Wycofanie anonimowego donosu do urzędu skarbowego

Anonimowy donos do urzędu skarbowego

Przepisy nie regulują wprost instytucji anonimowych donosów, jednak w tym zakresie należy opierać się na regulacjach Ordynacji podatkowej (w skrócie O.p.).

Po pierwsze wskażmy, że zgodnie z art. 168 § 1 O.p.:

„§ 1. Podania wnosi się na piśmie lub ustnie do protokołu. Podania utrwalone w postaci elektronicznej wnosi się na adres do doręczeń elektronicznych lub za pośrednictwem konta w systemie teleinformatycznym organu podatkowego.

§ 2. Podanie powinno zawierać co najmniej treść żądania, wskazanie osoby, od której pochodzi, oraz jej adres (miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu, siedziby albo miejsca prowadzenia działalności) lub adres do doręczeń w kraju, identyfikator podatkowy”.

Donos/doniesienie/anonim mieści się w ogólnym pojęciu „podanie”. Na mocy art. 169 O.p. „Jeżeli podanie nie spełnia wymogów określonych przepisami prawa, organ podatkowy wzywa wnoszącego podanie do usunięcia braków w terminie 7 dni, z pouczeniem, że niewypełnienie tego warunku spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia. Jeżeli podanie nie zawiera adresu, organ pozostawia je bez rozpatrzenia. W tym przypadku nie dokonuje się wezwania, o którym mowa powyżej”.

W związku z tym anonimowy donos organ podatkowy pozostawia bez rozpatrzenia, czyli adresata donosu nie powiadamia się o sposobie załatwienia sprawy, co jest logiczne, ponieważ organ podatkowy nie ma wiedzy na temat adresu, na jaki mógłby wysłać pismo w sprawie. Sam donos, a konkretnie informacje zawarte w donosie, może, ale wcale nie musi stanowić podstawy do podjęcia określonych działań ze strony US wobec podmiotu, na który doniesiono – „Donos, który wpłynął do urzędu kontroli skarbowej przed wszczęciem z urzędu postępowania kontrolnego, może nie stanowić elementu akt sprawy tego postępowania, a zatem strona nie jest wówczas uprawniona do zapoznania się z jego treścią” (wyr. NSA w Katowicach z 8.09.1997 r., sygn. akt I SA/Ka 298/96).

Donos a kontrola urzędu skarbowego

Wyrok NSA z 12.01.2001 r., sygn. akt I SAB/Łd 7/00: „Podkreślenia wymaga brak normatywnego związku przyczynowego pomiędzy doniesieniem a wszczęciem z urzędu postępowania kontrolnego. Doniesienie nie wszczyna postępowania kontrolnego, podatkowego; nie zobowiązuje prawnie organu administracji do wszczęcia z urzędu postępowania. Jeżeli przed wszczęciem postępowania organ wszedł w posiadanie informacji z doniesienia, do niego należy rozważenie i »decyzja« co do prawnej dopuszczalności, możliwości, celowości, zakresu wykorzystania donosu i zawartych w nim danych dla dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy”.

Rekapitulując, to organ podatkowy ocenia, czy wykorzystać informacje z donosu, czy też nie. Donos nie jest w żaden sposób wiążący dla US, tak samo, jak i ewentualne wycofanie donosu również nie jest w żaden sposób wiążące dla fiskusa. Przykładowo, jeżeli na podstawie anonimowego doniesienie organ podatkowy podejmie decyzję o wszczęciu postępowania czy kontroli podatkowej, to późniejsze wycofanie tego donosu przez adresata nie spowoduje, że fiskus umorzy postępowanie. To organ podatkowy jest „gospodarzem” procedury podatkowej i to organ decyduje, czy i kiedy takie postępowanie z urzędu wszcząć. W rezultacie zarówno złożenie donosu, jak i jego wycofanie nie jest w żaden sposób wiążące dla urzędu skarbowego.

Na koniec warto dodać, że wycofanie donosu nie jest w żaden sposób karalne. Kodeks karny skarbowy w żaden sposób nie penalizuje tego rodzaju działania. W konsekwencji osoba, która złożyła donos i go wycofała, nie podlega karze.