Jak udowodnić pochodzenie pieniędzy na zakup mieszkania?• Data: 03-11-2023 • Autor: Marcin Sądej |
|
Mało kto spodziewa się, że po zakupie nieruchomości, na którą pracował i zbierał środki od lat, może czekać go kontrola urzędu skarbowego. Tymczasem takie sytuacje się zdarzają, i to wcale nie tak rzadko. Dotyczą okoliczności, gdy z udokumentowanych dochodów podatnika nie wynika, że mógł zarobić na nabycie domu czy mieszkania. Są to sytuacje stresujące dla nabywcy, zwłaszcza jeśli okoliczności życiowe naprawdę pozwoliły mu na takie oszczędności, choć wytłumaczenie tych okoliczności jest niełatwe. Problem kontroli urzędu skarbowego po zakupie mieszkania rozważymy na przykładzie opisu sprawy naszej klientki, pani Anny, która zwróciła się do nas z następującym pytaniem: |
Fot. Fotolia |
|
Urząd skarbowy wezwał mnie do złożenia wyjaśnień, skąd pochodziły środki na zakup mieszkania, gdyż z moich zeznań podatkowych nie wynikają aż takie oszczędności. Problem w tym, że w latach, z jakich muszę się tłumaczyć, żyłam w związku nieformalnym i mój partner za wszystko płacił, a ja swoje zarobki w całości odkładałam. Pozostała część moich oszczędności pochodziła z darowizn od najbliższej rodziny. Tych darowizn było kilka, w różnych latach, w wysokości jednorazowo nieprzekraczającej kwoty wolnej od podatku i nie były one zgłaszane w deklaracji podatkowej. Jak ja mam się tłumaczyć? A może prościej byłoby powiedzieć, że dochód czerpałam z nierządu, niż tłumaczyć się z nie wiadomo czego? Co mam robić?! Brak możliwości udokumentowania źródeł pochodzenia środków pieniężnych na wezwanie urzędu skarbowegoNa samym początku wskazać należy, że brak możliwości udokumentowania źródeł pochodzenia środków pieniężnych na wezwanie urzędu skarbowego może spowodować dotkliwe konsekwencje dla podatnika. Przepisy podatkowe przewidują bowiem możliwość wszczęcia postępowania z nieujawnionych źródeł przychodów. Podstawowym celem opodatkowania takich przychodów jest uszczelnienie systemu podatkowego i zmniejszanie zjawiska „szarej strefy”. Przychód ze źródeł nieujawnionychZgodnie z nową definicją, do przychodów ze źródeł nieujawnionych zaliczamy obecnie nadwyżkę wydatków nad przychodami opodatkowanymi lub nieopodatkowanymi:
Podstawę opodatkowania stanowi kwota nadwyżki wydatków nad przychodami (dochodami) opodatkowanymi lub nieopodatkowanymi osiągnięta w roku podatkowym. Obowiązek ustalenia podstawy opodatkowania spoczywa na organie podatkowym lub organie kontroli skarbowej, który prowadzi właściwe postępowanie i wydaję w tej kwestii stosowną decyzję. Od przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych organ wymierzy podatek w wysokości 75% podstawy opodatkowania. Warto w tym miejscu zauważyć, że w przypadku ustalenia przez organ w toku postępowania, jakie było źródło danego dochodu, dochód tak ustalony podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w przepisach ustawy innych niż przepisy tego rozdziału lub w przepisach innych ustaw. Postępowanie z tytułu źródeł nieujawnionychPrzykład: W stosunku do podatnika organ wszczął postępowanie z tytułu źródeł nieujawnionych. W toku postępowania podatnik wyjaśnił, że otrzymał darowiznę od wujka, której nie zgłosił wcześniej do urzędu skarbowego. W takim przypadku postępowanie dotyczące nieujawnionych źródeł zostanie umorzone, natomiast zostanie wszczęte postępowanie w zakresie podatku od spadków i darowizn. Co do zasady w toku postępowania w sprawie nieujawnionych źródeł ciężar dowodu w zakresie wykazania, jakimi przychodami zostały pokryte wydatki, spoczywa na podatniku. Podatnik ma również obowiązek wskazania, które z poszczególnych przychodów posłużyły do sfinansowania konkretnych wydatków. Jeżeli podatnik tego nie zrobi, organ podatkowy dokona samodzielnego przyporządkowania zgodnie z zasadą, że najwcześniejszy wydatek został pokryty najwcześniejszymi przychodami. Należy jednak zauważyć, że jeśli fakt uzyskania przychodu jest znany organowi z urzędu lub możliwy do ustalenia na podstawie posiadanych przez organ ewidencji, rejestrów lub innych danych, na podatniku nie spoczywa ciężar dowodu. Przedawnienie zobowiązania podatkowego z tytułu otrzymanej darowiznyOdnośnie samych darowizn, to opodatkowaniu podlegają jedynie te, które przekraczają kwotę wolną od podatku i zostały otrzymane w ciągu ostatnich 5 lat. Starsze darowizny nie podlegają podatkowi, bowiem zobowiązanie podatkowe z ich tytułu uległo przedawnieniu. W rezultacie dobrym rozwiązaniem może być powołanie się na fakt otrzymania darowizny od członków najbliższej rodziny ponad 5 lat wstecz. Oczywiście należy się powołać na realne i możliwe do otrzymania kwoty. Proszę pamiętać, że urząd skarbowy