeżeli po udzieleniu zezwolenia na oddalenie się, o którym mowa w art. 21, wystąpią nowe okoliczności uzasadniające przekonanie, że skazany w czasie tego oddalenia nie będzie przestrzegał porządku prawnego, sądowy kurator zawodowy niezwłocznie podejmuje decyzję o jego cofnięciu” (art. 22 ustawy).

„Decyzje, o których mowa w art. 21 i 22 ustawy, sądowy kurator zawodowy niezwłocznie przekazuje sędziemu penitencjarnemu” (art. 22a ustawy).

Obecnie należy zatem wystąpić do sądowego kuratora sądowego z wnioskiem o zezwolenie na opuszczenia miejsca odbywania kary. Wniosek taki należy usprawiedliwić wezwaniem do sądu. Do wniosku należy dołączyć kserokopię wezwania, na którym widnieje termin osobistego stawiennictwa i godzina, a także siedziba sądu.

Wyraźnie podkreślić bowiem należy, że na podstawie art. 374 § 1 Kodeksu postępowania karnego: „obecność oskarżonego na rozprawie głównej jest obowiązkowa, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej”.

Wyznaczenie posiedzenia sądu penitencjarnego w celu rozpoznania wniosku o dozór elektroniczny

W pierwszej kolejności wskazać należy, że wyznaczenie posiedzenia sądu penitencjarnego w celu rozpoznania wniosku o dozór elektroniczny jest niezależne od ustalonego uprzednio harmonogramu widzeń. Sąd penitencjarny winien wyznaczyć posiedzenie niezwłocznie, jak tylko będzie dysponował kompletem dokumentów. Obecnie z treści Pani pytania wynika, że sąd takim zbiorem dokumentów nie dysponuje. Nie można zatem, nie mając pełnej dokumentacji, prawidłowo rozpoznać wniosku Pani męża. Udzielenie teraz pełnomocnictwa adwokatowi w mojej ocenie nic nie zmieni, albowiem nie przyspieszy on pracy sądu. Na razie nie pozostaje zatem nic innego, jak uzbroić się w cierpliwość.

Przesłanki zastosowania dozoru elektronicznego

Z treści Pani pytania wynika, że spełnione są przesłanki zastosowania dozoru elektronicznego. Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy: „sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki:

1) wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.), zwanej dalej »Kodeksem karnym«;

2) jest to wystarczające dla osiągnięcia celów kary;

3) skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;

4) osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę, o której mowa w art. 11;

5) odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie możliwości techniczno-organizacyjne związane z wykonywaniem dozoru przez podmiot prowadzący centralę monitorowania i upoważniony podmiot dozorujący oraz warunki mieszkaniowe skazanego, zwane dalej »warunkami technicznymi«”.

Rozpoczęcie odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego następuje w dniu, w którym uruchomiono środki techniczne niezbędne do wykonywania tej kary w tym systemie.

Przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności

Nadto wskazać należy także na możliwość równoległego wystąpienia z wnioskiem o zarządzenie przerwy w odbywaniu zastępczej kary pozbawienia wolności (aresztu). Sąd penitencjarny może udzielić przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności, jeżeli przemawiają za tym ważne względy rodzinne lub osobiste. Wniosek o udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności może złożyć również dyrektor zakładu karnego. W posiedzeniu w przedmiocie odroczenia lub przerwy ma prawo wziąć udział prokurator, skazany oraz jego obrońca, a także sądowy kurator zawodowy lub dyrektor zakładu karnego, jeżeli składali wniosek o wydanie postanowienia. Z treści Pani pytania wynika, że stan faktyczny przemawia za próbą podjęcia także takiej próby. Od wniosku o udzielenie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności opłata sądowa wynosi 60 zł.