może weryfikować zarobki darczyńców nawet do kilkudziesięciu lat wstecz. W związku z tym np. powołanie się na fakt otrzymania darowizny od dziadka w wysokości 300 000 zł, podczas gdy dziadek na emeryturze zarabiał 1200 zł miesięcznie, z pewnością zostanie podważone przez organ podatkowy. Może Pani również powołać się na fakt otrzymania darowizny od członków najbliższej rodziny, z tym że kwota darowizny w ciągu ostatnich 5 lat nie może przekroczyć od jednej osoby 9637 zł. Takie darowizny nieprzekraczające kwoty wolnej nie podlegają bowiem zgłoszeniu do urzędu skarbowego. Podsumowując, zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest powoływanie się na fakt otrzymywania darowizny niż przykładowo na nierząd. Przede wszystkim dzięki powołaniu się na darowiznę unikniemy zapłaty 75% podatku. Ponadto nierząd będzie Pani musiała udowodnić. Darowizny starsze niż 5 lat nie podlegają opodatkowaniu, ponieważ uległy przedawnieniu. Darowizny otrzymane w ciągu ostatnich 5 lat korzystają z kwoty wolnej. Proszę jednak mieć na uwadze, że darowizny ponad kwotę wolną podlegają opodatkowaniu sankcyjną stawką 20%. Wynika to z treści art. 15 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn: „Nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy podlega opodatkowaniu według stawki 20%, jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony”. PrzykładyPrzykład 1 Pan Adam przez kilka lat otrzymywał darowizny od swojej rodziny, zawsze nie przekraczały kwoty wolnej od podatku. Odkładał je do domowego sejfu. Sprzedawał też systematycznie swoje kolekcjonerskie monety – pasję z młodości. Dodatkowo odkładał większość wynagrodzenia, gdyż mieszkał z rodzicami, którzy nadal go utrzymywali. W efekcie nazbierał niezłą kwotę, która pozwoliła na zakup kawalerki do remontu. Krótko po zakupie jednak urząd skarbowy wszczął wobec niego kontrolę. Postępowanie trwało dość długo, ale pan Adam uniknął płacenia sankcyjnych podatków, gdyż wszystkie dochody był w stanie wytłumaczyć i/lub udowodnić.
Przykład 2 Pani Ola przez kilka lat pomagała swojej kuzynce w prowadzeniu sklepu. Nie łączyła ich żadna umowa, a pani Ola otrzymywała pewne wynagrodzenie do kieszeni. Dodatkowo zatrudniała się do prac sezonowych na czarno. Dziadkowie przekazali jej również 50 tys. zł darowizny, czego pani Ola nie zgłosiła do urzędu skarbowego. Wkrótce po zakupie mieszkania urząd skarbowy wezwał ją do wyjaśnień, skąd miała środki na nabycie nieruchomości. Niestety jej dochody były nielegalne, za co nałożono 75% podatek, a także wszczęto procedurę ustanawiającą wysokość podatku od darowizny.
Przykład 3 Pan Jacek połowę wynagrodzenia za swoją pracę otrzymywał zgodnie z zawartą umową, a połowę – do ręki. Po kilku latach takiego stanu mógł pozwolić sobie na zakup niewielkiego domku do remontu. Urząd skarbowy jednak nakazał mu udowodnienie, że środki na nabycie nieruchomości pochodziły z legalnych źródeł. W toku postępowania wyszło więc na jaw, że pracodawca i pan Jacek omijali prawo. Pan Jacek musiał od tych kwot zapłacić karny podatek, a dodatkowo wszczęto postępowanie przeciwko jemu pracodawcy. PodsumowanieJak widać, uszczelnianie systemu podatkowego w Polsce spowodowało, że zakup nieruchomości za środkich pochodzące z niejasnych źródeł nie jest dobrym pomysłem. Jeśli mamy podejrzane podatkowo oszczędności, zarabiamy „na czarno” lub nie zgłaszamy otrzymanych darowizn, urząd skarbowy z dużą pewnością dostrzeże te nieprawidłowości. Wówczas może czekać nas kontrola US i konieczność wyjaśniania posiadania środków pieniężnych. Oferta porad prawnychJeśli jesteś przed zakupem nieruchomości lub niedawno ją nabyłeś, a niepokoi cię możliwość kontroli US, warto skonsultować swoją sytuację z prawnikiem. Doświadczeni adwokaci dokonają analizy dokumentów, wskazując możliwe rozwiązania. W wielu sytuacjach pomogą Ci uniknąć kontroli z urzędu lub przygotują Cię na nią. Jeżeli więc jesteś zainteresowany otrzymaniem porady prawnej związanej z kontrolą urzędu skarbowego po zakupie mieszkania, opisz swoją sytuację, wypełniając formularz umieszczony poniżej. Źródła:
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online 
O autorze: Marcin Sądej Prawnik, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ukończone studia podyplomowe z zakresu Przeciwdziałania Przestępczości Gospodarczej i Skarbowej oraz z zakresu Rachunkowości i Rewizji Finansowej. Współpracuje z kancelariami doradców podatkowych oraz biurami rachunkowymi. Na co dzień zajmuje się obsługą prawną spółek handlowych. Publikuje artykuły o tematyce podatkowej. Udziela porad z zakresu prawa podatkowego, handlowego oraz cywilnego. |
|
prawnicy z dużym doświadczeniem.
Zapytaj prawnika
